بهار (مشهد): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
مطالب بی ربط + مطالب بدون منبع + آشکارا تحقیق دست اول |
ویرایش متنی |
||
خط ۳۶:
== جمعیت ==
این روستا در [[دهستان تبادکان]] قرار دارد و براساس [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران|سرشماری مرکز آمار ایران]] [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۸۵)|در سال ۱۳۸۵]]، جمعیت آن ۴۸۶ نفر (۱۲۱خانوار) بوده‌است.<ref>{{سرشماری ۱۳۸۵|09}}</ref>
== موقعيت سياسى ==
روستاى بهار (Bahar) از توابع دهستان موقعیت سیاسی روستای بهار از توابع دهستان [[تبادکان|تبادكان]] بخش مركزى شهرستان مشهد می باشد.
== وجه تسميه ==
اهالى روستاى بهار معتقدند در گذشته اين روستا داراى باغ هاى ميوه به خصوص تاكستان هاى وسيع بوده، به گونه اى كه سرسبزى وآبادانى آن زبانزد عام و خاص مردم منطقه بوده و اراضى آن كه به نام (چهار باغ) شهرت داشته، بر زيبايى بهارگونه آن می افزوده است، به گونه اى كه در ميان مردم مثل می زدند كه اين روستا مثل بهار زيباست و از اين رو نام بهار بر این آبادی نهاده شد. واژه بهار در زبان پهلوى vahar، اوستايى-vanhar (فرهنگ زبان پهلوى، 571)، سمنانى bahar، گيلكى baehar ،سنگسرى vihar، پارسى باستان vahara –thura
Grundriss der iranichen Phiologie, herausge-geben von With. Geiger und Ernst Kuhn.Band I, Strassburg 1896, p.23.
فريزندى baehar ،لاسگردی bahar گفته می شود.
49 روستا در ايران، نامشان با تركيبى از واژه بهار می باشد، از جمله آب بهاره، بهارآب، بهارستان، نوبهار؛ اما تنها روستاى ايران كه نام (بهار) را به مفهوم مطلق (بدون پيشوند يا پسوند) بر خود دارد، همين روستاى بهار شهرستان مشهد می باشد و بس.
البته ناگفته نماند كه شهر و شهرستانى به نام بهار در جغرافياى سياسى ايران وجود دارد:
شهرستان بهار در استان همدان كه 1310/49458 كيلومتر مربع وسعت دارد و در آبان ماه 1395 ،36844 خانوار و 119082 نفر(60976 مرد، 58106 زن) جمعيت داشته است.
انتخاب نام واژه پارسى (بهار) نشان از حسن سليقه و ذوق تحسين برانگيز مردم خراسان دارد، كه از ديرباز مهد تمدن و فرهنگ بوده اند و بى شك، در هيچ دورهاى از تاريخ پر فراز و نشيب ايران (از مادها تا امروز) نبوده، كه فرزانه اى سترگ از خراسان دانش پرور در سپهر فرهنگ و ادبيان ايران ندرخشيده باشد.
اين سخن گزافه نيست وقتى روستائيان مشهد به جاى انتخاب واژگان سخيف (مانند پلشت، قلعه مگس، غريب كش و مانند آن)، براى ناميدن زيستگاه خويش از نام واژه هاى زيبايى چون بهار، خوش هوا، پرى آباد، خرم آباد، سرطاووس، ريحان، عشق آباد، عاشقان، مهرآباد، سوران، برگ و خيرآباد بهره می جويند، بايد به حسن انتخاب آنها كه برگرفته از فرهنگ غنى آنهاست، افتخار كرد.
== تاريخچه ==
آبادى '''بهار''' از روستاهاى قديمی دشت توس است كه قدمت آن به دوران صفويه باز می گردد، كه به همراه دو آبادى حريمآباد و حكيمآباد (كه در حال حاضر خالى از سكنه هستند) متعلق به شهربانو بيگم دختر شاه عباس دوم صفوى بوده اند. اين شاهدخت صفوى در زمان حيات خويش اين سه روستا را وقف سادات رضوى نمود.
