مسجد جامع اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: خوابنده⟸خدابنده |
|||
خط ۶۵:
== پیشینهٔ شهر اصفهان ==
{{اصلی|اصفهان}}
اصفهان به خاطر وجود [[زاینده رود]] و شرایط طبیعی مناسبی که داشت، احتمالاً از نیمهٔ دوم هزاره ۴ ق. م شاهد شکل‌گیری آبادی‌های بسیاری بوده‌است. سال شکل‌گیری شهر اصفهان با ابهام رو به رو است و اطلاع دقیقی از آن در دست نیست و بیشتر در افسانه‌ها و داستان‌ها به [[کیقباد]] اشاره شده‌است. طبق آنچه [[لاکهارت]] بیان داشته اصفهان تا قرن ۴ ه.ق / ۱۰ م با این عنوان امروزی و به این صورت وجود نداشته، درواقع [[محله جی (اصفهان)|جی]] شهر اصلی اصفهان بوده‌است. [[ماکسیم سیرو]] می‌گوید دهکده‌های قدیمی که در اصفهان موجود بوده الان زیر آبرفت‌های این شهر دفن شده‌است؛ با این حال طی بررسی‌هایی که انجام شده قسمت‌هایی از دیوارهای بناهای قدیمی این شهر نمایان شده‌است. در اواخر عصر [[ساسانیان]] هفت شهر نزدیک به هم در این ناحیه بوده است که عبارت بودند از جی، مهرین، شادریه، درام، قه، کهنه و جار.<ref>{{پک|آذرنوش|۱۳۷۹|ف=اصفهان|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ص=۱۶۳-۱۶۴}}</ref><ref>{{پک|de Planhol|2006|ف=ISFAHAN ii. HISTORICAL GEOGRAPHY|ک=Encyclopaedia Iranica|ص=۶۱۷-۶۲۲|زبان=en}}</ref>
[[حسن بن محمد قمی]] می‌گوید، اصفهان در سال ۲۱ ه.ق [[حمله اعراب به ایران|فتح]] شد، با این حال عده‌ای سال ۲۳/۲۴ ه.ق هم برای این امر در نظر دارند. به گفته [[مجمل التواریخ و القصص]] مدتی پس از آن، از ۷ شهری که وجود داشت ۳ شهر باقی مانده‌بود، که این ۳ شهر جمعا اصفهان نامیده‌می‌شدند. جی، قه و مهرین این سه شهر بودند. ''جبل عاملی'' معتقد است روستایی به نام «یاوان» هم در مرکز این مجموعه قرار داشته که مسجد جامع آنجا ساخته می‌شود؛ او همچنین به نهری اشاره کرده‌است که به هنگام بهره‌برداری از زایده‌رود ایجاد شده و دقیقاً از وسط مسجد جامع گذر می‌کرد.<ref>{{پک|جبل عاملی|۱۳۹۱|ک=ثبت جهانی مسجدجامع عتیق اصفهان|ص=}}</ref> اصفهان در زمان حکومت [[خلفای راشدین|خلفای راشد]] و [[امویان]] تحت تسلط حاکم عراق بود و او برای اصفهان حاکم تعیین می‌کرد. پس از نابودی [[امویان]] و در زمان خلافت [[منصور عباسی]] اصفهان دوباره رو به آبادانی رفت و افراد بسیاری در شهر ساکن شدند. به نقل از [[مفضل بن سعد ما فروخی اصفهانی|مافروخی]] به فرمان منصور در سال ۱۵۲ ه. ق، قصر و مسجد جامع در شهر بنا شد، دیواری به دور آن کشیده‌شد و پیش از آن اصفهان خراب و ده‌های پراکندهٔ بسیاری داشت. مسجد جامع فعلی که به «مسجد عتیق» هم معروف است در میدان قیام، خیابان مجلسی و در آخر بازار بزرگ قرار دارد.<ref>{{پک|آذرنوش|۱۳۷۹|ف=اصفهان|ک=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی|ص=۱۶۳-۱۶۴}}</ref>
| |||