اراک: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش با ابزار زدودن تبلیغ
خط ۳۲۹:
=== واحدهای صنعتی ===
[[پرونده:HEPCO20190217131007.jpg|بندانگشتی|بیل چرخ‌زنجیری ساخت [[هپکو|هپکو اراک]]|268x268پیکسل]]
نخستین و بزرگترین کارخانه تولید آلومینیوم کشور ([[شرکت آلومینیوم ایران|ایرالکو]])،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.metalsnews.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=2853:1391-08-06-05-40-30&catid=12:2012-04-03-06-49-04&Itemid=18 |عنوان=شمش آلومینیوم به ۹۱۰ هزار تن می‌رسد |ناشر=وب‌گاه اخبار فلزات |تاریخ=۶ آبان ۱۳۹۱ |تاریخ بازدید=۲۱ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DaeFl7wc | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> نخستین و بزرگترین کارخانه واگن‌سازی و لوکوموتیوسازی در کشور و خاورمیانه ([[واگن پارس|واگن‌پارس]])،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.yjc.ir/fa/news/4043928|عنوان=واگن پارس نخستین تولیدکننده لکوموتیو در کشور است | ناشر =باشگاه خبرنگاران |تاریخ = ۱۲ مرداد ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی=بیست و دوم دیماه 1392}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/4048065/اولین-کارخانه-لوکوموتیو-سازی-ایران-در-اراک-سرمایه-ای-که-همچنان-خاک-می-خورد |عنوان=اولین کارخانه لوکوموتیوسازی ایران در اراک، سرمایه‌ای که همچنان خاک می‌خورد|ناشر=باشگاه خبرنگاران جوان |تاریخ= ۱۶ مرداد ۱۳۹۱ |تاریخ بازدید=۲۱ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6CvFRkfVC | تاریخ بایگانی = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref> نخستین و بزرگترین کارخانه کمباین‌سازی کشور و خاورمیانه ([[کمباین‌سازی ایران]])،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://old.markazidaily.ir/46292/تنها-کـارخانه-کمبـاین-سـازی-ایـران-را/ |عنوان=تنها کارخانه کمباین‌سازی ایران را منحل نکنید|ناشر=پایگاه خبری مرکزی دیلی|تاریخ=۵ شهریور ۱۳۹۱|تاریخ بازدید=۲۱ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKHZYpPc | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴ }}</ref> بزرگترین کارخانه‌های سازنده دکل انتقال نیرو و دکل مخابراتی در [[خاورمیانه]] (آونگان، یاسان و گام‌)،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://irna.ir/fa/News/54120/مرکزی/شرکت_آونگان_اراک_در_آستانه_تولید_قرار_گرفت |عنوان=شرکت آونگان اراک در آستانه تولید قرار گرفت|ناشر=وب‌گاه خبرگزاری جمهوری اسلامی |تاریخ=۲۴ بهمن ۱۳۹۰ |تاریخ بازدید=۲۱ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DaeH1M1o | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> نخستین ایستگاه آزمایش تست دکل‌های [[انتقال نیرو]] در [[خاورمیانه]] و [[آسیا]]<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2012\12\12-08\12-12-51.htm&storytitle=ÈåÑå%20ÈÑÏÇÑí%20ÇÒ%20ÈÒѐÊÑíä%20ÂÒãÇíԐÇå%20ÓÇÒå%20åÇí%20ÇäÊÞÇá%20äíÑæ%20ÌåÇä%20ÏÑ%20ÇíÑÇä |عنوان=بهره‌برداری از بزرگترین آزمایشگاه سازه‌های انتقال نیرو جهان در ایران|ناشر=روزنامه اطلاعات |تاریخ=۱۸ آذر ۱۳۹۱ |تاریخ بازدید=۲۱ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DaeInarb | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> در این شهر ایجاد شده‌اند.
