خورشیدگرفتگی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 25360105 توسط Myazdandoost (بحث)
برچسب: خنثی‌سازی
Fatemibot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:نوشتارهای صوتی
خط ۱:
{{تغییرمسیر|کسوف}}
[[پرونده:Total Solar Eclipse 8-21-17.jpg|thumbبندانگشتی|leftچپ|300px|طی فرایند خورشیدگرفتگی کامل، [[ماه]] روی خورشید را می‌پوشاند و تاریکی همه جا را فرا می‌گیرد. از بالای قرص پوشیده‌شدهٔ خورشید، گویی فورانی از آتش، نور و گازهای بسیار داغ به آسمان زبانه می‌کشد.<ref>[http://www.bbc.com/persian/science-41000414 کسوف تاریخی، آمریکا را در تاریکی فرو برد]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref>]]
 
'''خورشیدگرفتگی''' یا '''کُسوف''' {{به انگلیسی|''Solar eclipse''}} هنگامی رخ می‌دهد که سایه [[ماه]] بر بخشی از [[زمین]] بیفتد و در نتیجه در قسمت‌هایی از کره زمین، قرص ماه قسمتی از قرص [[خورشید]] یا تمامی آن را از دید ناظر زمینی بپوشاند.
[[Fileپرونده:An_EPIC_Eclipse.gif|پیوند=[[:en:File:An EPIC Eclipse.gif]]|بندانگشتی|دید خورشیدگرفتگی ار فضا به صورت نقطه تاریکی روی زمین]]
این پدیده هنگامی رخ می‌دهد که زمین و ماه و خورشید به ترتیب در یک خط راست یا تقریباً در یک خط راست قرار بگیرند و این شرایط تنها در زمان مقارنه یا محاق ماه ممکن است برقرار شود. گرفتگی کلی خورشید، یکی از منظره‌های بسیار زیبای طبیعت است.
 
خط ۱۸:
بیضی بودن مدارها، باعث می‌شود که فاصله زمین تا خورشید در طول سال در حدود ۱٫۶ ٪ و فاصله ماه تا زمین در طول زمان تا حد ۵٫۴ ٪ کم یا زیاد شود. این مطلب موجب شده‌است که در زمان‌های مختلف، اندازه ظاهری ماه و خورشید کمی تغییر کند و در نتیجه ماه گاهی کوچکتر، گاهی هم‌اندازه و گاهی اندکی بزرگتر از خورشید دیده شود. از سطح کره زمین، اندازه ظاهری ماه از ۲۹٫۳ تا ۳۴٫۱ [[دقیقه قوس]] و اندازه ظاهری خورشید از ۳۱٫۶ تا ۳۲٫۷ دقیقه قوس در تغییر است.
 
صفحه مدار گردش ماه به دور زمین ([[دایرةالبروجدائرةالبروج]])، نسبت به صفحه [[حرکت انتقالی زمین|مدار گردش زمین به دور خورشید]] ۵٫۱۴۵ درجه، زاویه دارد. این عامل باعث می‌شود که در زمان [[مقارنه]] ماه، در بیشتر موارد از خط واصل بین زمین و خورشید فاصله داشته باشد و تنها در بعضی از دفعات [[ماه نو]] این سه [[جرم آسمانی]] تقریباً در یک خط راست قرار بگیرند.
 
ویژگی‌های مداری ذکر شده در بالا، موجب شده‌است که پدیده خورشیدگرفتگی در کره زمین از ویژگی‌های منحصربه‌فردی در بین سیارات منظومه خورشیدی برخوردار باشد و پیچیدگی‌ها و زیبایی‌های خاصی به شرح زیر در آن دیده شود. [[پرونده:Solar eclipse in Iran Mashhad Tehran way.jpg|بندانگشتی| خورشیدگرفتگی در صبحگاه ۳۱ تیر ۱۳۸۸ در مسیر [[مشهد]] به [[تهران]]]]
خط ۲۸:
 
