تاجیک‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
خط ۵۷:
بر اساس چند پژوهش خاورشناسان تاریخ تشریح واژهٔ «تاجیک» در نیمه اول قرن ۱۹ مورد توجه دانشمندان غرب قرار داشته‌است. در سال ۱۸۲۳ م. [[کلاپروت]] در یک مقاله‌اش «در مورد مردم بخاراً با استناد به تحقیقات به چاپ نرسیده ژ. سن مارتن آورده که «تاجیک» (فارسی زبانان ساکن [[ایران|فارس]]، [[افغانستان]]، [[تخارستان]] و [[فرارود|ماوراءالنهر]]) همان نام قبایل «دئی» بوده، پارتها و اشکانیان که «دئی»، «تاجیک» و «دجیک» خوانده می‌شدند، با این نامها یاد می‌گردیدند. سه شکل آوایی این نام «دئی»، «تاجیک» و «دجیک» از نگاه آواشناسی قابل قبول است. از این‌جا چنین برمی آید که پارتها خود را تاجیک می‌نامیدند.
 
گروهی دیگر از دانشمندان بر این باورند که «تاجیک» واژهٔ ایرانی شرقی است که شاید توسط باشندگان آسیای میانه بر [[عرب]]‌های فاتح منطقه اطلاق می‌شده است،می‌شده‌است، ریشهٔ این واژه به طایفهٔ عربی «طای» (تازی) برمی گردد و این واژه از قرن یازدهم به بعد به مردم ایرانی مشرقی اطلاق می‌شده. این فرضیه با آوردن چندین دلیل قاطع در آغاز سالهای ۵۰ رد شد. یکی از دلیلهای استوار در مورد ارتباط نداشتن نام تاجیک با تازی (عرب)، نامیدن تاجیک بر ساکنان [[آسیای میانه]] (همسایگان مردم [[چین]]) و (حتی باشندگان داخل [[ایران]]) توسط [[تبتی]]‌ها می‌باشد که این دلیل قبلاً نامعلوم بود.
 
دانشمند دیگر آ. برنشتام پیدایش نام تاجیک را قبل از دوران عرب دانسته آن را به زبان تاجیکی کهن مردمان تخارستان به هزارساله قبل از میلاد نسبت می‌دهد و نام تاجیک را از ریشه «تژی» در زبان سکایی می‌داند.
خط ۶۳:
عده‌ای از دانشمندان غرب و چند تن از دانشمندان روس بر اساس شکل فارسی میانه واژهٔ تاجیک یا تازیک به معنای «عرب» نام تاجیک را نیز به عرب نسبت داده‌اند. اما این همگونی یا شباهت آوایی در ربط دادن نام این دو مردم مختلف را گروه دیگر دانشمندان با آوردن دلیلها رد می‌کنند.
 
ارتباط نام تاجیک با «تات» نیز از نگاه [[زبان‌شناسی]] و تاریخی رد شده استشده‌است. در تحقیقات بعدی در رابطه با واژهٔ تاجیک، بنیاد ایرانی این واژه را همچون نام مردمان آریایی این سرزمین ثابت می‌کند. فرهنگنامه‌های پارسی دری یا کلاسیک نیز در شرح نام تاجیک معلومات آورده‌اند که ذکر چندی از آن‌ها به خاطر ارتباط نداشتن آن به «تازی» به معنای عرب مهم می‌باشد. از جمله «تازیک – غیر عرب و غیر ترک» (شرفنامه منیری)؛ «تازیک و تاژیک بر وزن و معنی تاجیک است که غیر عرب و ترک باشد» ([[برهان قاطع]])؛ «طایفه غیر عرب باشد»، «آن که ترک و مغول نباشد،» در لغات [[زبان ترکی|ترکی]] به معنی اهل فارس نوشته‌اند" ([[غیاث اللغات]]، [[آنندراج]]). در برخی فرهنگ نامه‌ها شرح دیگر این نام نیز جای دارد.
 
در [[لغتنامهٔ آکسفورد|لغتنامهٔ انگلیسی آکسفورد]] تاجیک را «یک پارسی» و کسی که نه عرب و نه ترک باشد، تعریف شده‌است.