 
از سال ۱۳۴۵ خورشیدی طرح کارخانه‌های ماشین‌سازی و آلومینیوم به مرحلهٔ اجرا درآمد. [[شرکت آلومینیوم ایران|کارخانه آلومینیوم ایران]] (ایرالکو) در سال ۱۹۷۲ میلادی با همکاری منطقه‌ای در سازمان پیمان مرکزی با همکاری محدود شرکت رینولدز [[آمریکا]] و دولت پاکستان تأسیس شد. بعد از انقلاب کلیه سهام این دو کشور متعلق به ایران گردید.<ref>{{پک|محتاط|۱۳۶۸|ک=سیمای اراک (جامعه‌شناسی شهری)|ص=۴۵۳}}</ref> وجود این کارخانه و ۵۰۰ کارگاه کوچک و بزرگ وابسته به این صنعت اراک را به قطب‌ تولید آلومینیوم در کشور و [[خاورمیانه]] تبدیل کرده‌است.<ref name="burs">{{یادکرد وب |عنوان=طرح جدید ایرالکو یکی از مدرنترین طرح‌های تولید آلومینیوم |نشانی=http://www.boursenews.ir/fa/pages/?cid=19534 |ناشر=پایگاه خبری بورس نیوز |تاریخ=۱ اردیبهشت ۱۳۸۸| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKFTM68j | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.aftabir.com/news/view/2008/sep/28/c2c1222578211_economy_marketing_business_mine_industry_aluminum.php/تولید-۱۰۹-هزار-تن-آلومینیوم-در-كارخانه-آلومینیوم |عنوان=تولید ۱۰۹ هزار تن آلومینیوم در کارخانه آلومینیوم‌سازی اراک | ناشر =وب‌گاه خبری آفتاب |تاریخ =۷ مهر ۱۳۸۷ |تاریخ بازبینی=۱۵ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/6MOZFrZRU| تاریخ بایگانی = ۰۵ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
خط ۳۵۹:
|[[هپکو]]|| ۱۳۵۱ ||[[تجهیزات سنگین]]|| ماشین‌آلات ساخت‌وساز، راه‌سازی، معدنی و کشاورزی
|- style="background: #FFFFFF; color:#000000"
|[[شرکت صنایع آذرآب|صنایع آذرآب]]|| ۱۳۵۳|| تجهیزات صنایع سنگین || تجهیزات نیروگاهی، تجهیزات پتروشیمی و پالایشگاهی، یتجهیزات صنایع نفت و گاز و صنایع سیمان
|- style="background: #FFE88C; color:#000000"
|[[آونگان]]|| ۱۳۵۳|| نیرو ||[[انتقال نیرو|دکل انتقال نیرو]] و [[دکل مخابراتی]]
|- style="background: #FFFFFF; color:#000000"
|[[واگن پارس]]|| ۱۳۵۳ ||[[ترابری ریلی]]||[[واگن]]، [[لکوموتیو]] و [[مترو]]
خط ۴۴۵:
به منظور کاهش آلودگی هوای شهر، دولت در سال ۱۳۸۶ خورشیدی طرحی با نام [[طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک]] را تصویب کرد.<ref name="majles">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://rc.majlis.ir/fa/law/show/128865 |عنوان=طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر اراک|ناشر=وب‌گاه مرکز پژوهش‌های مجلس|تاریخ=۱۶شهریور ۱۳۸۶ |تاریخ بازبینی=۱۸ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6CvcHbBkg | تاریخ بایگانی = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref> در این طرح راهکارهایی برای کاهش آلودگی هوا ارائه شد. هر چند که برخی از منابع دولتی روند اجرای این طرح در شهر اراک را مناسب جلوه می‌دهند،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.moi.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&CategoryID=cc1955c9-7610-428d-b15c-fafc947cc884&WebPartID=91024e8e-ce24-406b-b257-5f9e864d1cba&ID=2920b3ca-92d8-4da2-84a4-09f3e953c6f0 |عنوان=اراک رتبه برتر مقابله با آلودگی هوا را در میان کلانشهرها کسب کرد|ناشر=پورتال وزارت کشور|تاریخ=۱۳ آذر ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۱۸ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DapYrwTR | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> امّا تعلل برخی از سازمان‌ها در اجرای بندهای این طرح از جمله کمبود فضای سبز شهری،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.arakshora.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=997:1391-01-30-04-29-26&catid=9:council-news&Itemid=273 |عنوان=بیانیه رسمی شوراهای اسلامی شهرهای اراک، سنجان و کرهرود |ناشر=شورای شهر اراک|تاریخ=۳۰فروردین ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۱۸ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DapbF4R1 | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> توجه نکردن مسئولین برخی از صنایع آلوده‌کننده هوا نسبت به رفع منابع آلودگی<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://vaghayeostan.com/news.asp?708|عنوان=فاتحه اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک باید خوانده شود|ناشر=هفته نامه وقایع استان|تاریخ=۲۹ آبان ۱۳۹۰ |تاریخ بازبینی=۱۸ آذر ۱۳۹۱| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DapcyQvA | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> و کمبود اعتبار مورد نیاز اجرای طرح، موجب کندی روند اجرای طرح شده‌است.