بنابرین تنها دو یا سه بار در هر سال، ماه در هنگام عبور از فاصله میان زمین و خورشید به اندازه کافی به خط واصل بین زمین و خورشید نزدیک می‌شود و در این هنگام گرفت خورشید رخ می‌دهد.
[[Fileپرونده:Eclipse_fromISS_2006-03-29.jpg|پیوند=[[:en:File:Eclipse fromISS 2006-03-29.jpg]]|بندانگشتی|سایه ماه بر روی [[ترکیه]] و [[قبرس]] از دید [[ایستگاه فضایی بین‌المللی]] در هنگام [[خورشیدگرفتگی ۹ فروردین ۱۳۸۵]]]]
 
== گونه‌ها ==
خط ۸۰:
نخستین خورشیدگرفتگی که در تاریخ بشر ثبت شده به تاریخ ۱۱ اکتبر سال ۲۱۳۴ پیش از میلاد توسط دو [[ستاره‌شناس]] چینی انجام شده‌است. البته آنها موفق به پیش‌بینی آن نشده بودند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۵ مرداد ۱۳۹۶|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/science-40957289|عنوان=کسوف در آمریکا؛ آنچه باید بدانید}}</ref>
 
بر اساس پژوهش‌های [[ناسا]] مردم [[تمدن بابل]] چگونگی پیش‌بینی [[ماه‌گرفتگی]] را می‌دانستند. آنها همچنین نخستین پیش‌بینی خورشیدگرفتگی در تاریخ سوم مه سال ۱۳۷۵ پیش از میلاد را پیش‌بینی و ثبت کردند. گمان می‌رود که بابلی‌ها از چرخه [[ساروس]] آگاه بودند. توجه شود پیش‌بینی خورشیدگرفتگی بسیار دشوارتر است زیرا سایه قابل مشاهده خورشیدگرفتگی روی زمین فقط چند ده کیلومتر است و به محاسبات دقیق در مقیاس دقیقه قوس نیاز دارد.<ref name=":0" />
 
به نظر می‌آید که [[تالس]] در سال ۶۱۰ پیش از میلاد خورشیدگرفتگی را بر اساس خورشیدگرفتگی پیش از آن و استفاده از چرخه ساروس (۱۸ سال و ۱۱ روز) پیش‌بینی کرده‌است. با گذشت یک چرخه ساروس پس از خورشیدگرفتگی، خورشید و ماه و زمین تقریباً به همان موقعیت در فضا برمی‌گردند که یک خط تقریباً راست است؛ بنابراین او توانست سال وقوع خورشیدگرفتگی را پیش‌بینی کند اما توانایی پیش‌بینی ماه و روز وقوع آن نداشت.<ref name=":0" />
 
در سده دوم پیش از میلاد و زمان [[بطلمیوس]] پیش‌بینی خورشیدگرفتگی دقیق‌تر شد.<ref name=":0" />
 
=== امروز ===
خط ۹۵:
 
== تماشای خورشیدگرفتگی ==
نگاه کردن به خورشیدگرفتگی با چشم غیر مسلح، خسارت‌های جبران‌ناپذیری به [[چشم انسان]] وارد می‌کند.<ref name=":0" />
 
برای تماشای خورشیدگرفتگی می‌توان از عینک‌های ویژه‌ای که به این منظور ساخته شده‌اند استفاده کرد. فیلتر مورد استفاده در این عینک‌ها باید با استاندارد جهانی ایزو ۲–۱۲۳۱۲ منطبق باشد.<ref name=":0" />[[پرونده:Eclipsbrilletje.JPG|بندانگشتی|عینک ویژه تماشای خورشیدگرفتگی]]
 
== حیوانات ==
در هنگام خورشیدگرفتگی کامل خیلی از حیوانات هراسان شده یا رفتار آنها عوض می‌شود. برخی از آنها فکر می‌کنند که [[غروب]] شده‌است.<ref name=":0" />
 
== جستارهای وابسته ==
خط ۱۲۳:
[[رده:گرفت (ستاره‌شناسی)]]
[[رده:منظومه شمسی]]
[[رده:نوشتارهای صوتی]]