[[پرونده:Gray1143.png|بندانگشتی| نمودار کیسه بیضه. در سمت چپ حفره واژینالیس از غشاء باز شده است.]]
'''کیسه بیضه''' یا '''کیسه خایه(اسکروتومداشداق)'''<ref>برخلاف ''بیضه'' که از ریشهٔ عربی است، ''خایه'' واژهای از ریشهٔ فارسی است که صورتهای دیگر آن ''خاگ'' (فرهنگ کوچک) یا ''خایک'' (فرهنگ پهلوی) بودهاند.</ref> کیسهای است که در [[جنس نر]] همه [[پستانداران]] وجود دارد. این کیسه از جنس [[ماهیچه صاف]] است که به صورت غیر ارادی دمای [[بیضه|خایه ها]](تستیس) را تنظیم میکند. خایهها قبل از تولد در داخل شکم قرار دارند و کمی بعد از تولد(از طریق مجرای اینگوئینال) وارد کیسه خایه میشوند. دمای کیسه خایه 1-2 درجه پایین تر از دمای بدن است. یعنی دمای آن در حدود 36-35 درجه سانتی گراد است. با این حال وقتی دمای محیط سردتر از ۳۴ درجه باشد، ماهیچههای کیسه خایه منقبض میشوند و خایهها به زیر شکم میچسبند و گرم میشوند(به این رفلکس، رفلکس کرماستر می گویند). و برعکس، وقتی هوا گرم تر از ۳۴ درجه باشد ماهیچههای کیسه خایه به حالت استراحت در میآیند و خایهها از شکم فاصله میگیرند و خنک تر میشوند و شرایط را برای [[اسپرم]]سازی(اسپرماتوژنز) مهیا میکنند.