 
بی‌توجهی مسئولان شهری به آلودگی هوا باعث شد تا [[اعتراض|تجمع‌های اعتراضی]] در سال ۱۳۹۲ خورشیدی به مدت ۱۸ هفته در این شهر برگزار شود.<ref name="bahar">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://baharnewspaper.com/News/92/07/22/21308.html |عنوان=اعتراض اراکی‌ها به آلودگی هوا وارد هجدهمین هفته شد |ناشر=روزنامه بهار |تاریخ=|تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKG8LjIY | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> این تجمعات موجب شد تا [[الشرق الاوسط|روزنامه الشرق الاوسط]] مردم شهر اراک را ثابت قدمترینثابت‌قدم‌ترین مردم ایران در زمینه اعتراض به مسائل زیست‌محیطی معرفی کند.<ref name="شرق الاوسط">{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.sharqparsi.com/1392/08/article6785|عنوان=اعتراضات زیست‌محیطی در ایران شهر به شهر می‌چرخد |ناشر=وب‌گاه شرق پارسی |تاریخ=۱ نوامبر ۲۰۱۳ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKG9hUX2 | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
اراک در زمره هشت کلانشهر آلوده کشور قرار دارد. سهم منابع ثابت (صنایع و کارخانه‌ها) در آلودگی هوای اراک ۵۰٪ و سهم منابع متحرک (خودروها و وسایل نقلیه) ۴۵٪ اعلام شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.hamshahrionline.ir/details/102005 |عنوان=هوای اراک را داشته باشید |ناشر=وب‌گاه همشهری آنلاین |تاریخ=۲ اسفند ۱۳۸۸ |تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGCEnM9 | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> در برخی از روزها آلودگی هوا به حدی می‌رسد که از مرز هشدار فراتر می‌رود، طوری‌که در سال ۱۳۹۱ خورشیدی تعداد روزهای ناسالم ۱۸۵ روز<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://markazi.irib.ir/index.php/component/content/article/466-social-news/17547-81----91----1-- |عنوان=81 روز از ایام سال 91 هوای شهر اراک ناسالم بوده‌است. |ناشر=وب‌گاه صداوسیمای استان مرکزی |تاریخ=۱ فروردین ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGECQ4a | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> و در ۴ ماهه اول سال ۱۳۹۲ خورشیدی تعداد روزهای آلوده به ۶۸ روز اعلام شد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920502001152 |عنوان=اراک 68 روز هوای ناسالم و در وضعیت هشدار داشته‌است |ناشر=وب‌گاه فارس نیوز |تاریخ=۲ مرداد ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGH1lza | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> آلودگی هوا اثرات جدی به سلامت تن و روان شهروندان دارد. از اثرات آلودگی هوا افزایش [[فرابنفش|اشعه زیانبار فرابنفش]] است که موجب افزایش [[سرطان پوست]] می‌گردد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/80703810/استانها/خطر_تابش_اشعه_فرابنفش_سبب_تعطیلی_زود_هنگام_ادارات_در_اراک_شد |عنوان=خطر تابش اشعه فرابنفش سبب تعطیلی زود هنگام ادارات در اراک شد | ناشر =وب‌گاه خبرگزاری جمهوری اسلامی |تاریخ =۲۸ خرداد ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۶ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKIZgdxk | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref>
