مصطفی کمال آتاترک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:شک‌گرایان دینی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۵:
| laterwork =
}}
'''مصطفی کمال آتاترک''' (یا «آتاتورک») (به [[ترکی استانبولی]]: Mustafa Kemal Atatürk؛ زاده ۱۸ مه ۱۸۸۱ – درگذشت ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸) رزمنده [[جنگ استقلال ترکیه]] و دولت‌مرد, نویسنده و بنیان‌گذار [[جمهوری ترکیه]] بود. او از طرفداران [[سکولاریسم]] و [[ناسیونالیسم]] بود. وی استعداد شگرفی در امور نظامی داشت، چنان‌که در نبرد [[چناق‌قلعه]] ([[۱۹۱۴ (میلادی)|۱۹۱۴]]) با [[شعار]] "Çanakkale geçilmez" یعنی «چناق‌قلعه غیرقابل عبور است»، با سپاهی کوچک در برابر تهاجم سنگین نیروهای دریاییِ کشورهای [[بریتانیا]] و [[فرانسه]] ایستادگی نمود و مانع تصرف و سقوط [[استانبول]] شد. در سال ۱۹۳۴ میلادی نام خانوادگی «آتاترک» ("Atatürk") به‌معنای «پدر ترک‌ها» توسط مجلس ترکیه به وی اهدا گردید و از آن پس داشتن این نام خانوادگی برای هر فرد دیگری ممنوع اعلام شد.
== زندگی‌نامه ==
خط ۶۷:
در جنگ جهانی اول، دولت عثمانی شکست خورد و مناطق بسیاری در [[شمال آفریقا]]، [[حجاز]]، [[سوریه]] و [[عراق]] به دست کشورهای [[بریتانیا]] و [[فرانسه]] افتاد. قسمت‌هایی از اروپای خاوری نیز با حمایت فاتحان جنگ به استقلال رسیدند. در اواخر جنگ جهانی اول، ترکیه مورد هجوم [[فرانسه]] و [[ایتالیا]] از جنوب و [[یونان]] از شرق بود. آتاترک رهبری [[جنگ استقلال ترکیه]] را برعهده داشت. در پایان جنگ جهانی اول، مردم [[ترکیه]] از بی‌کفایتی خلیفه [[محمد ششم]] و نظام [[عثمانی]] به تنگ آمده بودند و آتاترک رهبری خیزش علیه خلافت و امپراتوری عثمانی را برعهده گرفت. در سال ۱۹۲۳ ترکیهٔ مدرن با نظام جمهوری توسط ملی‌گرایان و گروه‌های مبارزه علیه اشغال به رهبری برپا شد. آتاترک از آن تاریخ تا زمان مرگش در سال ۱۹۳۸، رئیس‌جمهور [[ترکیه]] بود.
== اصلاحات
[[پرونده:Sivas Turkish alphabet.jpg|بندانگشتی|170px|راست|آتاترک معرفی الفبای ترکی در سیواس]]
ازجمله کارهای مهم آتاترک، مبارزه در برابر [[آخوند|روحانیون]] بود. او همچنین به سرکوب [[عشایر]] دست زد؛ ولی دیری نپایید که باور قلبیِ آتاترک به لزوم [[مدرن سازی]]، سبب خشم روحانیون ترکیه شد و خشم روحانیون باعث بروز اعتراضاتی در برخی نقاط ترکیه شد (ازجملهٔ آن‌ها می‌توان به قیام [[شیخ سعید]] در سال ۱۹۲۵ اشاره کرد که مغایرت آن با اسلام به [[دیاربکر]] حمله کرده‌بود).<ref>... O Sarışın Kurt! (Gazi Mustafa Kemal Atatürk); Atilla Ilhan</ref><ref>[http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=43156 Uçak Fabrikası<!-- عنوان تصحیح‌شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=1021 Atatürk Araştırma Merkezi<!-- عنوان تصحیح‌شده توسط ربات -->]</ref>
خط ۸۲:
|}
یکی از اقدامات مهم و مؤثر
== عصمت اینونو و آتاترک ==
خط ۹۳:
همه ساله، ساعت ۹:۰۵ روز ۱۰ نوامبر، یک دقیقه مراسم سکوت به‌مناسبت درگذشت بنیان‌گذار ترکیهٔ نوین، مصطفی کمال آتاترک، و به‌دنبال آن، به صدا درآمدن زنگ مدارس و [[آژیر]] پایگاه‌ها در ۹:۰۶ (لحظهٔ وفات وی) برگزار می‌شود.
== جایزهٔ بین‌المللی صلح
جایزهٔ بین‌المللی صلح آتاترک (به ترکی استانبولی: Atatürk Uluslararası Barış Ödülü) در سال ۱۹۸۶ میلادی با الهام از جملهٔ «صلح در وطن، صلح در جهان» (به ترکی استانبولی: "Yurtta Sulh, Cihanda Sulh")
[[نلسون ماندلا]]، قهرمان مبارزه با نژادپرستی، در سال ۱۹۹۲ به‌دلیل ظلم و ستم دولت ترکیه بر [[کرد]]ها، از پذیرش «جایزهٔ صلح آتاترک» امتناع کرد.<ref>[http://www.anc.org.za/show.php?id=8472 Statement on the Ataturk Award given to Nelson Mandela; AFRICAN NATIONAL CONGRESS]</ref><ref>[http://www.sahistory.org.za/dated-event/turkish-newspapers-criticise-anc-leader-nelson-mandela-refusing-accept-turkey039s-peace- Turkish newspapers criticise of ANC leader Nelson Mandela for refusing to accept Turkey's peace award; South African History Online]</ref><ref>[http://www.atour.com/~aahgn/news/20010107c.html Double Standard: The Turkish State And Racist Violence]</ref>
| |||