خدایان سلسله مراتبی دارند برخی از اهمیت بیشتری و برخی دیگر از اهمیت و وظیفه کمتری برخور‌دارند. اما این موضوع منجر به تفاخر ایزدی بر ایزد دیگر نشده‌است و ایزدان کم اهمیت به هیچ عنوان کوچک و خوار شمرده نمی‌شوند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۲۰}}</ref>
== معرفی ==
وایو vayu یا وایوی دوگانه یا دیو وایو یا وای‌بد از ایزدان مشترک ایرانی و هندی و خدای باد است. وای چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد میگذردمی‌گذرد.<ref>فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران، ص ۲۴۸</ref>
وای یکی از خدایان اسرار آمیز هندو اروپایی است که نماد باد است که در طوفان مرگ و در ابر بازان زا زندگی را به ارمغان می‌آورد. در هند بر این تصورند که این ایزد از نفس غول جهانی می‌دانند و همچنین او را روح خدایان بشمار می‌آورند. در ایران نیز او را به دو صورت نیک و بد یاد می‌کنند.می‌کنند؛ که برای جنبه نیک او، اورمزد و دیگر خدایان برای او قربانی می کنندمی‌کنند. ایزد وای گردونه‌ای زرین دارد و او خدایی نیرومند، فراخ سینه، جنگجویی سهمناک، دلیر، تیزرو و پیروز‌شوندهپیروزشونده توصیف شده استشده‌است. او در حالی که جامه نبرد بر تن دارد و با سلاح زرین خود به تعقیب دشمنان خود میپردازدمی‌پردازد و اهمریمن را نابود می‌سازد و از آفرینش اورمزد پاسداری می‌کنند. وای مظهر آسمانی ارتشتاران است و لباس ارغوانی ارتشتاران سالاری را به تن دارد. همانگونه که اورمزد در بالا و روشنی فرمانروایی می‌کند، اهریمن نیز در پایین ترینپایین‌ترین و تاریکی فرمانروایی می‌کند و وای در میان این دو و در خلاخلأ فرمانروایی می‌کند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۳۰}}</ref><ref>{{پک|هینلز|۱۳۹۱|ک=شناخت اساطیر ایران|ص=۳۴}}</ref>
وای نوعی مفهوم بی‌طرفی و دو‌پهلوییدوپهلویی دارد زیرا وای خوب در گروه ایزدان و هم وای بد در زمره اهریمنان قرار می‌گیرد؛ به عبارت دیگر ایزد وای دو جنبه دارد، جنبه حیات بخش و جنبه مرگ آفرین. او هم ننخستین دمی است که زندگ با او آغاز می‌شود و هم واپسین دمی است که مرگ را با خود به همراه می‌آورد.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۳۱}}</ref>
بسیاری بر این عقیده اند که وای تنها یک جنبه شخصیتی داشته استداشته‌است با دو سیمایی متفاوت ــ نیکوکار و شوم ــ و پیدا کردن دو جنبه شخصیتی وای حاصل تفکر متاخر است. وای را ایزدی هراس انگیز هراس‌انگیز و با شخصیتی بی‌رحم تصور می‌کنند که هیچکسهیچ‌کس از یاری او ناگزیر نیست ولی اگر چنان کهچنان‌که شایسته اوست خشنودش کنند در یورش‌ها به یاری آدمیان می‌شتابد همانگونه که باد از سرزمین هایسرزمین‌های نیک و بد گذر می‌کند. این شخصیت می‌توانند هم پیوند دهننده و هم نابود کننده باشد.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۳۱}}</ref>
صفت عمده او در متون پهلوی «دیرنده خدا» یا «دیرنگ خدا» است یعنی کسی که فرمانروایی دراز مدت دارد و در مواردی ایزد رام همسان او شده استشده‌است.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۳۲}}</ref>
همچنین در بعضی منابع اورا با ایزد باد یکی دانسته‌اند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۴۰}}</ref>
جنبه اهریمنی این ایزد وای بد نام د ارد که روان در گذشتگان را در اختیار دارد و اوست که جان را از تن جدا می‌کند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۴۳}}</ref>