خط ۴۵۳:
[[ترافیک]] معابر و خیابان‌ها نیز یکی از چالش‌های مهم شهر اراک است. از جمله عوامل به وجود آورنده ترافیک در شهر اراک افزایش روزافزون تعداد خودروها، شرایط نامناسب خیابان‌ها، عدم تعیین تکلیف تملک اراضی و تعریض معابر شهری، ضعف فرهنگ ترافیک، ضعف شبکه ترابری شهری و نبود مدیریت واحد شهری است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=مجید نیک‌عهد|نشانی=http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=247645 |عنوان=اجرای طرح جامع ترافیک اراک در ابهام|ناشر=روزنامه دنیای اقتصاد|تاریخ=۱۵ فروردین ۱۳۹۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DapgHGaD | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref>
 
تعداد خودروهای موجود در شهر اراک در سال ۱۳۹۲ خورشیدی برابر با ۱۴۸٬۹۵۰ خودرو بوده‌است و به ازایبه‌ازای هر چهار نفر یک خودرو در شهر وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://ilna.ir/news/news.cfm?id=90849 |عنوان=به ازای هر 4 نفر یک خودرو در اراک وجود دارد |ناشر=وب‌گاه خبرگزاری کار ایران |تاریخ=۳۰ تیر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۹ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGJFp0v | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
برخی از مسئولان شهر مدعی هستند که وضعیت ترافیک شهر مشکل‌ساز نیست و مدت زمان بار ترافیکی شهر حتی گاهی کمتر از ۱۰ دقیقه‌است،دقیقه است، اما شواهد امر بازگوکننده شکل دیگری از این مشکل است. برای ساماندهی به ترافیک، طرح‌های مختلفی پیشنهاد شده‌است که از جمله آن‌ها [[طرح جامع ترافیک شهر اراک]]، احداث بزرگراه درون‌شهریدرون شهری امیرکبیر،<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://bardashtnews.com/news-province/2137-آیا-بزرگراه-امیرکبیر-مشکل-ترافیک-اراک-را-حل-می‌کند؟.html |عنوان=آیا بزرگراه امیرکبیر مشکل ترافیک را حل می‌کند؟|ناشر=پایگاه خبری برداشت نیوز|تاریخ=۶ شهریور ۱۳۹۰| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6CvcJS3bz | تاریخ بایگانی = ۱۵ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref> آموزش فرهنگ ترافیک به مردم، [[سامانه ترابری هوشمند|سامانه کنترل هوشمند ترافیک]] اشاره کرد، اما اجرای بسیاری از این طرح‌ها بلاتکلیف مانده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=113677 |عنوان=طرح جامع ترافیک اراک ۶ ساله شد|ناشر=وب‌گاه خبرگزاری تابناک |تاریخ=۱۳ مرداد ۱۳۸۹| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DXxNJcGf | تاریخ بایگانی = ۰۹ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref>
 
آلودگی هوا و ترافی هایترافیک‌های شدید خودرویی باعث شد تا طرح [[متروی اراک]] توسط مدیرکل دفتر فنی [[استانداری مرکزمرکزی]] به طور رسمی مطرح شود. <ref>{{یادکرد وب|عنوان=اراک صاحب مترو می شود|نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81304108/سایر/اراک_صاحب_مترو_می_شود|وب‌گاه=خبرگزاری جمهوری اسلامی|بازبینی=2019-03-22}}</ref>
 
 
خط ۴۶۵:
=== آداب و رسوم ===
[[پرونده:Ashura Day in Arak.jpg|200px|farme|بندانگشتی|چپ|عاشورا در اراک]]
