استان قزوین: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش با ابزار زدودن تبلیغ
Fatranslator (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات:افزودن الگو ناوباکس {{تقسیمات کشوری ممالک محروسه ایران (۱۸۰۴–۱۷۹۶)}}+املا+مرتب+تمیز+
خط ۶۲:
=== پس از اسلام ===
==== دوره اسماعیلیه ====
[[پرونده:Alamut2.jpg|بندانگشتی|۲۰۰px|leftچپ|بقایای [[قلعه الموت]]]]
دولت [[اسماعیلیه]] در سال ۴۸۳ (هجری قمری) با تسخیر [[قلعه الموت]] در قزوین پایه‌گذاری شد؛ و دوره فرمانروایی آن تا ۶۵۴ (هجری قمری) ادامه یافت. مرکز فرمان دهی اسماعیلیان شهر قزوین، و عمده فعالیت آن‌ها مبارزه با خلفای [[بنی عباس]] و قبایل مغول بود. [[حسن صباح]] به عنوان شاخص‌ترین فرمانروای اسماعیلیان با انجام تبلیغات وسیع در بین کشاورزان و بینوایان توانست حوضه قدرت خود را تا سوریه کنونی گسترش دهد. سرانجام دولت اسماعیلیه پس از ۲۰۰ سال حکومت در قزوین با حمله [[هلاکو خان مغول]] از بین رفت.<ref>[http://af.samta.ir/atlas/index.php?title=فرق_مذهبی_استان_قزوین فرقه اسماعیلیه در قزوین]</ref>
{{پاک کن}}
خط ۷۹:
 
=== ناهمواری‌ها ===
[[پرونده:Barajin, Qazvin, Iran.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|leftچپ|[[باراجین]]، شمال قزوین]]
 
اطلاعات و شواهد [[زمین‌شناسی]] نشان می‌دهد محدودهٔ استان قزوین در طی دوران پالئوزوئیک و مزوزوئیک دچار تغییرات فراوانی شده‌است، اما حرکات کوهزایی اواخر دورهٔ ترشیاری شکل فعلی ارتفاعات، چاله‌ها و دشت قزوین را تثبیت نموده‌است (کوهزائی آلپی)، سپس در دورهٔ کواترنر عوامل بیرونی چهرهٔ ناهمواری‌ها و چاله‌های استان را متحول کرده‌است.
خط ۹۰:
 
==== دریاچه‌ها ====
[[پرونده:Avan.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|leftچپ|[[دریاچه اوان]] در [[الموت شرقی]]]]
[[دریاچه اوان]] به عنوان شاخص‌ترین و بزرگ‌ترین دریاچه در استان قزوین شناخته می‌شود. طول این دریاچه در حدود ۳۲۵ و عرض آن در حدود ۲۷۵ متر بوده و عمق آن بین ۱ الی ۵ متر در نوسان است؛ آب دریاچه را چشمه‌های موجود در کف آن و نیز بارش باران و برف تأمین می‌کند؛ در تابستان این دریاچه یکی از تفرجگاه‌های زیبای قزوین بوده و امکانات قایقرانی، و ماهیگیری در پیرامون آن فراهم می‌شود؛ ضمناً این دریاچه در فصول سرد سال محلی برای مهاجرت پرندگانی همچون قو، غاز و مرغابی محسوب می‌شود.<ref>[http://www.qchto.ir/?type=static&lang=1&id=56 دریاچه اوان]</ref>
از دیگر دریاچه‌های استان قزوین می‌توان به [[دریاچه شاه سفید کوه]]<ref>[http://www.torghabehonline.com/news/show_detail.asp?id=602 دریاچه شاه سفی کوه]</ref> اشاره کرد که در ارتفاعات خشچال قرار دارد.
 
