مردم آذری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تحقیق ها و تاریخ آذربایجان و دی ان ای های آذری ها که هیچ ربطی به ترک ها ندارد
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴:
|image = [[پرونده:Azerigirls.JPG|250px]]
|region1 = {{flagcountry|Iran}}
|pop1 ={{سخ}}{{سخ}}۱۵۴۵ میلیون
|ref1 =<ref name="looklex.com">http://looklex.com/e.o/iran.peoples.htm</ref><ref name=ToolAutoGenRef1>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html#People CIA - The World Factbook<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf</ref><ref>http://www.terrorfreetomorrow.org/upimagestft/TFT%20Iran%20Survey%20Report%200609.pdf</ref><ref name="britannica.com">http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46833/Azerbaijani</ref><ref name="ethnologue.com">http://www.ethnologue.com/language/azb</ref><ref name="eurasianet.org">http://www.eurasianet.org/departments/culture/articles/eav041503.shtml</ref><ref name="ReferenceA">http://www.ethnologue.com/country/IR/status</ref><ref name="داده‌نامه سازمان سیا">Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran." CENTRAL ASIAN SURVEY]. ۲۷. ۱ (۲۰۰۸): p46. با اشاره به: آمارگیری از وضعیت اجتماعی اقتصادی خانوار، تهران، مرکز آمار ایران، ۱۳۸۲. بنا بر این منبع: در آمارگیری سال ۱۳۸۱/۲۰۰۲ در ایران، ۲۳٫۳ درصد از ایرانیان زبان مادری خود را ترکی آذربایجانی عنوان کردند. جمعیت ایران در آن سال ۶۶٬۶۲۲٬۷۰۴ نفر برآورد شده‌است.[http://www.faqs.org/docs/factbook/geos/ir.html داده‌نامه سازمان سیا.] که با این حساب شمار آذربایجانی‌زبانان ایران در آن سال ۱۵٬۵۲۳٬۰۹۰ نفر بوده‌است.</ref>
|region2 = {{flagcountry|Azerbaijan}}
خط ۶۷:
|related = دیگر [[اقوام ایرانی‌تبار]]، [[مردم قفقازی|مردمان قفقازی]]
}}
'''مردم آذربایجانی''' یا '''ترک های''' '''آذری‌آذربایجان''' <ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/562149 |عنوان=رابطه هویت ملی و قومی در بین دانشجویان آذری، کرد و عرب دانشگاه‌های دولتی ایران | ناشر = نشریه مطالعات ملی (بازنشر در پایگاه مجلات تخصصی نور) |تاریخ = ۱۳۸۸ - شماره ۳۹|تاریخ بازبینی=}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/82314 |عنوان=ارزیابی هوش گروهی از کودکان آذری با مقیاس‌های گوداینف- هریس و ماتریس‌های پیشرونده ریون | ناشر = نشریه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران (بازنشر در پایگاه مجلات تخصصی نور)|تاریخ = پاییز و زمستان ۱۳۷۹ - شماره ۶۱|تاریخ بازبینی=}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/18471/77/image |عنوان= سرگذشت نامه‌های آذری ها| ناشر = پایگاه مجلات تخصصی نور |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/380883 |عنوان= نوروز در گرجستان | ناشر = پایگاه مجلات تخصصی نور |تاریخ = |تاریخ بازبینی= |نقل قول = جامعه گرجستان ترکیبی از حدود ۰۷ درصد گرجی و بیش از ۰۳ درصد اقوام آبخازیایی، اوستیایی، آذری، …}}</ref> یکی از [[مردمان ترک|اقوام آذریترک تبار]] با عناصری از [[فرهنگ ایرانی]]<ref>[http://www.washingtonpost.com/wp-srv/world/countries/azerbaijan.html#land واشینگتن پست - آذربایجان]</ref> هستند که بیشتر در [[آذربایجان]] [[ایران]] و [[جمهوری آذربایجان]] و همچنین در استان‌های مرزی [[ترکیه]]، [[گرجستان]] و [[روسیه]] ([[داغستان]]) سکونت دارند.
 
