عقل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عَقْل''' قوهٔ ادراکی است که با آن می‌توان به‌طور [[خودآگاهی|خودآگاهانه]] معنی‌ها را درک کرد، [[منطق]] به کار برد، [[واقعیت]]‌ها را سازماندهی کرد یا صحت آن‌ها را بررسی نمود و بر اساس اطلاعات موجود یا اطلاعات جدید، [[باور]]ها، شیوه‌ها یا [[نهاد اجتماعی|نهادهای اجتماعی]] را تغییر داد یا توجیه کرد.<ref>{{cite journal|last1=Kompridis|first1=Nikolas|year=2000|title=So We Need Something Else for Reason to Mean|journal=International Journal of Philosophical Studies|volume=8|issue=3|pages=271–295|doi=10.1080/096725500750039282}}</ref> عقل معمولاً یکی از خصوصیات قطعی [[طبیعت انسان]] به‌شمار می‌آید و ارتباط نزدیکی با فعالیت‌های مخصوص به انسان‌ها دارد؛ چیزهایی مانند [[فلسفه]]، [[علم]]، [[زبان]]، [[ریاضیات]] و [[هنر]]. گاهی اوقات برای اشاره به عقل از عبارت‌های [[عقلانیت|عقلانیت یا خردورزی]] استفاده می‌شود و در مواردی نیز در مقابل [[شهود]] از عنوان '''عقل گفتمانی''' استفاده می‌شود.

 

[[ارسطو]] شاگرد [[افلاطون]] انسان را به عنوان [[حیوان ناطق]] تعریف کرد و بر عقل به عنوان وصف ذاتی طبیعت انسان تأکید کرد. او بالاترین [[سعادت]] انسان را زندگی دانست که به تبعیت عقل دارای انسجام، تعالی و کمال است.<ref>''[[Nicomachean Ethics]]'' [[Nicomachean Ethics#Defining Happiness and the aim of the Ethics|Book 1]].</ref>

 

می‌توان گفت که کامل‌ترین و موثرترین تعبیر از عقل در مقام اندیشهٔ روشمند روش معروف [[دکارت]] بود.<ref>The man of Reason- Genevieve Lloyd</ref>

 

نکته جالب در فلسفهٔ [[دکارت]] آن است که وی انسان را به دو بخش عقل و جسم تقسیم کرده و علاوه بر این تقسیم‌های مربوط به درجه‌بندی عقل را از بین برد. عقل کامل یک انسان در سن سی سالگی به به‌طور کامل تکمیل می‌شود. [[ویکی‌پدیا|^[]]]

 

[[سهروردی]] عقل را دارای انواع مختلف می‌داند،<ref>حکمت‌الاشراق، سهروردی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم، ۱۳۸۳</ref><ref>عقل سرخ، سهروردی، انتشارات مولی، چاپ ششم، ۱۳۸۳</ref>

* عقل روباه

* عقل کاسب

* عقل سرخ

 

انواع عقل از نگاه فارابی عبارت است از:<ref>مسعود خشنودزاده، همشهری آنلاین، ۱۳۸۸</ref>

* عقل عامه

* عقل بالقوه

* عقل فعال

 

انواع عقل از دیدگاه غزالی:<ref>مجله مکتب اسلام، شماره ۷، سال چاپ ۱۳۸۱</ref>

* عقل عامه

* عقل فلاسفه

 

کانت عقل را از دو نوع عقل نظری و عقل عملی می‌داند.<ref>نقد عقل عملی، کانت، ناشر: نورالثقلین، ۱۳۸۵</ref>

* عقل نظری

عرفاً نظرات دیگری دربارهٔ تقسیم‌بندی عقل دارند.

 

مولوی در مثنوی معنوی عقل را به قرص آفتاب، چراغ، سیاره زهره یا کمتر از آن و نیز ستاره تشبیه کرده‌است.<ref>مثنوی معنوی، مولوی، ناشر: ققنوس، ۱۳۸۴</ref>

 

 

عوام کسانی هستند که نفس بر آن‌ها حکومت می‌کند و جز در مواقع استثنائی معمولاً نفس آنان بر عقلشان حاکم است.