صاحب بن عباد: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
Mimzendegi (بحث | مشارکت‌ها) افزودن قسمت «دوران وزارت» |
||
خط ۴۹:
== سال‌های اول عمر ==
کنیه او ابوالقاسم و ملقب به کافی الکفاه و صاحب است.<ref>[http://sahebnews.ir/?part=article&inc=article&id=234 نگاهی به زندگی صاحب بن عباد صاحب بن عباد وزیری دانشمند به سبک شیعه!]</ref> وی در چهارم ذیقعده الحرام سال ۳۲۴ هجری<ref>[[مصلح الدین مهدوی]]، مزارات اصفهان، تصحیح و اضافات: دکتر اصغر منتظر القائم، ۱۳۸۷، دانشگاه اصفهان، ص ۲۸۴</ref> مطابق با سپتامبر ۹۳۸ میلادی متولد شد.<ref>احمد بهمنیار، صاحب بن عباد، دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۳، صفحهٔ ۳۷</ref>
==دوران وزارت==
صاحب بن عباد در سال ۳۳۵ق وقتی شهر [[ری]] توسط [[رکن الدوله]] فتح شده است به این شهر می‌آید<ref>لغت‌نامه دهخدا، «صاحب بن عباد»؛ ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۶، ص۱۳۹.</ref> و در همان جوانی همکاری‌اش را با [[ابوالفضل بن عمید]]، وزیر [[رکن الدوله]] آغاز می‌کند<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۰۰ق، ج۶، ص۱۷۱؛ لغت‌نامه دهخدا، «صاحب بن عباد».</ref> و در سفرها همراه او می‌شود؛ مانند همراهی با ابن عمید در سفر رکن الدوله به [[بغداد]] در سال ۳۴۷ق.<ref>ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۶، ص۲۰۷.</ref> با فوت رکن الدوله در سال ۳۶۶ق، پسرانش، [[مؤید الدوله]] (حاکم نواحی اصفهان) و [[فخر الدوله]] (حاکم [[ری]] و [[همدان]]) به شرط اطاعت از برادر بزرگشان، [[عضد الدوله]] (مالک فارس و کرمان)، حاکم مناطق مختلف [[ایران]] می‌شوند.<ref>پیرنیا، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۸.</ref> مؤید الدوله پس از قتل ابن عمید، صاحب بن عباد را وزیر خویش می‌کند.<ref>مستوفى، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۴۱۷؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۰۰ق، ج۶، ص۱۷۲.</ref> با فوت [[عضد الدوله]]، حکومت مؤید الدوله گسترش می‌یابد و وی امورآن را با تدبیر صاحب اداره می‌کند.<ref>پیرنیا، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۹.</ref> یک سال پس از فوت عضد الدوله، مؤید الدوله در سن ۴۳سالگی فوت می‌کند<ref>ابن اثیر جزرى، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ۱۳۷۱ش، ج۲۱، ص۱۴۶.</ref> و چون برای خود جانشینی تعیین نکرده بود، با پیشنهاد صاحب بن عباد، بزرگان مملکت [[فخر الدوله]] را که در [[نیشابور]] بود برای حکومت کشور دعوت می‌کنند.<ref>پیرنیا، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۶۸ و ۱۷۹؛ و نیز نگاه کنید به: فضل الله همدانى، جامع التواریخ، ۱۳۸۶ش، ص۲۹؛ ابن اثیر جزرى، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۹، ص۲۶؛ عتبی، الیمینی، ۱۴۲۴ق، ص۷۰.</ref> فخر الدوله نیز صاحب بن عباد را علی رغم میلش به کناره‌گیری، به وزارت ابقاء می‌کند<ref>پیرنیا، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۹؛ و نیز نگاه کنید به: فضل الله همدانى، جامع التواریخ، ۱۳۸۶ش، ص۲۹.</ref> و صاحب تا روز مرگش وزیر او بود.<ref>اشپولر، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامى، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۸۴.</ref> صاحب، مجموعاً هجده سال<ref>حسینى خاتون‌آبادى، وقایع السنین و الاعوام، ۱۳۵۲ش، ص۲۳۷.</ref>و به قولی هجده ماه و یک ماه وزیر بوده است.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۰۰ق، ج۶، ص۱۷۱.</ref>
== اقدامات ==
سطر ۵۴ ⟵ ۵۷:
مهم‌ترین اثر وی یک واژه‌نامهٴ بزرگ عربی است به نام کتاب '''[[المحیط]]'''.
