وایو (ایزد): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار
خط ۲۲:
وایو vayu یا وایوی دوگانهیا دیو وایو یا وای‌بد از ایزدان مشترک ایرانی و هندی و خدای باد است. وای چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد می‌گذرد. او نیکوکار است ودر عین‌حال می‌تواند با نیروی ویرانگر خود همه‌چیز و همه‌کس را نابود سازد. در اساطیر سایر تمدن‌ها با نام‌های دیگر حضور دارد. در تمدن هندی هم وجود دارد و در اساطیر هند از نفس غول جهانی و ارواح خدایان پدید آمده‌است. در اساطیر ایران وای نماد بی‌طرفی است و در خلأ میان دنیای نور و ظلمت جاری است. هم آفرینندهٔ مرگ است و هم زندگی‌بخش و هم برای اورمزد و هم برای اهریمن قربانی می‌کند.<ref>{{پک|خدایی|۱۳۸۸|ک=فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران|ص=۲۴۸}}</ref>
 
==ایزدان معرفی ==
=== ایزدان ===
پس از اینکه اورمزد کار آفرینش امشاسپندان را به پایان می‌رساند، ایزدان را می‌آفریند که قوای منفی و مقابل دیوان هستند.
تعدادی از ایزدان باستانی هستند و قبل از زرتشت جنبه خدایی داشتند مانند: مهر، ناهید، وای تیشتر، بهرام و رپیثوین. دسته ای دیگر از ایزدان با آیین دینی ارتباط دارند مانند: ایزد آتش و ایزد هوم. برخی دیگر از ایزدان نماد هاینمادهای طبیعت هستند مثل ایزد آسمان و خورشید.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۱۹}}</ref>
خدایان سلسله مراتبی دارند برخی از اهمیت بیشتری و برخی دیگر از اهمیت و وظیفه کمتری برخور‌دارندبرخوردارند. اما این موضوع منجر به تفاخر ایزدی بر ایزد دیگر نشده‌است و ایزدان کم اهمیتکم‌اهمیت به هیچ عنوان کوچک و خوار شمرده نمی‌شوند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۲۰}}</ref>
 
== معرفی= ایزد وای ===
وایو vayu یا وایوی دوگانه یا دیو وایو یا وای‌بد از ایزدان مشترک ایرانی و هندی و خدای باد است. وای چهره‌ای دوگانه دارد، خوب وبد زیرا باد از هر دو جهان نیک وبد می‌گذرد.<ref>{{پک|خدایی|۱۳۸۸|ک=فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران|ص=۲۴۸}}</ref>
وای یکی از خدایان اسرار آمیز هندو اروپایی است که نماد باد است که در طوفان مرگ و در ابر بازان زا زندگی را به ارمغان می‌آورد. در هند بر این تصورند که این ایزد از نفس غول جهانی می‌دانند و همچنین او را روح خدایان بشمار می‌آورند. در ایران نیز او را به دو صورت نیک و بد یاد می‌کنند؛ که برای جنبه نیک او، اورمزد و دیگر خدایان برای او قربانی می‌کنند. ایزد وای گردونه‌ای زرین دارد و او خدایی نیرومند، فراخ سینه، جنگجویی سهمناک، دلیر، تیزرو و پیروزشونده توصیف شده‌است. او در حالی که جامه نبرد بر تن دارد و با سلاح زرین خود به تعقیب دشمنان خود می‌پردازد و اهمریمن را نابود می‌سازد و از آفرینش اورمزد پاسداری می‌کنند. وای مظهر آسمانی ارتشتاران است و لباس ارغوانی ارتشتاران سالاری را به تن دارد. همانگونه که اورمزد در بالا و روشنی فرمانروایی می‌کند، اهریمن نیز در پایین‌ترین و تاریکی فرمانروایی می‌کند و وای در میان این دو و در خلأ فرمانروایی می‌کند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۳۰}}</ref><ref>{{پک|هینلز|۱۳۹۱|ک=شناخت اساطیر ایران|ص=۳۴}}</ref>
سطر ۳۴ ⟵ ۳۵:
صفت عمده او در متون پهلوی «دیرنده خدا» یا «دیرنگ خدا» است یعنی کسی که فرمانروایی دراز مدت دارد و در مواردی ایزد رام همسان او شده‌است.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۳۲}}</ref>
همچنین در بعضی منابع اورا با ایزد باد یکی دانسته‌اند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۴۰}}</ref>
جنبه اهریمنی این ایزد وای بد نامبدنام د ارد که روان در گذشتگان را در اختیار دارد و اوست که جان را از تن جدا می‌کند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۴۳}}</ref>
 
=== ایزدان ===
پس از اینکه اورمزد کار آفرینش امشاسپندان را به پایان می‌رساند، ایزدان را می‌آفریند که قوای منفی و مقابل دیوان هستند.
تعدادی از ایزدان باستانی هستند و قبل از زرتشت جنبه خدایی داشتند مانند: مهر، ناهید، وای تیشتر، بهرام و رپیثوین. دسته ای دیگر از ایزدان با آیین دینی ارتباط دارند مانند: ایزد آتش و ایزد هوم. برخی دیگر از ایزدان نمادهای طبیعت هستند مثل ایزد آسمان و خورشید.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۱۹}}</ref>
خدایان سلسله مراتبی دارند برخی از اهمیت بیشتری و برخی دیگر از اهمیت و وظیفه کمتری برخوردارند. اما این موضوع منجر به تفاخر ایزدی بر ایزد دیگر نشده‌است و ایزدان کم‌اهمیت به هیچ عنوان کوچک و خوار شمرده نمی‌شوند.<ref>{{پک|آموزگار|۱۳۹۵|ک=تاریخ اساطیر ایران|ص=۲۰}}</ref>
 
== یادداشت‌ها ==
سطر ۴۲ ⟵ ۴۸:
{{پایان کوچک}}
{{پایان چپ‌چین}}
== پانویس ==
 
== پانویس ==
{{پانویس|۱|راستچین=بله}}
 
== منابع ==
 
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= خدایی|نام= محبوبه|کتاب= فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران| ناشر= پازینه|سال= ۱۳۸۸|مکان= تهران|شابک=}}
* {{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=آموزگار|نام= ژاله|کتاب= تاریخ اساطیر ایران| ناشر= سمت|سال= ۱۳۹۵|مکان= تهران|شابک=}}