تفاوت میان نسخه‌های «خط میخی»

خط میخی (ویرایش)

نسخهٔ ‏۳۰ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۱۲

۲٬۲۷۹ بایت اضافه‌شده ،  ۲ سال پیش
ویرایش جملات، درج منابع، بخش تاریخچه
جز (replaced: هم اکنون ← هم‌اکنون ، نویسی ← ‌نویسی با ویرایشگر خودکار فارسی)
(ویرایش جملات، درج منابع، بخش تاریخچه)
}}
 
'''خط میخی''' به آن دستهمجموعه‌ای از قدیم‌ترین روش‌های [[خط|خط ها(نوشتار)|نوشتار]] گفته می‌شود که نمادهایی شبیه [[گوه|گُوِه]] دارند. خطوطخط میخی انواع گوناگونی دارنددارد که برای نوشتن در زبان‌های مختلف به کار می‌روند. از گونه‌های خط میخی می‌توان به میخی [[پارسی باستان]]، [[سومری]]، [[اکدی]]، [[ایلامی]]، [[بابلی]] و [[اوگاریتی]] اشاره کرد. همه خطوط میخی که تاکنون رمزگشایی شده‌اند از چپ به راست نوشته می‌شوند.
این [[دبیره|خط]] که برخی باور دارند پایهٔ اندیشه‌نگار دارد، در همه کشورهای [[آسیای جنوب غربی|آسیای غربی]] به کار می‌رفته‌است. پژوهشگران، [[سومریان]] را مخترع خط میخی می‌دانند.
 
همه خطوط میخی که تاکنون رمزگشایی شده‌اند از چپ به راست نوشته می‌شوند. این نوع [[دبیره|خط]] که برخی باور دارند پایهٔ اندیشه‌نگار دارد، در همه کشورهای [[آسیای جنوب غربی|آسیای غربی]] به کار می‌رفته‌است.{{نیازمند منبع}} پژوهشگران، [[سومریان]] را مبدع خط میخی می‌دانند.<ref>[[Egyptian hieroglyphs]] date to about the same period, and it is unsettled which system began first. See [https://oi.uchicago.edu/sites/oi.uchicago.edu/files/uploads/shared/docs/oimp32.pdf ''Visible Language. Inventions of Writing in the Ancient Middle East and Beyond''], Oriental Institute Museum Publications, 32, Chicago: University of Chicago, p. 13, {{ISBN|978-1-885923-76-9}}</ref>
[[خط میخی هخامنشی]] که دارای ۵۰ نشانه‌است، آخِرین گونهٔ خطِ میخی است که در سدهٔ ششم پیش از [[میلاد مسیح]] ساخته شده‌است. این خط برای نوشتن کتیبه‌های هخامنشی به کار رفته‌است. خطِ میخیِ هَخامنشی، خطی نیمه الفبایی، نیمه هجایی است افزون بر ۸ نشانه (ایدئوگرام) که برای واژگان پر کاربرد مانند شاه، کشور و اهورامزدا به کار می‌روند. این خط از ساده‌ترین خطوطِ میخی است. تنها خط میخی اوگاریتی است که از آن ساده‌تر است و صد در صد الفبایی است. این خط هم‌اکنون در استاندارد (Unicode (۴٫۱ پذیرفته شده و بازه‌ای به آن اختصاص داده شده‌است.▼
 
▲[[خط میخی هخامنشی]] که دارای ۵۰ نشانه‌است، آخِرینجدیدترین گونهٔ خطِ میخی است که در سدهٔ ششم پیش از [[میلاد مسیح]] ساخته شده‌است. این خط برای نوشتن کتیبه‌های هخامنشی به کار رفته‌است. خطِ میخیِ هَخامنشی، خطی نیمه الفبایی، نیمه هجایی است افزون بر ۸ نشانه (ایدئوگرام) که برای واژگان پر کاربرد مانند شاه، کشور و اهورامزدا به کار می‌روند. این خط از ساده‌ترین نوع خطوطِ میخی است.پس تنهااز خط میخی اوگاریتی است که از آن ساده‌تر است. و صد در صدتماما الفبایی است. این خط هم‌اکنون در استاندارد (Unicode (۴٫۱ پذیرفته شده و بازه‌ای به آن اختصاص داده شده‌است.<ref>https://www.unicode.org/charts/PDF/U12000.pdf</ref>
 
== تاریخچه ==
روش نگارش خط میخی طی چندین مرحله توسعه و بهینه‌سازی از قرن ۳۱ قبل از میلاد تا قرن دوم پس از میلاد، بیش از سه هزار سال مورد استفاده قرار گرفته است.<ref> Adkins 2003, p. 47.</ref> در نهایت در دوران روم باستان با سیستم نوشتاری الفبایی جایگزین میشود. رمزگشایی خط میخی در قرن ۱۹ میلادی به سال [[۱۸۵۷ (میلادی)|۱۸۵۷]] انجام شد.
شکل زیر روند تغییرات چشمگیر کلمه SAĜ به معنای «'''سر'''» در خط میخی طی دو هزار سال را نمایش میدهد.
[[پرونده:SAG.svg|راست|بی‌قاب|520x520پیکسل|روند تغییر خط میخی طی دو هزار سال]]
 
 
 
# خط تصویری حوالی ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد
# خط تصویری چرخیده شده حوالی ۲۸۰۰ تا ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد
# حالت انتطاعی خط در کتیبه‌های تاریخی قرون وسطایی حوالی ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد
# نشانه‌ای است که در کتیبه [[رس|رسی]] نوشته شده است، معاصر به مرحله ۳ است
# نشانه‌ای که در اواخر هزاره سوم پیش میلاد استفاده شده است.
# نشانه‌ای که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد در [[امپراتوری آشور|امپراطوری آشوری]] و در [[زبان هیتی]] استفاده شده است.
# نشانه‌ای ساده شده که تا اوایل هزاره اول پیش از میلاد توسط آشوری ها استفاده شده است.<br />
 
== میخی سومری ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/25796236»