==== کوه‌ها ====
[[پرونده:Serke.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|leftچپ|کوه سرکه در [[هیر (قزوین)|هیر]]، [[الموت غربی]]]]
استان قزوین به علت قرارگیری در دامنه‌های سر سبز [[رشته کوه البرز]] دارای قلل مرتفع بسیاری است که از میان آن‌ها سه قله به نام‌های [[کوه خشچال|خشچال]]،<ref>[http://www.qchto.ir/?type=static&lang=1&id=90 قله خشچال]</ref> به ارتفاع ۴۱۸۰ متر<ref>[http://www.mehrmg.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=144&Itemid=40 صعود به خشچال]</ref> [[سیالان]]<ref>[http://www.qchto.ir/?type=static&lang=1&id=88 قله سیالان]</ref> به ارتفاع ۴۳۵۰ متر<ref>[http://www.ohodclub.com/NewsDetail.aspx?itemid=19 صعود به سیالان]</ref> و نگین قله‌های البرز [[شاه البرز]] به ارتفاع ۴۳۰۰ متر<ref>[http://www.qchto.ir/?type=static&lang=1&id=87 قله شاه البرز]</ref> از معروف‌ترین، مرتفع‌ترین و پر صعودترترین قلل استان قزوین می‌باشند.
 
خط ۱۱۸:
=== استانداری قزوین ===
{{نوشتار اصلی|فهرست استانداران قزوین}}
استانداری استان قزوین از سه حوزه معاونت برنامه‌ریزی اداری و مالی، امور عمرانی و امور سیاسی و امنیتی که در جهت کنترل، نظارت، هماهنگی و رفع اختلافات ارگانهای دولتی ایفای نقش می‌کنند، تشکیل شده‌است. همچنین استانداری به عنوان یک نهاد نظارتی سطح بالا وظیفه رسیدگی به شکایات و نیز پاسخگویی به مردم در زمینه تخلفات واحدهای ذیربطذی‌ربط را برعهده دارد. این نهاد به عنوان نماینده وزارت کشور نقش بسیار مهمی در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی و به عنوان نماینده دولت نقش مهمی در زمینه اقتصادی و عمرانی را در استان بر عهده دارد. هم‌اکنون عبدالمحمد زاهدی استاندار این استان است.<ref>[http://qazvin.gov.ir/FA/AboutUs استانداری قزوین]</ref>
 
=== جغرافیای سیاسی ===
==== تقسیمات کشوری ====
{{نقشه استان قزوین}}
این استان، بر پایه واپسین تقسیمات کشوری، دارای ۶ شهرستان، ۱۹ بخش، ۲۵ شهر، ۴۶ [[دهستان]] و ۱۵۴۷ روستا است.<ref name="تقسیمات کشوری" />
شهرستان‌های [[قزوین]]، [[تاکستان (قزوین)|تاکستان]]، [[بوئین زهرا]]، [[آبیک]]، [[شهرستان البرز]] و [[شهرستان آوج]]<ref>[http://qazvin.irib.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=8434:1391-03-31-12-58-21&catid=228:1390-06-01-10-24-55&Itemid=243 بخش آوج به شهرستان ارتقاء یافت]</ref> شهرستان‌های این استان هستند.
این استان سابقاً بخشی از [[استان زنجان]] بوده‌است.
خط ۲۱۲:
=== پوشش گیاهی ===
به‌طور کلی پوشش گیاهی در استان قزوین به دو دسته [[جنگل]]ی و [[مراتع]] تقسیم‌بندی می‌شود. منطقه [[رودبار و الموت]] عمده پوشش [[جنگل]]ی استان را تشکیل می‌دهند و [[دشت قزوین]] نیز مهم‌ترین [[مرتع]] در سطح استان است. پوشش درختان در استان قزوین عبارت است از: درختان [[ارس]]، تنگس، [[زرشک]]، پلاخور، [[پسته]] وحشی (بنه) [[گردو]]، [[بلوط]]، [[زالزالک]]، سیاهتلو، [[بادام]] کوهی، اسور، یمیشان و اشکه. به غیر از موارد ذکر شده گیاهانی با مصارف دارویی و صنعتی نیز در استان وجود دارد که به شرح زیر است: گراس‌های یک ساله و چند ساله گون، گل [[گندم]]، مرغه، [[اسپند]]، ورک، تلخه بیان، [[شیرین بیان]]، خارشتر، انواع شکر تیغال، کنگر، [[کاسنی]]، [[شاه تره]]، درمنه، انواع آستر، گالوس (گون‌ها)، اکروپیروف‌ها، پوآکاکوتی، [[آویشن]]، [[گل گاوزبان]]، آرتمیز، گیاه شور، گز، جارو قزوینی، [[چمن]]، جغجغه، کلاه میر حسین، [[یونجه]] یک ساله، ریش بزی و علف باغی.<ref name="ایران ما: قزوین">{{یادکرد وب|عنوان= پوشش گیاهی |ناشر=ساتراپ|نشانی=http://www.satrap.org/stateDetail.asp?state=59}}</ref>
 
