اتحاد ایران–هابسبورگ: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز پیوند ===> فراپتروس
جز پیوند/اصلاحات جزئی
خط ۴:
 
== نخستین تماس‌ها ==
در زمان حکومت [[شاه اسماعیل]] مبادلاتی میان وی و [[کارل پنجم، امپراتور مقدس روم]] و [[لایوش دوم]] با هدف اتحاد علیه عثمانیان انجام شد.<ref name="Fisher">''The Cambridge history of Iran'' by William Bayne Fisher p.384</ref> کارل که در آن زمان با عنوان کارل اول پادشاه اسپانیا بود بین سال‌های ۸۹۵ تا ۸۹۸ خورشیدی فرستاده‌ای را جهت ایجاد یک اتحاد نظامی به دربار شاه ایران ارسال نمود. لایوش نیز در همین زمان راهبه‌ایکشیشی [[سوریهمارونی‌ها|سوریمارونی]] به نام [[فراپتروس|پترس مونته لیبانو]] را با ماموریتی مشابه به دربار ایران فرستاد.<ref name="Fisher"/>
 
پاسخ این نامه‌ها در تاریخ محفوظ نمانده است. اما [[شاه اسماعیل]] به سال ۹۰۲ خورشیدی توسط [[فراپتروس|پترس مونته لیبانو]] نامه‌ای به [[زبان لاتین|لاتین]] با هدف حملات هماهنگ علیه دشمن مشترک عثمانی برای کارل پنجم فرستاد.<ref name="Fisher"/><ref name="Iranica">Austria, [http://www.iranicaonline.org/articles/austria-1 Encyclopedia Iranica]</ref> فرستادگان ایران در اسفندماهاسفند ۹۰۲ خورشیدی در [[بورگوس]] درخواست ایران برای اتحاد نظامی علیه عثمانیان را به کارل پنجم ارائه نمودند.<ref>[http://books.google.com/books?id=TUuWq6HZqvoC&pg=PA70 ''Annals of the Emperor Charles V'' Lopez De Gomara p.70]</ref> به نظر نمی‌رسد از این نامه نگاری‌های اولیه نتیجه چندانی حاصل شده باشد.<ref name="Reston">[http://books.google.com/books?id=OW2Mv8P6kbEC&pg=RA1-PA359 ''Defenders of the Faith'' by James Reston, Jr. p.359''ff'']</ref> کارل اتحاد نظامی را پذیرفت اما پیش از صورت گرفتن هرگونه اقدام نظامی مرگ شاه اسماعیل در خردادماهخرداد ۹۰۳ عملاً این اتحاد را باطل نمود. <ref name="Iranica"/>
 
== جنگ صفویان و عثمانیان ==
[[پرونده:Habsburg Persian alliance.jpg|بندانگشتی|راست|300px|تلاش برای اتحاد ایران و هابسبورگ علیه عثمانیان اولین بار توسط شاه اسماعیل و کارل پنجم آغاز شد.]]
در بیست و نهم۲۹ بهمن ماه ۹۰۷ خورشیدی (۱۵۲۹ میلادی) کارل پنجم که از پیشروی گسترده عثمانیان در اتریش به سوی [[وین]] به شدت نگران بود، از [[تولدو]] نامه‌ای به [[شاه طهماسب یکم|شاه طهماسب صفوی]] فرستاده و ملتمسانه خواستار حمله‌ای انحرافی از سوی ایران به عثمانی را خواستار شد.<ref name="Reston"/><ref name="Fisher"/><ref name="Vehse">''Memoirs of the court, aristocracy, and diplomacy of Austria'' Carl Eduard Vehse p.71 [http://books.google.com/books?id=2iIpVHJ49lEC&pg=PA71]</ref> شوالیه فرستاده شده با صفویان به توافق رسید تا در یک سال آینده حملاتی هماهنگ از شرق و غرب علیه عثمانی صورت گیرد.<ref name="Vehse"/><ref name="Iranica"/><ref>The Indian Ocean in world history Milo Kearney - 2004 - p.112</ref> طهماسب همچنین در پاسخ مراتب دوستی خود با امپراتور هابسبورگ را اعلام داشت.<ref name="Reston"/> بدین گونه تصمیم بر آن شد تا از هر دو سو به امپراتوری عثمانی حمله شود.<ref>[http://books.google.com/books?id=pePPvGkGZDQC&pg=PA153 ''Europe and Islam'' Franco Cardini p.153]</ref> اما بازگشت فرستاده کارل پنجم بیش از یک سال به طول انجام و تا آن زمان شرایط در ایران تغییر کرده بود. ایرانیان به دلیل طغیان [[شیبانیان|ازبکان شیبانی]] در شرق کشور با عثمانیان صلح کرده بودند.<ref name="Iranica"/>
 
