خورشید: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 31.57.213.112 (بحث) به آخرین تغییری که N.Iran.S انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
ابرابزار
خط ۲:
{{تغییرمسیر|آفتاب}}
{{جعبه سامانه خورشیدی/خورشید}}
'''خورشید''' (نام‌های ادبی یا قدیمی: '''خور'''، '''هور'''، '''مهر'''، '''روز''') یکی از [[ستاره|ستارگان]] [[کهکشان راه شیری]] و تنها ستارهٔ [[منظومه شمسی|سامانهٔ خورشیدی]] است که در مرکز آن جای دارد. خورشید یک [[کره (هندسه)|کُرهٔ]] کامل است که از [[پلاسما (فیزیک)|پلاسمای]] داغ ساخته شده‌است و در میانهٔ آن [[میدان مغناطیسی]] برقرار است.<ref>{{cite news |url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2008/02oct_oblatesun/ |title=How Round is the Sun? |publisher=NASA |date=2 October 2008 |accessdate=7 March 2011}}</ref><ref>{{cite news |url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/06feb_fullsun/ |title=First Ever STEREO Images of the Entire Sun |publisher=NASA |date=6 February 2011 |accessdate=7 March 2011}}</ref> این ستاره که قطری نزدیک به ۱٬۳۹۲٬۰۰۰ [[کیلومتر]] دارد سرچشمهٔ اصلی [[نور]]، [[انرژی]]، [[گرما]] و [[زندگی]] بر روی [[زمین]] است. خورشید [[فهرست اجرام منظومه شمسی بر پایه اندازه|نخستین جسم در سامانهٔ خورشیدی]] بر پایهٔ جرم می‌باشد. قطر خورشید نزدیک به ۱۰۹ برابر قطر زمین و جرم آن ۳۳۰ هزار برابر جرم زمین برابر با ۲{{e|۳۰}} کیلوگرم است. این مقدار ۹۹٫۸۶٪ کل جرم [[سامانهٔ خورشیدی]] است.<ref name="Woolfson00">{{Cite journal
|last = Woolfson|first = M
|year = ۲۰۰۰
خط ۴۲۶:
[[پرونده:Solar-cycle-data.png|بندانگشتی|چپ|اندازه‌گیری دگرگونی‌های چرخهٔ خورشیدی در یک بازهٔ سی ساله.]]
[[پرونده:Sunspot-number.png|بندانگشتی|پیشینهٔ لکه‌های خورشیدی در ۲۵۰ سال گذشته، به خوبی می‌توان دید که چرخهٔ لکه‌ها تقریباً هر ۱۱ سال یک بار تکرار می‌شود.]]
هنگام مشاهدهٔ خورشید اگر فیلترهای مناسب را بکار بریم بی‌درنگ می‌توانیم [[لکه خورشیدی|لکه‌های خورشید]] را ببینیم. این لکه‌ها به دلیل داشتن دمایی پایین‌تر از پیرامونشان، به صورت سطحی تاریک تر دیده می‌شوند. شدت فعالیت مغناطیسی در لکه‌های خورشیدی بسیار بالا است تا آنجا که فرایندهای [[همرفت|همرفتی]] هم توسط میدان مغناطیسی بسیار قوی آن ناحیه مهار می‌شود برای همین انرژی گرمایی کمتری از درون داغ خورشید به سطح این ناحیه‌ها می‌رسد. میدان مغناطیسی بسیار قوی باعث داغی بسیار بالای [[تاج خورشیدی]] می‌شود و ناحیه‌های فعالی را پدید می‌آوردپدیدمی‌آورد. این ناحیه‌های فعال منبع [[شراره خورشیدی|شراره‌های شدید خورشیدی]] و [[خروج جرم از تاج خورشیدی]] است. بزرگترین لکه‌های خورشیدید می‌توانند تا ده‌ها هزار کیلومتر پهنا داشته باشند.<ref name="Sunspot2001">{{cite web