 
تولید انگور در قزوین
دشت قزوین از نظر پیشینه تاریخی، محصولات کشاورزی و گونه‌های جانوری، اهمیت اقتصادی و تاریخی بسیار مهمی میان دشت‌های ایران دارد. به‌گونه‌ای که بسیاری از باستان‌شناسان ایرانی بر این باورند تمدن کشاورزی از دشت قزوین آغاز و سپس به شرق و قلب فلات ایران گسترش‌یافته‌است. به همین علت، این منطقه اولین دشت ایران است که دارای ردیف بودجه در کشور است.
با توجه به این‌که استان قزوین یكییکی از مراكزمراکز مهم كشاورزیکشاورزی كشورکشور است؛ به‌منظور بهره‌برداری از این امكانات،امکانات، ‌طیطی دهه‌های گذشته، سعی شده‌است که با ایجاد و توسعه سازمان‌های عمران و صنعتی كردنکردن كشتکشت به نحو چشم‌گیری به رونق كشاورزیکشاورزی منطقه افزوده شود و این اقدامات تأثیر بسیاری در افزایش محصولات کشاورزی داشته‌است.
باید گفت که استان قزوین با داشتن فقط یک درصد از مساحت کشور قریب به ۵ درصد در اقتصاد و تولیدات ایران نقش دارد. در این میان انگور، بخش قابل‌توجهی از زمین‌های زیر كشتکشت استان را هم از لحاظ کیفی و هم از لحاظ کمی به خود اختصاص داده است.
در استان بیش از ۳۰ رقم انگور شامل ۸۵ درصد رقم بی‌دانه سفید و قرمز و بقیه ارقام دیگری چون عسگری، میش پستان، صاحبی، شاهانی، کندری، ملایی، شصت عروس، احمدی تولید می‌شود و امکان اشتغال‌زایی برای مردم چه مستقیماً در تاکستان‌ها و چه در کارخانه‌های فرآوری و صادرات از مزیت‌های نسبی مو کاری است.
سطح زیر كشتکشت انگور استان قزوین حدود 29 هزار هکتار است و كلکل تولید 296 هزار تن و متوسط عملكردعملکرد آن 13 هزار کیلوگرم در هكتارهکتار است. قزوین بعد از استان فارس و خراسان رضوی با سهم 10/76 درصدی رتبه سوم در تولید انگور در کشور را داراست. مناطق عمده تولید انگور در این استان، تاکستان، قزوین، بوئین‌زهرا، آبیک و آوج هستند. تاکستان با داشتن سطح زیر کشت بیش از 25 هزار هکتار انگور، رتبه نخست کشوری را میان شهرهای مهم تولیدکننده انگور دارد. میزان صادرات کشمش استان قزوین در سال‌های اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده و این استان بخش زیادی از تولیدات خود را به کشورهای ترکیه، امارات، آلمان، لهستان، روسیه، مجارستان، رومانی، عراق، جمهوری چک، اتریش، ایتالیا، بلغارستان، تایوان، اکراین و ارمنستان صادر می‌کند. هرچند بخشی از محصول نیز از استان خارج‌شده و از مبادی سایر استان‌ها مثل تهران و تبریز به خارج صادر می‌شود.
=== باغ‌های انگور ===
{{مدرک}}
 
=== باغستان‌های سنتی ===
[[پرونده:Image006.jpg|بندانگشتی|۲۵۰px|leftچپ|باغستان‌های سنتی گِل‌کِند، [[الموت غربی]]]]
[[باغ]]ستان‌های سنتی در شهر [[قزوین]] و همچنین به‌طور پراکنده در کل استان به ویژه [[الموت]] و [[تاکستان (قزوین)|تاکستان]] دیده می‌شوند.
 