از آنجا که شهر اراک سابقه تاریخی چندانی ندارد، [[فرهنگ]] مردم شهر متأثر از فرهنگ‌های مختلف است. این فرهنگ بیشتر از باورهای [[فولکلور|فولکلوریک]] باجنبه مذهبی یا اجتماعی شکل گرفته‌است. از جمله این باورها می‌توان به [[نذر]] و نیاز برای [[امامزاده|امامزادگان]] و اماکن مقدس و [[عقیقه|عقیقه‌کردن کودک]] که از اعتقادات مذهبی شکل گرفته یا برخی [[خرافات|باورهای خرافی]] مانند گذاشتن شیء نوک‌تیز بالای سر [[زائو]] برای دفع [[آل (افسانه)|آل]]، دوختن سفره بالای سر عروس برای بستن زبان خانواده شوهر و چله‌بری (اعتقادات خرافی برای باردارشدن تازه عروس)<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/iranians-beliefs-children.html |عنوان=باورهای ایرانیان قدیم دربارهٔ زنان و کودکان |ناشر=وب‌گاه بیتوته |تاریخ=|تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGKqIsc | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>) اشاره کرد که در گذشته رایج بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.aftabir.com/articles/view/art_culture/culture/c5c1209209756_arak_p1.php/بررسی-باورهای-فولکلوریک-مردم-شهر-اراک-از-دیدگاه|عنوان =بررسی باورهای فولکلوریک مردم شهر اراک از دیدگاه مردم شناختی | ناشر =آفتاب |تاریخ = ۷ اردیبهشت ۱۳۸۷|تاریخ بازدید =۵ دی ۱۳۹۱|پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/6DC7qIrkK| تاریخ بایگانی =۲۶ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref> همچنین از جمله مراسم سنتی که در گذشته در اراک رواج داشته، مراسم [[جشن کوسه ناقلدی]] و [[رشکی و ماسی]] را می‌توان نام برد.<ref>{{پک|نیک‌فام|۱۳۸۶|ک=دو آیین نمایشی کهن در اراک|ص=۳۳–۳۴}}</ref>
 
در گذشته در شهر اراک [[ازدواج]] درون گروه (ازدواج فامیلی) رواج داشت و همین امر سبب شده‌است که اکثر مردم که بیشتر روستایی بودند با هم همخون باشند، اما زندگی جدید شهری و افزایش [[روابط اجتماعی]] بین زنان و مردان در اداره‌ها، کارخانه‌ها و دانشگاه سبب شده که دایره همسرگزینی از حالت محدود بیرون بیاید. هرچه زندگی شهری بیشتر به طرف [[صنعتی‌سازی]] حرکت می‌کند، دایره همسرگزینی نیز وسیع‌تر می‌گردد که می‌توان این حرکت را ازدواج درون گروه به طرف ازدواج در [[محله]]، ازدواج در شهر، ازدواج در شهر دیگر و حتی ازدواج در خارج از کشور تعبیر کرد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://markazicity.ir/ازدواج/ |عنوان=ازدواج | ناشر =پایگاه اطلاع‌رسانی شهرهای استان مرکزی |تاریخ =۲ مهر ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۱۲ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKIXodbp | تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
خط ۶۱۶:
=== اتوبوس‌رانی ===
شرکت واحد اتوبوس‌رانی اراک و حومه که در سال ۱۳۷۰ خورشیدی تأسیس شد و دارای خطوط متعدد مسافربری در داخل و حومه شهر می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب | تاریخ بایگانی=۱۱ ژانویه ۲۰۱۳ | عنوان=۱۶۵ اتوبوس کولر دار به ناوگان اتوبوس‌رانی اراک پیوست | نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2127784 | ناشر=روزنامه کیهان | پیوند بایگانی=http://www.webcitation.org/6DaeuGsrT}}</ref>