== تأسیس اولین کتابخانه عمومی جهان اسلام ==
سطر ۷۲ ⟵ ۷۴:
== منابع ==
* ابن اثیر جزرى (۶۳۰ق)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار الصادر، ۱۳۸۵ق / ۱۹۶۵م.
* ابن اثیر جزری (۶۳۰ق)، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ترجمه: عباس خلیلى، ابو القاسم حالت، تهران: مؤسسه مطبوعات علمى، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
* ابن مسکویه (۴۲۱ق)، احمد بن علی، تجارب الامم، مصحح: ابو القاسم امامى، تهران: سروش، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
* اشپولر (۱۹۹۰م)، برتولد، تاريخ ايران در قرون نخستين اسلامى، ترجمه: جواد فلاطورى و مريم مير احمدى، تهران: علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، ۱۳۷۳ش.
* پیرنیا، حسن (۱۳۱۴ش) و عباس اقبال آشتیانى (۱۳۳۴ش)، تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، تهران: خیام، چاپ نهم، ۱۳۸۰ش.
'' [[جورج سارتون]]، 'مقدمه بر تاریخ علم، ترجمه [[غلامحسین صدری افشار]]، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی''▼
* حسینى خاتون‌آبادى (۱۱۰۵ق)، سید عبد الحسین، وقایع السنین و الاعوام، مصحح: محمد باقر بهبودى، تهران: کتاب‌فروشى اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۵۲ش.
* حموی (۵۷۴ق)، یاقوت بن عبد الله، معجم الأدباء، بیروت: دار الفکر، چاپ سوم، ۱۴۰۰ق / ۱۹۸۰م.
* حموی (۵۷۴ق)، یاقوت بن عبد الله، معجم الأدباء، مترجم: عبدالمحمد آیتی، تهران: سروش، ۱۳۸۱ش.
* صاحب (۳۸۵ق)، اسماعیل بن عباد، المحيط في اللغة، مصحح: محمد حسن آل ياسين، بیروت: عالم الکتاب، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
* عتبی (۴۲۷ق)، ابى نصر محمد بن عبد الجبار، الیمینی، مصحح: احسان ذنون الثامرى، بیروت: دار الطلیعة، چاپ اول، ۱۴۲۴ق / ۲۰۰۴م.
* فضل الله همدانى (۷۱۸ق)، رشید الدین، جامع التواریخ (تاریخ سامانیان و بویهیان و غزنویان)، مصحح: محمد روشن، تهران: میراث مکتوب، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
* قمی (قرن ۴ق)، حسن بن محمد بن حسن، تاریخ قم، ترجمه: حسن بن على بن عبد الملک قمى، مصحح: محمد رضا انصارى قمى، قم: کتابخانه آیت الله العظمى مرعشى نجفى، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.
* لغت‌نامه دهخدا، «صاحب بن عباد».
* مستوفى (۷۵۰ق)، حمد الله، تاریخ گزیده، مصحح: عبد الحسین نوایى،تهران: چاپ سوم، ۱۳۶۴ش.
{{پایان}}
==پانویس==
{{ویکی‌گفتاورد}}
{{پانویس|۲}}
▲'' [[جورج سارتون]]، 'مقدمه بر تاریخ علم، ترجمه [[غلامحسین صدری افشار]]، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی''
{{ثعالبی}}
| |||