سطر ۲۴۶ ⟵ ۲۴۵:
در سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت این استان بالغ بر ۱٬۱۴۳٬۲۰۰ نفر (۵۸۳٬۸۷۰ مرد و ۵۵۹٬۳۳۰ زن) بود که ۱٫۶۲٪ از جمعیت کل [[ایران]] می‌شد.<ref name="Amar">{{یادکرد وب|عنوان=نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی|ناشر=درگاه ملی آمار|نشانی=http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/abadifil/index-abadi2.html|تاریخ بازدید=۱۷ مارس ۲۰۱۰}}</ref>
 
در سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی، [[شهرستان قزوین]] با جمعیتی بالغ بر ۵۶۶۷۷۳ نفر، پرجمعیت‌ترین و [[شهرستان آبیک]] با جمعیتی بالغ بر ۹۳۸۴۴ نفر، کم‌جمعیت‌ترین شهرستان استان قزوین بوده‌است.<ref name="sci.org.ir" />
 
{{هرم جمعیتی
سطر ۲۷۶ ⟵ ۲۷۵:
 
[http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834 وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین] http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council</ref> ===
[[پرونده:زبان و نژاد مردم قزوین.png|جایگزین=|بندانگشتی|300x300پیکسل|زبان و نژاد مردم استان قزوین. <ref name="gozinesh.medu.ir">[http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834 وزارت آموزش پرورش اداره کل استان قزوین] http://www.gozinesh.medu.ir/portal/home.php?ocode=100069834&block=assistant-council</ref><ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|وب‌گاه=پایگاه خبری آیین باور|نشانی=https://aeinbavar.ir/?p=8244|عنوان=گویش قزوینی و زبان تاتی استان قزوین|بازبینی=2018-12-25}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=استان شناسی قزوین|نام خانوادگی=https://library.tebyan.net/fa/Viewer/pdf/2864949/2|نام=استان شناسی قزوین|ناشر=سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی|سال=۹۷-۹۸|شابک=237/16|مکان=قزوین|صفحات=۵۷}}</ref>]]<ref name="gozinesh.medu.ir"/>{{bar box|title=زبان و نژاد مردم در استان قزوین|titlebar=#ddd|right1=درصد|float=right|bars={{bar percent|[[مردم فارس|فارس]]|gold|۳۶}} {{bar percent|[[مردم تات|تات، الموتی]]|red|۲۰٫۵}} {{bar percent|[[آذری]]|blue|۱۹٫۲}} {{bar percent|[[گیلک]]|purple|۱۵}} {{bar percent|[[لر]]|green|۵}} {{bar percent|[[کرد]]|orange|۴}} {{bar percent|سایر|grey|۰٫۳}}}}<ref name="gozinesh.medu.ir"/>
<ref name="gozinesh.medu.ir" />{{bar box|title=زبان و نژاد مردم در استان قزوین|titlebar=#ddd|right1=درصد|float=right|bars={{bar percent|[[مردم فارس|فارس]]|gold|۳۶}} {{bar percent|[[مردم تات|تات، الموتی]]|red|۲۰٫۵}} {{bar percent|[[آذری]]|blue|۱۹٫۲}} {{bar percent|[[گیلک]]|purple|۱۵}} {{bar percent|[[لر]]|green|۵}} {{bar percent|[[کرد]]|orange|۴}} {{bar percent|سایر|grey|۰٫۳}}}}<ref name="gozinesh.medu.ir" />
 