در سال ۱۳۹۲ خورشیدی تعداد کل [[ناوگان]] اتوبوسرانی شهر اراک ۱۶۶ دستگاه بوده‌است ۴۵ خط مشغول به فعالیت هستند. از این تعداد ۶۴ دستگاه [[اتوبوس]] گازسوز و ۱۰۲ دستگاه [[گازوئیل|گازوئیلی]] هستند. همچنین تعداد ۹۲ دستگاه از اتوبوس‌ها کولرکولردار داراندهستند. در سه‌ماهه اول سال ۱۳۹۲، حدود ۱۳٬۳۰۰٬۰۵۹ مسافر درون‌شهری توسط اتوبوسرانی جابجا شده‌است. همچنین کلیه خطوط و ترابری مسافر در سازمان اتوبوسرانی شهر اراک به‌طور کامل به [[بخش خصوصی]] واگذار شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.arak.ir/صفحهاصلی/مصاحبه/tabid/176/ID/1466/Default.aspx |عنوان=بازدید اعضای شورای اسلامی شهر و معاونت خدمات شهری شهرداری اراک از سازمان اتوبوسرانی | ناشر =وب‌گاه شهرداری اراک |تاریخ =۲۹ تیر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۱۱ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKJErVw4| تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
== آموزش ==
خط ۶۲۹:
=== تاریخچه آموزش عالی ===
در مهرماه سال ۱۳۵۰ خورشیدی تعدادی از استادان [[دانشگاه تهران]] و دانش‌سرای عالی سابق مقدمات تأسیس یک مؤسسه آموزش عالی خصوصی را به عنوان نخستین مرکز آموزش عالی در [[استان مرکزی]] با نام مدرسه عالی مرجان، در شهر اراک فراهم نمودند. مدرسه عالی مرجان ابتدا برای چهار رشتهٔ [[فیزیک]]، [[شیمی]]، [[زیست‌شناسی]]، و [[زبان و ادبیات فارسی]] تعداد ۲۴۰ نفر دانشجو پذیرفت. این مؤسسه در اواخر سال ۱۳۵۱ خورشیدی با نام مدرسه عالی علوم اراک وابسته به [[دانشگاه تربیت معلم تهران]] و با مدیریت دولتی به فعالیت خود ادامه داد. در سال ۱۳۵۴ خورشیدی کلیه موسسات [[آموزش عالی]] که به صورت خصوصی اداره می‌شدند به دولت واگذار شدند. بدین ترتیب این دانشگاه، دولتی شد.<ref>{{پک|محتاط|۱۳۶۸|ک=سیمای اراک (جامعه‌شناسی شهری)|ص=۲۸۸}}</ref>
[[پرونده:University of Arak in Sardasht.jpg|بندانگشتی|وسط|700px|پردیس دانشگاه اراکاراک، پردیس سردشت]]
 
=== مراکز آموزش عالی ===
خط ۶۶۰:
== ورزش ==
[[پرونده:Imam Khomeini Football Stadium.jpg|بندانگشتی|300px|استادیوم فوتبال ۱۵ هزار نفری امام خمینی]]
اوضاع كنونى ورزش: با اینکه اراک از جمله قطب‌های صنعتی کشور به حساب می‌آید، اما هیچگاه شاهد پشتیبانی صنایع در [[ورزش]] نبوده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.atreyas.ir/index.php/اخبار/استان/ورزشی/294-تيم-هندبال-هپكوي-اراك-در-اغما|عنوان=تیم هندبال هپکوی اراک در اغما | ناشر = وب‌گاه هفته‌نامه عطر یاس |تاریخ =۲۶ بهمن ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKJHKINv| تاریخ بایگانی = ۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> عدم حمایت صنایع از ورزش باعث عقب ماندن این شهر از ورزش حرفه‌ای شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www3.arak.irna.ir/fa/News/80870563/ورزشی/استاندار_مرکزی_بر_ضرورت_حمایت_صنایع_از_ورزش_تاکید_کرد |عنوان= استاندار مرکزی بر ضرورت حمایت صنایع از ورزش تأکید کرد| ناشر =وب‌گاه خبرگزاری جمهوری اسلامی |تاریخ =۳۰ مهر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKJYxJyF| تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
اهالى اراك از گذشته اهل ورزش باستانى بوده و هم اكنون نيز مى باشند، و اغلب در مسابقات باستانى از مقام آوران هستند؛ شهر اراك را مى توان مهد ورزش باستانى و پهلوانى قلمداد كرد.