نام این آبادی در نبردهاى [[نادرشاه|نادرشاه افشار]] آمده است:
(بنابر جهانگشاى نادرى، نادر يك بار ديگر هم به مشهد يورش آورد و در محل روستا و قلعه بهار در 2 فرسنگى شمال شرقى مشهد در راه کلات با ملك محمود برابر گرديد. آنها مدتى با يكديگر جنگ و گريز داشتند، ولى به سبب شدت سرما هر دو طرف دست از جنگ كشيدند و آن يك به ابيورد رفت و اين به داخل شهر مشهد بازگشت. ملك از آن پس تركمان و ديگر حريفان نادر در دشت خاوران را بر عليه وى شوراند. او نيز ابتدا به سركوب و تسليم آنها پرداخت. تا آنگاه كه شاه تهماسب ثانى راهى مشهد شد و نادر با پيوستن بدو كار ملك را يكسره كرد.) '''('''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جهانگشاى نادرى،|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=40-43}}</ref>'''؛''' <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاريخ شهر مشهد،|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=225}}</ref>''')'''
در عصر ناصرى نيز ازآبادى هاى مهم در شمال شهر مشهد به شمار می آمده، چنان كه محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، وضعيت اين روستا در عصر ناصرى (1300-1290ق.) را چنين بيان می كند:
(قريه بهار: 28 خانهوار است. قديم النسق است و يك رشته قنات دارد كه مزروع خود را مشروب میکند. هوايش معتدل است.) (كتابچه تبادكان، در '''('''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جغرافيا و نفوس خراسان در عصر ناصرى،|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=235}}</ref>''')'''
اهالى سختكوش اين روستاى قلعهاى شكل (با 4 برج در پيرامون آن، كه امروزه تنها يك برج آن برجاى مانده است)، با بهره گيرى بهينه از امتيازهاى طبيعى آب رودخانه كشف رود و قنات قديمی پر آب بهار و دشت حاصلخيز و آب و هواى مناسب و چاههاى متعدد و نزديكى به شهر مشهد، در گسترش و رشد اين روستا در سدههاى دوازدهم تا چهاردهم هجرى نقش فعال و كليدى داشتهاند.
هسته اوليه آن در قسمت شرق و جنوب آن شكل گرفته و مرحله نخست توسعه آن در قرن اخير، پس از سال 1335 كه برج و باروهاى قلعه قديمی آن فروريخت، انجام گرفت.
ساكنان آن در فاصله 150 مترى از بقاياى روستاى كهن خويش، به بنيادآبادى نوينى به شكل دايرهاى شكل دست يازيند، كه داراى شاخصه معمارى كوچههاى نامنظم با پيچ و خم هاى فراوان و كم عرض و همچنين فشردگى واحدهاى مسكونى و دامی و مساحت كم منازل هستند. توسعه روستا در مرحله دوم، از اصلاحات ارضى تا انقاب اسامی و در جهت جنوب شرق، غرب و جنوب آن و در قالب مرمت و بازسازى واحدهاى مسكونى و معابر انجام ياقت و در مرحله سوم كه ورود مهاجران به آبادى شدت گرفت، معمارى سنتى دچار تغييرات عمده شده و معمارى شهرى و تغيير كاربرى و اهتمام در ساخت كاربرىهاى عمومی در جاى جاى آن مشهود گشت.
== موقعيت جغرافيايى ==
این آبادی دشتى در موقعيت جغرافيايى 59 درجه و 36 دقيقه و 49 ثانيه طول شرقى و 36 درجه و 24 دقيقه و 24 ثانيه عرض شمالى واقع گرديده و ارتفاع نسبى آن از سطح دريا 990 متر است. اين دهكده در 6 كيلومترى شمال شهر مشهد و 7 كيلومترى شمال جاده مشهد به توس و 2700 مترى شمال رودخانه كشف رود قرار دارد. آب و هواى آن معتدل خشك می باشد. '''('''<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ جغرافيایی آبادی هاى كشور،|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=32/63}}</ref>''')'''
== مساحت ==
اين روستا 43 هکتار وسعت داشته و اهالى آن در 202 واحد مسكونى اقامت دارند. تراكم نسبى جمعيت در آن 28/32 نفر در هر هکتار می باشد.
== گويش و مذهب ==
ساكنان روستا پيرو مذهب شيعه اثنى عشرى بوده و به گويش فارسى مشهدى سخن می گويند. مهاجران ايرانى (درگزى، کلاتی،قوچانى) و افغانى - كه برخى از آنان سنى حنفى می باشند - بخشى از جامعه روستايى ناهمگن اين روستاى مهاجرپذير را تشكيل می دهند.
== محلات ==
اين روستا دارى محله بندى عرفى نيست و كل روستا شامل ساختار تك محله اى می باشد.
== خانه بهداشت ==
خانه بهداشت آن نيز كه 475 متر مربع وسعت دارد، در سال 1378 افتتاح گرديده و علاوه بر ساكنان روستاى بهار، به اهالى سه روستاى همجوار (گزى، کلاته قاضى و حسن شهاب) نيز خدمات رسانى می نمايد.
== اماکن مذهبی ==
روستا داراى دو مسجد است، كه يكى از آنها به نام مسجد ابوالفضلى در بافت قديمی آن قرار دارد، در دوره پهلوى ساخته شده و ديگرى كه به نام مسجد على بن ابيطالبنام گذارى شده است، نوساز می باشد. مساحت اين دو مسجد بر روى هم 2218 متر مربع می باشد.
== سازمان ادارى ==
این آبادی هم شوراى اسلامی روستايى دارد و هم دهيارى.
== آثار تاريخى ==
'''1 .برج قديمی بهار''': بقاياى يكى از چهار برج (قلعه بهار) كه در در اواسط دوره قاجار ساخته شده، در كنار روستا به چشم می خورد. اين برج با مصالح خشت و گل ساخته شده و بخشى از استحكامات دفاعى روستا در عصر ناصرى تا دوره پهلوى اول محسوب می شده است. در این مقبره ی محمدعلی کریمی که در تاریخ 17 شهریور 1375 جاودانه شد در نزدیکی این برج قرار دارد.
== جستارهای وابسته ==
| |||