[[ژان شاردن]] که در مجموع یازده سال در دوره صفویان (۷۰–۱۶۶۴ و ۷۷–۱۶۷۱ میلادی) در ایران بوده می‌نویسد:<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= شاردن|نام= ژان|کتاب= سفرنامه شاردن جلد دوم صفحهٔ ۵۰۵| ناشر=توس |سال=}}</ref>{{نقل قول|از این شهرک ([[ابهر]]) سخن گفتن مردمان به زبان پارسی آغاز می‌شود. چه ساکنان آبادیها و شهرهای پیش از آن به ترکی سخن می‌گویند؛ اما امروزه ترکی گفتن آنان با زبان ترکان عثمانی تفاوت دارد. تکرار می‌کنم از ابهر تا هندوستان همهٔ مردمان به زبان پارسی سخن می‌گویند، امّا تکلم مردمان ابهر و آبادیهای مجاورش باصلابت و مردمان دیه‌ها و شهرهایی که بر سر راه شیرازند به نسبت نزدیک بودنشان به این شهر بزرگ، لطیف‌تر و خوش‌آهنگ‌تر سخن می‌گویند. زیرا شیراز زادگاه زبان شیرین پارسی‌است، و مردمانش با لطافت و ظرافت و ملاحت هر چه بیشتر تکلّم می‌کنند.}}
سطر ۳۰۵ ⟵ ۳۰۳:
 
== اقتصاد ==
استان قزوین به علت نزدیکی به [[پایتخت]] و دارا بودن بیش از ۳۴۰۰ واحد تولیدی و [[صادرات]] غیرنفتی معادل ۴۰۰ میلیون دلار، قدرت تنظیم بازار ۳۲ میلیون نفر یعنی ۴۰ درصد از جمعیت [[ایران]] را داراست.<ref>[http://www.ostan-qz.ir/content/news/قزوین-،-قدرت-تنظیم-بازار-40درصد-از-جمعیت-کشور-را-دارد قزوین، قدرت تنظیم بازار ۴۰درصد از جمعیت کشور را دارد]</ref> بیش از ۱۳۰ هزار نفر در بخش [[صنعت]] این استان مشغول به کار هستند.<ref name="استانداری قزوین" />
این استان هم چنین چهارمین استان صنعتی ایران در سال ۱۳۸۸ بوده و رتبه نخست تعداد جمعیت شاغل به کل جمعیتش را در کشور داراست.<ref>[http://www.sedayesanat.ir/?type=dynamic&lang=1&id=127 مرکز آمار اعلام کرد قزوین چهارمین استان صنعتی کشور است]</ref>
 
=== دامداری ===
افزایش سریع جمعیت و نیاز روزافزون به فرآورده‌هایفراورده‌های لبنی، سبب تغییر دامداری‌های سنتی به صنعتی طی دهه‌های اخیر در استان شده‌است. موقعیت بسیار مطلوب دشت از لحاظ طبیعی و خطوط ارتباطی در کنار بازار فروش بسیار بزرگ (جمعیت میلیونی شهرهای اطراف ونزدیکی به تهران) رشد سریع واحدهای دامداری صنعتی را در دشت قزوین توجیه می‌نماید. این موضوع سبب شده که استان قزوین امروزه به عنوان یکی از قطب‌های دامداری در کشور مطرح باشد.<ref>کتاب جغرافیای استان صفحهٔ ۱۰</ref>
 
=== صنایع و محصولات ===
سطر ۳۲۲ ⟵ ۳۲۰:
 