در سال‌های گذشته شهرداری اراک با حمایت از چهار رشته ورزشی توانست مقام چهارمی رشته [[فوتبال]] در لیگ دسته یک، مقام سومی رشته [[هاکی]] در بخش آقایان و مقام دومی در بخش بانوان در لیگ برتر و دسته یک و مقام قهرمانی رشته [[ووشو]] در لیگ دسته یک را کسب کند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.markazisport.ir/akhbar/khabar/2439 |عنوان=ضعف استان مرکزی نداشتن باشگاه‌های حرفه‌ای است|ناشر=اداره ورزش و جوانان استان مرکزی |تاریخ=۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGgfmFx | تاریخ بایگانی = ۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
از پهلونان اين شهر مى توان آقايان: ميرزا زكى خان (امير تومان)،فرج اللّٰه خان امين،آقا محمّد اثنىٰ عشرى،حسينعلى دبّاغچى،خانعلى مَلِك احمدى،غلامرضا قلعه نويى، يوسف خان امينى،حاج مهدى خان امين،حاج محمّدتقى خان امين،محمّدتقى شمس كلاهى و على محمّد نوروزى را نام برد.
 
زورخانه هاى قديمى شهر اراك: ١-زورخانه ى باغ فردوس، واقع در داخل باغ فردوس، به سرپرستى آقا كاظم ناظمى. ٢-زورخانه ى كوچه مرغيها ( خيابان آموزش و پرورش )، بنام گُردان نيرومند، به سرپرستى آقا كاظم ناظمى و پس از آن به سرپرستى آقا محمّدعلى هزاوه اى . ٣-زورخانه ى خيابان حاج حسن خوانسارى، جنب مخابرات امروزى، به سرپرستى دكتر ملك. ٤-زورخانه ى پشت برج شيشه، به سرپرستى كلّه اكبر (كربلايى اكبر) كرباس فروش. ٥-زورخانه اى در خيابان امام خمينى غربى؛ ابتداى كوچه بارو حصار، "موقوفه حاج حسن ملك" كه ابتدا سرپرستى آن با دائى عبّاس حقدادى بود و سالها به سرپرستى سيّد محمود ناظمى اداره مى شد ودر حال حاظر زير پوشش اداره كلّ تربيّت بدنى استان است. ٦-زورخانه ى پهلوان يوسف خان امينى در عبّاس آباد. ٧-زورخانه ى راه آهن، كه در زمان مهندس فرخو رئيس ناحيه ى راه آهن اراك ساخته شده است. ٨-زورخانه ى خانه سازى، كه در حال حاضر محلّ تمرين كشتى باستانى است. ٩-زورخانه ى ناظم ديوان، واقع در ميدان ارگ، جنب دبيرستان؛ منزل آقايان زندوكيلى. ١٠-زورخانه ى باغ ملّى(ميدان شهدا)، اوّل بازارچه سهام سلطان، جاى مغازه ى مرحوم عبّاس غفّارى، به سرپرستى پهلوان حسينعلى دبّاغچى. ١١-زورخانه ى چاپارخانه، در ميدان ارگ، به سرپرستى كربلايى بلال. ١٢-زورخانه ى پشت باغ فردوس، كه در زمان استاندارى دكتر شادمان، با همّت زنده ياد سيّدعبّاس مهرجو و پهلوانان؛ محمّدتقى شمس كلاهى و على محمّد نوروزى تأسيس گرديد كه از بهترين زورخانه هاى ايران است. اين زورخانه هم اكنون با نام متّقين دائر مى باشد.
