'''اُرس''' یا '''وَرس''' یا '''سرو کوهی''' که به نامهای '''هُورَس'''، '''اَورَس'''، '''اُرسا'''، '''اَریس'''،'''اَرچا''' و '''اردوج''' نیز خوانده میشود، گونهایسرده سروای بسیار با ارزش و دیرزیستدیرزی از تیره سرو است که در مناطق کوهستانی و بیشتر در ارتفاعات بیش از ۲۵۰۰ متر میروید. این گونهسرده که بومی ایران نیز هستاست در دامنه جنوبی رشته کوههای البرز، از آذربایجان تا خراسان و به ویژه در شرق کشور و در ارتفاعات به صورتطور
گسترده یافت میشود. اُرس بسیار پایدار و سازگار با هر نوع آب و هوا است و برگهایش مانند دیگر گونههای سرو به شکل سوزنی میباشد. این درخت دارای عمر طولانی بیش از دو هزار سال است و در برابر بیماریها و انگلهای طبیعی بسیار مقاوم است، چنانکه آسیب انگلها تنها موجب دیسه مندی این گیاه و تنوع رخ و ریخت تنه و شاخههای آن شدهاند که این خود به زیبایی و جوراجوری اشکال اُرس در گذر میلیونها سال فرگشت انجامیدهاست. پراکندگی این گیاه در سطح کشور ایران دو میلیون هکتار است که بیشتر در البرز تمرکز دارد. اُرس در ایران از جمله درختان حفاظت شده بهشمار میآید که قطع آن ممنوع است. از دیرباز در فرهنگ ایران اُرس و سرو نماد جاودانگی و نامیرایی بودهاست کهو به شکل نگارگری ایرانی در سنگ نگاره های پیش از اسلام و در شکل نماد [[ترمه]] پس از اسلام در گستره هنرهای تجسمی ایران همواره نقش اساسی داشته است. سرده اُرس در سرتاسر جهان بیش از 50 گونه دارد که در سه دیسه کلی درختی، درختچه ای، و خزنده یافت میشود؛ از این میان 5 گونه در ایران میروید. گونه ای از دیسه خزنده آن را میتوان در دامنههای شمالی البرز که میزان بارندگی بیشتری دارد همچون ارتفاعات سماموس و ارفه کوه یافت. منطقه [[شهرستانک]] یکی از زیستبومهای دیسه درختی اُرس است که شمار فراوانی از آن را اگرچه تُنُک در خود جای دادهاست که از آن میان برخی بسیار کهنسال اند. گمان میرود در روزگاری نه چندان دور سرتاسر البرز پوشیده از گونههای جوراجور اُرس به ویژه گونه درختی بودهاست که در گذر زمان به خاطر بیش بهرهبرداری از انبوهی آن کاسته شده چنانکه اکنون تنها نشانههایی از آن پوشش گسترده یافت میشود که در برخی نقاط مانند [[هزارمسجد]] یا [[شهرستانک]] و منطقه [[ماز -دلیچایی]] میتوان بازماندههایی از آن انبوهی گذشته را جُست. در فراسوی البرز در بلندیهای نواحی کوهستانی [[پارک ملی خبر|پارک ملی خَبر]] جوامعی از ارسهای تنومند و کهنسال وجود دارند که در سطوح سنگی و پرشیب استقرار یافتهاند همچنین در ارتفاعات جیرفت کرمان منطقه سربیژن و دلفارد نیز این گیاه به صورت پراکنده یافت میشود. بهرهبرداری از این گیاه در گذشته و اکنون رواج داشته و دارد و موارد بهرهبرداری شامل: به کار بردن چوب بسیار سخت و استوار و مقاوم در برابر موریانه در خانه سازی؛ بهره بردن در مصارف عطرسازی و همچنین عطاری بودهاست که مورد اخیر هنوز ادامه دارد. گفتنی ست در گذشته از شاخه اُرس در لابلای پارچههای پشمی برای گریزاندن حشرات موذی چون [[بید]] استفاده میشدهاست.
اُرس در سه گونه درختی، درختچه ای، و خزنده یافت میشود که گونه اخیر آن را میتوان در دامنههای شمالی البرز که میزان بارندگی بیشتری دارد همچون ارتفاعات سماموس و ارفه کوه یافت. منطقه [[شهرستانک]] یکی از زیستبومهای گونه درختی اُرس است که شمار فراوانی از آن را اگرچه تُنُک در خود جای دادهاست که از آن میان برخی بسیار کهنسال اند. گمان میرود در روزگاری نه چندان دور سرتاسر البرز پوشیده از گونههای جوراجور اُرس به ویژه گونه درختی بودهاست که در گذر زمان به خاطر بیش بهرهبرداری از انبوهی آن کاسته شده چنانکه اکنون تنها نشانههایی از آن پوشش گسترده یافت میشود که در برخی نقاط مانند [[هزارمسجد]] یا [[شهرستانک]] و منطقه [[ماز -دلیچایی]] میتوان بازماندههایی از آن انبوهی گذشته را جُست. در فراسوی البرز در بلندیهای نواحی کوهستانی [[پارک ملی خبر|پارک ملی خَبر]] جوامعی از ارسهای تنومند و کهنسال وجود دارند که در سطوح سنگی و پرشیب استقرار یافتهاند همچنین در ارتفاعات جیرفت کرمان منطقه سربیژن و دلفارد نیز این گیاه به صورت پراکنده یافت میشود. بهرهبرداری از این گیاه در گذشته و اکنون رواج داشته و دارد و موارد بهرهبرداری شامل: به کار بردن چوب بسیار سخت و استوار و مقاوم در برابر موریانه در خانه سازی؛ بهره بردن در مصارف عطرسازی و همچنین عطاری بودهاست که مورد اخیر هنوز ادامه دارد. گفتنی ست در گذشته از شاخه اُرس در لابلای پارچههای پشمی برای گریزاندن حشرات موذی چون [[بید]] استفاده میشدهاست.
درخت اُرس به خاطر رشد اندکی که دارد-کمتر از یک میلیمتر در سال- میتواند اگرچه با قطری به ظاهر کم عمری دراز داشته باشد ازینرو در گستره البرز و دیگر نقاط ایران وجود اُرسهایی کهنسال تا دست کم ۱۰۰۰ سال معمول است هرچند برخی از این درختان اُرس، مانند درخت اُرس روستای [[ابرسیج]] و اُرس شهر [[دیباج]] قدمتی چند هزار ساله پیدا کرده و به واسطه در معرضِ دید بودن شناس میشوند. اُرس در رشته کوه زاگرس و رشته کوههای مرکزی ایران نیز یافت میشود. این درخت در [[ترکی]] آردئچ، آتوش و آردئش و در [[کردی]] ([[کرمانجی]]) مَرخ خوانده میشود و اعراب میوه آن را [[ابهل]] نامند.