=== موقعیت اقتصادی و اجتماعی ===
این استان به لحاظ اجتماعی ترکیب قومی گوناگونی دارد که اصلی‌ترین گروه‌های قومی [[ایرانیان فارسی‌زبان|فارس‌ها]]، [[تات‌های ایران|تات‌ها]] و [[آذری‌ها]] هستند.<ref>[http://shabestan.ir/detail/News/276253 ایجاد مرکز اسناد تات‌شناسی در تاکستان]</ref> [[تاکستان (قزوین)|تاکستان]] بزرگ‌ترین شهر [[تات‌های ایران|تات‌نشین]] ایران در استان قزوین واقع شده و به لحاظ صنعتی یکی از مراکز صنعتی کشور محسوب می‌گردد. استقرار این استان در نزدیکی تهران و عامل ممنوعیت احداث صنایع در محدوده ۱۲۰ کیلومتری [[تهران]]، متقاضیان ساخت واحدهای صنعتی را به سرمایه‌گذاری در این استان ترغیب کرده‌است. این استان در زمینه دامپروری و پرورش طیور نیز از موقعیت با اهمیت و ممتازی برخوردار می‌باشد.
 
 
== انرژی و منابع آن ==
سطر ۳۴۴ ⟵ ۳۴۱:
 
==== شرح پروژه ایجاد ====
این پروژه متشکل از انتخاب مشاور، انجام مطالعات تکمیلی و لازم توسط آن نظیر تکنولوژی [[توربین]]، تعیین روش اجرا و تهیه اسناد مناقصه و… سپس انتخاب پیمانکار واجد شرایط و نظارت بر حسن اجرای طرح می‌باشد. تا پایان سال ۱۳۸۴ مطالعات امکان‌سنجی مربوط به این طرح و تهیه گزارش توجیه فنی و اقتصادی آن جهت ارائه به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به اتمام رسید و در صورت تصویب گزارش‌ها و تأمین اعتبار طرح، عملیات اجرائی آن شروع خواهد شد.<ref name="suna.org.ir" />
 
==== خلاصه اقدامات نجامی تاکنون ====
* مکاتبه با شرکت‌های سازنده توربین در جهان
* مکاتبه با شرکت‌های مشاور توانمند انرژی باد در جهان
* تکمیل و ادامه مطالعات مربوطه به توربین‌های ظرفیت بالا<ref name="suna.org.ir" />
 
== منابع معدنی ==
سطر ۳۷۸ ⟵ ۳۷۵:
=== قالی بافی ===
{{نوشتار اصلی|قالی قزوین}}
[[پرونده:Qazvin carpet.jpg|thumbبندانگشتی|فرش اصیل قزوین - بافته شده در کارخانه اعتماد - سال بافته شدن قبل از ۱۳۰۵ هجری قمری]]
 
=== گلیم بافی ===
سطر ۳۹۹ ⟵ ۳۹۶:
== آموزش ==
=== دانشگاه‌ها ===
بیش از یکصد و ۵۰ هزار دانشجو در دانشگاه‌های استان قزوین مشغول تحصیل می‌باشند.<ref name="استانداری قزوین" />
* شهرک دانشگاهی اندیشه آبیک
{{مراکز آموزش عالی قزوین}}
سطر ۴۰۶ ⟵ ۴۰۳:
=== ورزشگاه‌ها ===
=== ورزش‌های هوایی ===
[[سایت پروازی آسمان آبی قزوین]] که بین جاده شفیع‌آباد و پارک فدک (باراجین) قرار دارد با مجوز فدراسیون انجمن‌های ورزشی پذیرای علاقه مندانعلاقه‌مندان به ورزش‌های هوایی مانند پاراگلایدر، پاراموتور، سقوط آزاد، کایت، هواپیماهای مدل و چتربازی است. شایان ذکر است قزوین از معدود استان‌های کشور است که ورزش‌های هوایی در آن فعال می‌باشد.
 
=== ورزش‌های زمستانی ===
سطر ۴۲۹ ⟵ ۴۲۶:
{{مناطق دیدنی استان قزوین}}
{{استان‌های ایران}}
{{تقسیمات کشوری ممالک محروسه ایران (۱۸۰۴–۱۷۹۶)}}
 
[[رده:استان قزوین]]
[[رده:استان‌های ایران|قزوین]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۳۷۶ در ایران]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۹۳ (میلادی) در ایران]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۳۷۶ در ایران]]