|date=30 March 2001
|title=The Largest Sunspot in Ten Years
خط ۵۱۱:
|doi=10.1038/nature03882
|ref=harv
|bibcode = 2005Natur.436.1127B}}</ref> پژوهش بر روی کهن‌ترین [[شهاب‌سنگ]]‌ها، نشانه‌هایی از هسته‌هایی پایدار که محصول واپاشی ایزوتوپ‌های با نیمه عمر بسیار کوتاه بوده‌اند را، آشکار کرده‌است. برای نمونه می‌توان به [[آهن-۶۰]] اشاره کرد. این ماده تنها در اثر انفجار ستاره‌های با عمر کوتاه پدید می‌آید. به این ترتیب می‌توان چنین نتیجه گرفت که در جایی که خورشید شکل گرفته‌است گمان آن می‌رود که یک یا بیش از یک [[ابرنواختر]] حضور داشته‌است. یک [[امواج شوک|موج ناگهانی]] از یکی از ابرنواخترهای کناری، آغازگر پدیداری خورشید بوده‌است. این موج ناگهانی باعث فشردگی گازها در میانهٔ ابر مولکولی و در برخی ناحیه‌ها باعث فروریختن آن‌ها زیر گرانش میانشان شده‌است.<ref>{{cite journal|last1=Williams|first1=Jonathan P.|title=The astrophysical environment of the solar birthplace|journal=Contemporary Physics|volume=51|issue=5|year=2010|pages=381–396|issn=0010-7514|doi=10.1080/00107511003764725}}</ref> به دلیل پایستگی [[تکانه زاویه‌ای|تکانهٔ زاویه‌ای]]، هرگاه یک بخش کوچک از این ابر فرو ریزد، با یک فشار افزاینده، شروع به گردش و گرم شدن می‌کند. با این رویداد بیشتر جرم در یک ناحیه متمرکز می‌شود و باقی‌ماندهٔ آن در یک صفحه در پیرامون پراکنده می‌گردد. این جرم باقی‌مانده بعدها به سیاره‌های پیرامون یا دیگر جرم‌های سامانهٔ خورشیدی دگرگون شود. گرانش و فشار بالا در هستهٔ ابر، گرمای بسیار زیادی را پدید می‌آوردپدیدمی‌آورد. هر چه هسته، گاز بیشتری را از صفحهٔ پیرامون به خود جذب کند، شرایط واکنش همجوشی هسته‌ای بیشتر فراهم می‌شود و به این ترتیب خورشید به دنیا می‌آید.
 
می‌توان گفت اکنون خورشید در [[رشته اصلی|دوران میانسالی]] خود قرار دارد. در این بازه واکنش‌های همجوشی هسته‌ای در هستهٔ آن رخ می‌دهد و هیدروژن به هلیم تبدیل می‌شود. در هر ثانیه بیش از چهار میلیون تُن جرم ماده به انرژی دگرگون می‌شود و [[نوترینو]] و [[نور سفید]] به جای می‌ماند. با این روند تا به حال نزدیک به ۱۰۰ برابر جرم زمین، ماده به انرژی دگرگون شده‌است. خورشید نزدیک به ۱۰ میلیارد سال در ردهٔ ستارهٔ [[رشته اصلی|رشتهٔ اصلی]] (میانسالی) باقی می‌ماند.<ref>{{Cite book
خط ۷۳۲:
}}</ref>
 
هم‌اکنون روشن نیست که کدام یک از این پدیده‌ها، چنین گرمایی را در تاج خورشیدی پدید می‌آورندپدیدمی‌آورند. دیده شده که همهٔ موج‌ها به جز [[موج آلفون]] پیش از رسیدن به تاج خورشیدی پراکنده یا شکسته می‌شوند.<ref name="Sturrock">{{Cite journal
|last=Sturrock |first=P.A. |last2=Uchida |first2=Y.
|title=Coronal heating by stochastic magnetic pumping