 
اوضاع كنونى ورزش: با اینکه اراک از جمله قطب‌های صنعتی کشور به حساب می‌آید، اما هیچگاه شاهد پشتیبانی صنایع در [[ورزش]] نبوده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.atreyas.ir/index.php/اخبار/استان/ورزشی/294-تيم-هندبال-هپكوي-اراك-در-اغما|عنوان=تیم هندبال هپکوی اراک در اغما | ناشر = وب‌گاه هفته‌نامه عطر یاس |تاریخ =۲۶ بهمن ۱۳۹۱|تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKJHKINv| تاریخ بایگانی = ۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref> عدم حمایت صنایع از ورزش باعث عقب ماندن این شهر از ورزش حرفه‌ای شده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www3.arak.irna.ir/fa/News/80870563/ورزشی/استاندار_مرکزی_بر_ضرورت_حمایت_صنایع_از_ورزش_تاکید_کرد |عنوان= استاندار مرکزی بر ضرورت حمایت صنایع از ورزش تأکید کرد| ناشر =وب‌گاه خبرگزاری جمهوری اسلامی |تاریخ =۳۰ مهر ۱۳۹۲ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲ | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKJYxJyF| تاریخ بایگانی = ۰۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
در سال‌های گذشته شهرداری اراک با حمایت از چهار رشته ورزشی توانست مقام چهارمی رشته [[فوتبال]] در لیگ دسته یک، مقام سومی رشته [[هاکی]] در بخش آقایان و مقام دومی در بخش بانوان در لیگ برتر و دسته یک و مقام قهرمانی رشته [[ووشو]] در لیگ دسته یک را کسب کند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده=|نشانی=http://www.markazisport.ir/akhbar/khabar/2439 |عنوان=ضعف استان مرکزی نداشتن باشگاه‌های حرفه‌ای است|ناشر=اداره ورزش و جوانان استان مرکزی |تاریخ=۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی=۴ دی ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6MKGgfmFx | تاریخ بایگانی = ۲ ژانویه ۲۰۱۴}}</ref>
 
[[باشگاه فوتبال شهرداری اراک|تیم فوتبال شهرداری اراک]] از جمله تیم‌های فوتبال است که در [[لیگ آزادگان|لیگ دسته‌اول]] فوتبال ایران بازی می‌کند.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.arakcity.org/index.php?option=com_content&view=article&id=225:1390-03-17-10-26-23&catid=46:1389-06-30-07-06-36|عنوان=تیم فوتبال همیاری به شهرداری اراک پیوست|ناشر=شهرداری اراک| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6Dapp3fa8 | تاریخ بایگانی = ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> همچنین تیم والیبال شهرداری اراک و تیم بسکتبال شهرداری اراک نیز در لیگ‌های دسته یک والیبال و لیگ برتر بسکتبال حضور دارند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=پیروزی شهرداری اراک مقابل دانشگاه آزاد |نشانی=http://www.farsnews.com/13941220000867 |بازبینی= {{جا:تاریخ}} |تاریخ=۲۰ اسفند ۱۳۹۴ |ناشر=[[خبرگزاری فارس]] |نشانی بایگانی=http://www.webcitation.org/query?url=http://www.farsnews.com/13941220000867&date=2016-03-10 |تاریخ بایگانی=۱۰ مه ۲۰۱۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب |عنوان=شهرداری اراک قهرمان لیگ دسته یک والیبال|نشانی=http://www.varzesh3.com/news/1310279/شهرداری-اراک-قهرمان-لیگ-دسته-یک-والیبال |بازبینی= {{جا:تاریخ}} |تاریخ=۲۰ اسفند ۱۳۹۴ |ناشر=[[ورزش ۳]] |نشانی بایگانی=http://www.varzesh3.com/news/1310279/شهرداری-اراک-قهرمان-لیگ-دسته-یک-والیبال |تاریخ بایگانی=۱۰ مه ۲۰۱۶}}</ref>