اسلام آوردن ایرانیان: تفاوت میان نسخه‌ها

به گفته التون دنیل، از عوامل مهم دیگر گرویدن ایرانیان به اسلام نقش [[تصوف|صوفیان]] بوده‌است. گزارش‌های زیادی از تحول درونی افراد هنگام برخورد با صوفیان - و متعاقب آن گرویدن آن‌ها به اسلام - وجود دارد.<ref name="EltonCoversion" />

 

چنان‌که مورّخین گفته‌اند تا ۳، ۴ قرن مردم برخی از مناطق ایران هنوز مسلمان نشده بودند. از جمله مردم فارس تا قرن چهارم زرتشتی بودند.<ref>احسن التقاسیم، جلد2، صفحه640</ref> مردم گیلان و دیلمستان نیز بر آئین قبلی خویش بودند تا اینکه پس از دو قرن توسّط شخصی به نام ناصر اطروش زیدی مسلمان شدند.<ref>الملل و النحل، جلد 1، صفحه 156 و الکامل، جلد 5، صفحه 44 به نقل از آشنایی با زیدیه، سید علی موسوی نژاد، فصلنامه هفت آسمان، شماره 11</ref> البته مناطقی مانند [[قزوین]] اسلام را به سرعت پذیرفتند.<ref>- تاریخ گزیده، صفحه 777</ref> با این وجود، آن‌ها به خاطر عدم آشنایی با زبان عربی، بدون اینکه از اسلام چیزی بدانند اظهار مسلمانی می‌کردند. اغلب موارد نیز مناطقی بودند که با اسلام آوردن کدخدایان و صاحبان اراضی و اشراف، رعایا و دیگر مردم نیز مسلمان می‌شدند. تمایل اشراف و صاحبان اراضی نیز بخاطر این بود که هر کس مسلمان می‌شد امتیازاتی داشت، از جمله تملّک او بر اراضی و اموالش باقی می‌ماند، و از پرداخت جزیه معاف می‌شد.<ref>تاریخ ایران، جلد1، صفحه 244</ref>