در همین بازه زمانی نمایندگانی از سوی [[فردیناند یکم، امپراتور مقدس روم|فردیناند یکم]] نیز به سوی ایران رهسپار شدند اما هیچگاه موفق به اتمام ماموریت نگردیدند.<ref name="Iranica"/> سفرای دیگری در سال‌های بعد (۹۱۰ و ۹۱۱) به ایران فرستاده شدند.<ref name="Iranica"/> پس از این مبادلات جنگ طولانی مدت [[جنگ صفویان و عثمانی (۱۵۵۵–۱۵۳۲)|صفویان و عثمانی (۱۵۵۵–۱۵۳۲)]] روی داد.<ref>[http://books.google.com/books?id=j15MBH-FIwkC&pg=PA330 ''The Cambridge history of Islam'' by Peter Malcolm Holt p.330]</ref> از آن زمان به محض اردوکشی عثمانیان به اروپا ایرانیان با حمله به مرزهای شرقی سلطان عثمانی را وادار به بازگشت سریع به استانبول میکردند.<ref>Garnier, p.16</ref>
 
در همین دوره [[فرانسوای اول|شاه فرانسوای اول]] [[فرانسه]]، دشمن هابسبورگ،[[امپراتوری هابسبورگ|هابسبورگ]]، و [[سلیمان یکم]] به برقراری اتحادی میان فرانسه و عثمانی نزدیک می‌شدند. رسمی شدن این اتحاد در سال ۹۱۴ (۱۵۳۶ میلادی) خطر هابسبورگ را موازنه نمود. در ۹۲۵ هنگامی که سلیمان یکم به ایران یورش برد، [[گابریل دلوز]] از سوی فرانسه به عنوان سفیر و مشاور نظامی به یاری عثمانی در جنگ فرستاده شد.<ref name="Fisher"/> او با راهنمایی‌های تاکتیکی خود به ویژه در مورد چیدمان توپخانه در حین [[محاصره وان]] اثر قابل توجهی بر درگیری‌ها گذاشت.<ref name="Fisher"/>
[[پرونده:Ritratto dell ambasciatore Gabriel de Luetz d Aramont Tiziano Vecellio 1541 1542 oil on canvas 76 x 74 cm.jpg|بندانگشتی|چپ|210px|گابریل دلوز فرانسوی.]]
 
خط ۲۱:
صفویان در جریان [[جنگ‌های ایران و عثمانی]] بارها با عثمانیان درگیر شده و هربار با وارد کردن ضربه‌های جدی و تضعیف عثمانی و گشودن جبهه‌ای جدید علیه آن‌ها هنگامی که در جنگ با اروپا بودند کمک چشمگیری به اوج گیری هابسبورگ‌ها نمودند. تحقق یافتن اتحادی که شاهان پیشین ایران و هابسبورگ طرح ریزی نمودند تسکین بزرگی برای امپراتوری هابسبورگ بود.<ref name="Reston"/>
 
پس از یک دوره ناآرامی در ایران، روابط ایران و اتریش در سال ۱۰۰۱ خورشیدی (۱۵۹۳) بازیابی شد، هنگامی که [[رودلف دوم، امپراتور مقدس روم|رودلف دوم]] از [[پراگ]] از طریق سفیر ایران در [[موسکو]] با [[شاه عباس صفوی]] مکاتبه نمود.<ref name="Iranica"/> کوشش های دیگری برای اتحاد از سوی جهانگرد انگلیسی، [[آنتونی شرلی]] به عنوان میانجی صورت گرفت.<ref name="Iranica"/> در سال های بعد اقدامات سیاسی متعددی جهت ایجاد اتحاد های نظامی علیه عثمانیان صورت گرفت که از جمله آنها میتوان از [[سفارت ایران در اروپا (۹۷۸-۹۸۱)]] و [[سفارت ایران در اروپا (۹۸۸-۹۹۴)]] را نام برد.
 
== پانویس ==