== توضیحات کلی ==
آذربایجانی‌ها (قبل [[جنگ قره‌باغ|جنگ آذربایجان – ارمنستان]]) در استان‌های مرزی [[ارمنستان]] نیز ساکن بودند. آذری‌هاآذربایجانی ها (به [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]]: آذری‌لرآذربایجانلیلار AzərilərAzərnaycanlilər) عمدتاً با نام «ترک‌های آذربایجانی» (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان تورک لری Azərbaycan Türkləri) شناخته می‌شوند.<ref>Helena Bani-Shoraka. "Language Policy and Language Planning: Some Definitions" in [http://books.google.com/books?id=rkRC5G2qMzMC&pg=PA144 Annika Rabo, Bo Utas. ''The Role of the State in West Asia'', Swedish Research Institute in Istanbul, 2005, p. 144]</ref><ref name="harvard">Stephan Thernstrom, Ann Orlov, Oscar Handlin. [http://books.google.com/books?pg=PA171 ''Harvard Encyclopedia of American ethnic groups'', Harvard University Press, 1981, p. 171], quote: ''In their homeland the Azerbaijanis, or Azerbaijani Turks as they are sometimes called... ''</ref> آذری‌هاآذربایجانی ها عمدتاً [[مسلمان]] [[شیعه]] هستند.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=ye1oAAAAMAAJ|title=Russia & Eurasia Facts & Figures Annual|last=Robertson|first=Lawrence R.|authorlink=|publisher=Academic International Press|year=2002|isbn=|location=|page=210|pages=|coauthors=}}</ref> آذری‌هاآذربایجانی ها همچنین اقلیت بومی [[جمهوری داغستان]] ([[روسیه]]) هستند.<ref name="lawru2000">{{cite web|url=http://lawru.info/base89/part7/d89ru7364.htm|title=ПОСТАНОВЛЕНИЕ ГОССОВЕТА РЕСПУБЛИКИ ДАГЕСТАН ОТ ۱۸٫۱۰٫۲۰۰۰ N ۱۹۱ О КОРЕННЫХ МАЛОЧИСЛЕННЫХ НАРОДАХ РЕСПУБЛИКИ ДАГЕСТАН|publisher=lawru.inf}}</ref> آذری‌هاآذربایجانی ها برخلاف واقع شدن در دو کشور [[ایران]] و [[جمهوری آذربایجان]] یک گروه قومی را تشکیل می‌دهند.<ref name="Britannica Azerbaijani">[http://www.britannica.com/eb/article-9011540?query=azeri&ct=eb "Azerbaijani"], ''Encyclopædia Britannica'',[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46781/Azerbaijan/44298/Russian-suzerainty#ref=ref481442 '''Russian suzerainty of Azerbaijan''']. Retrieved 7 June 2006.</ref> هرچند رشد فرهنگی متفاوت [[روسیه]] / [[شوروی]] و [[ایران]] در دو سده اخیر باعث بوجود آمدن تفاوت‌هایی میان آذربایجانی‌های ساکن [[ایران]] و [[جمهوری آذربایجان]] شده‌است. زبان [[ترکی آذربایجانی]]، آذربایجانی‌ها را به هم پیوند می‌دهد و به صورت دو طرفه توسط [[ترکمن‌ها]]، [[قشقایی‌ها]]، [[گاگااوزها]] و [[ترک‌های آناتولی]] (شامل [[ترکی استانبولی]] و [[ترکمن‌های عراق]]) که همه متعلق به شاخه [[اغوز]] [[زبان‌های ترک تبار]] هستند قابل فهم است.<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=B2W1YOG3N10C&pg=PA105|title=Armenia, Azerbaijan and Georgia|last=Suny|first=Ronald G|authorlink=|publisher=DIANE Publishing|year=1996|isbn=|location=|page=105|pages=|coauthors=}}</ref><ref>سرواژه‌های Turkish ,Azerbaijani
,Turkmen,Uzbek,Kazakh,http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=67&menu=004</ref><ref>دنیس سینیور-مجموعه زبان‌های اورال-آلتایی صفحهٔ ۹۰</ref> در پی [[دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه]] در سالهای ۱۸۱۳ و ۱۸۲۸ [[قفقاز]] که قسمتی از خاک [[ایران]] بود به خاک [[امپراطوری روسیه]] پیوست<ref name="Encarta Azerbaijan">[http://encarta.msn.com/encyclopedia_761561983_6/Azerbaijan.html#s11 "Azerbaijan"]{{dead link|date=August 2011}}, ''MSN Encarta''. Retrieved 25 January 2007. [http://www.webcitation.org/5kwKuluid Archived] 2009-10-31.</ref> و بر اساس عهدنامه [[عهدنامه گلستان|گلستان]] و [[عهدنامه ترکمنچای|ترکمنچای]] مرز دقیق [[ایران]] و [[روسیه]] مشخص شد.<ref>Sidney Harcave, Russia, a history, Edition: 6, Lippincott, 1968, Page 267</ref><ref>Pirouz Mojtahed-Zadeh, Boundary Politics and International Boundaries of Iran: A Study of the Origin, Evolution, and Implications of the Boundaries of Modern Iran with Its 15 Neighbors in the Middle East...by a Number of Renowned Experts in the Field, Universal-Publishers, 2007, {{ISBN|1-58112-933-5|en}}, ۹۷۸۱۵۸۱۱۲۹۳35, Pages 372</ref>
بعدها در سال ۱۹۱۸ شکل‌گیری [[جمهوری دمکراتیک آذربایجان]] باعث بوجود آمدن کشور [[جمهوری آذربایجان]] شد.{{آذربایجانی‌ها}}
'''آذریترک های آذربایجان''' واژه‌ای است که از قرن دهم تاکنون برای اشاره به اقوام مختلفی که در این منطقه زیست می‌کردند، به کار رفته‌است.<ref>{{یادکرد دانشنامه|نام خانوادگی=Caferoğlu|نام=A.|مقاله=Ā'''dh'''arī|دانشنامه=[[دانشنامه اسلام|Encyclopaedia of Islam]]|جلد=۱|عنوان جلد=A–B|ویرایش=2nd|مکان انتشارات=Leiden|ناشر=[[انتشارات بریل|E. J. Brill]]|سال=۱۹۸۶|شابک=90-04-08114-3|صفحات=۱۹۲–۱۹۴|زبان=en}}</ref>
 
جمعیت آذری‌هایآذربایجانی ها ایران در حدود ۱۶۴۵ درصد از جمعیت کل ایران<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html Ethnic groups: Azeri 16%</ref> و جمعیت آذربایجانی‌ها در ایران و جمهوری آذربایجان از ۲۴از۵۴<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=Ethnologue|تاریخ=|عنوان=Azerbaijani, South|نشانی=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=azb|ناشر=|زبان=en|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-27}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|کوشش=Ethnologue|عنوان=Azerbaijan|نشانی=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=AZ|زبان=en|تاریخ بازبینی=2018-07-27}}</ref> تا ۲۸۵۸ میلیون تن در جهان<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=www.cia.gov|نشانی=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html|عنوان=The World Factbook — Central Intelligence Agency|بازبینی=2018-07-27}}</ref><ref>{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=www.cia.gov|نشانی=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html|عنوان=The World Factbook — Central Intelligence Agency|بازبینی=2018-07-27}}</ref> برآورد می‌شود.
 
== پیشینه ==