[[پرونده:Carthermostat.jpg|بندانگشتی|150px|ترموستات یک خودرو]]
[[پرونده:Lux Products Touch Screen Thermostat.jpg|بندانگشتی|150px|تصویر یک ترموستات دیجیتالی برای تنظیم دمای هوا]]
'''دماپا''' یا '''ترموستات''' دستگاهی است برای نگه داشتن [[دما]]ی یک [[سامانه]] و یا یک [[سیال]] در یک محدوده مشخص به کار می‌رود. این کار به‌وسیله کنترل [[شارش]] انرژی گرمایی به درون یا به بیرون از سامانه صورت می‌گیرد. این ابزار به دو نوع ترموستات دیجیتال و ترموستات آنالوگ تقسیم میشود.
واژۀواژهٔ ترموستات از دو بخش Thermo به معنی گرما، و stat به معنی ثابت (ایستا) تشکیل شده استشده‌است.
== کاربرد ==
خط ۱۹:
== ترموستات پروپرشنال (PROPORTIONAL CONTROL) ==
کنترلرهای پروپرشنال برای از بین بردن چرخه قطع / وصلی که در کنترلرهای On/Off به وجود می آیدمی‌آید طراحی شده اندشده‌اند. یک کنترلر پروپرشنال در صورتی که حرارت ورودی آن به میزان تعیین شده نزدیک بشود مقدار میانگین انرژی (برق) را که سیستم حرارتی (مثلا المنت) را تغذیه میکندمی‌کند را کاهش می دهدمی‌دهد. پایین آوردن نیروی دستگاه گرما زا باعث میشودمی‌شود که حرارت سیستم از حد تعیین شده تجاوز نکند بلکه به آن برسد و در همان دما آن را نگه دارد. این حرکت تناسبی را می توانمی‌توان با روشن و خاموش کردن در بازه زمانی مشخص نیز بدست آورد.▼
این “تناسب«تناسب زمانی”زمانی» میزان نسبی زمان روشن و زمان خاموش را برای تغییر دمای سیستم تغییر می دهدمی‌دهد. تناسب دمایی در بازه ای در اطراف حرارت تعیین شده انجام می شودمی‌شود که به آن باند متناسب (Proportional Band) می گویندمی‌گویند. خارج از این باند کنترلر مانند یک کنترلر On/Off ساده کار میکندمی‌کند با خروجی که یا روشن (پایین ترپایین‌تر از باند) و یا خاموش (بالاتر از باند) است. اما وقتی حرارت سیستم درون باند تعیین شده قرار دارد خروجی به نسبت تفاوتی که دمای ورودی با دمای تعیین شده دارد شروع به روشن و خاموش شدن می کندمی‌کند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|وب‌گاهوبگاه=ژرمن الکتریک|نشانی=https://www.simaticgroup.com/%d8%aa%d8%b1%d9%85%d9%88%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%aaترموستات/|عنوان=ترموستات (کنترلر)|بازبینی=2019-01-26}}</ref>▼
▲کنترلرهای پروپرشنال برای از بین بردن چرخه قطع / وصلی که در کنترلرهای On/Off به وجود می آید طراحی شده اند. یک کنترلر پروپرشنال در صورتی که حرارت ورودی آن به میزان تعیین شده نزدیک بشود مقدار میانگین انرژی (برق) را که سیستم حرارتی (مثلا المنت) را تغذیه میکند را کاهش می دهد. پایین آوردن نیروی دستگاه گرما زا باعث میشود که حرارت سیستم از حد تعیین شده تجاوز نکند بلکه به آن برسد و در همان دما آن را نگه دارد. این حرکت تناسبی را می توان با روشن و خاموش کردن در بازه زمانی مشخص نیز بدست آورد.
▲این “تناسب زمانی” میزان نسبی زمان روشن و زمان خاموش را برای تغییر دمای سیستم تغییر می دهد. تناسب دمایی در بازه ای در اطراف حرارت تعیین شده انجام می شود که به آن باند متناسب (Proportional Band) می گویند. خارج از این باند کنترلر مانند یک کنترلر On/Off ساده کار میکند با خروجی که یا روشن (پایین تر از باند) و یا خاموش (بالاتر از باند) است. اما وقتی حرارت سیستم درون باند تعیین شده قرار دارد خروجی به نسبت تفاوتی که دمای ورودی با دمای تعیین شده دارد شروع به روشن و خاموش شدن می کند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|وبگاه=ژرمن الکتریک|نشانی=https://www.simaticgroup.com/%d8%aa%d8%b1%d9%85%d9%88%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%aa/|عنوان=ترموستات (کنترلر)|بازبینی=2019-01-26}}</ref>
== لوازم خانگی ==
'''یخچال'''
ترموستات برای ثابت نگه داشتن دمای یخچال به کار می رود؛می‌رود؛ ترموستات یخچال، مکانیکی بوده و به صورت اتوماتیک دمای داخل یخچال را تنظیم می کندمی‌کند. به عبارتی، تنظیم دمای یخچال توسط ترموستات انجام میشود که به کمپرسور فرمان قطع و وصل شدن می‌دهد. مثلاً زمانی که پیچ تنظیم ترموستات را چرخانده و آن را روی درجۀدرجهٔ ۶ قرار می‌دهید (البته درجۀدرجهٔ 6۶ لزوماً به معنی دمای واقعی درون یخچال نیست)، تا زمانی که دمای یخچال به درجۀدرجهٔ ۶ نرسیده‌است ترموستات، کمپرسور را روشن نگه می‌دارد و زمانی که دمای یخچال به درجه ۶ رسید ترموستات، کمپرسور را قطع میکند تا دما در این درجه ثابت بماند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://digitamirgah.ir/ترموستات-یخچال-و-نحوه-کارکرد-آن/|عنوان=ترموستات چیست؟ همه چیز دربارهٔ ترموستات یخچال و نحوه تنظیم درجه یخچال}}</ref>
در کولرهای گازی معمولاً ترموستات بالای صفر استفاده میشود و معمولاً بین ۱۶ درجه سانتیگراد تا ۳۰ درجه سانتیگراد است.
