'''ابلیس''' یا به معرفت رسیده به کسی گویند که درک واقغی از آفرینش یافته و به مقام آرامش یا بلیس (Bliss) رسیده باشد. در آیینهای ضد بشری مانند اسلام، ابلیس به نام دشمن آدمی نامیده شده که دارای دانش فراوان است و به آدمی سجده نمیکند. در واقغ دانش ابلیس از خطاهای بشری و معرفت او مانع از این شد که به بشر سجده کند (اگر چنین اتفاق افتاده باشد). ارجاع به قرآن در این مقاله حذف گردید زیرا قرآنی که به دست صدام حسین و خمینی و آل سعود و سلف آنها افتاده و با آن هزاران سال بر جهل بشر حکومت کرده اند مرجع خوبی برای آگاهی و معرفت نیست و چه بسا ضد معرفت و آگاهی باشد.
'''ابلیس''' در آیینهای تک خدایی چونان [[اسلام]] نام [[شیطان]]ها بود.<ref name="britanica">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/280654/Iblis |عنوان = Iblīs| ناشر =[[دانشنامه بریتانیکا]] |تاریخ = |تاریخ بازدید =}}</ref>
[[پرونده:GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg|بندانگشتی|[[گوستاو دوره]]، ''نگاره‌ای از شیطان'' ضد قهرمان کتاب [[بهشت گمشده]] [[جان میلتون]] c.۱۸۶۶.]]
در کتاب [[تاریخ طبری]] در روایاتی از [[ابن‌عباس]] نقل شده: ابلیس از [[فرشتگان]] بود و نامش [[عزازیل]] بود و در زمین ساکن بود. فرشتگان ساکن در زمین [[جن]] نام داشتند. ابلیس به عبادت همی کوشید و در دانش از همه پیش بود و به همین سبب مغرور شد و در برابر فرمان خدا عصیان نمود.<ref>تاریخ طبری- جلد ۱ - ص ۵۳</ref>
== ابلیس در قرآن ==
ابلیس در قرآن از نوع [[جن]] شناخته شده‌است.<ref name="autogenerated1">[[قرآن ۱۸:۵۰]]</ref> ابلیس از نزدیکان درگاه خداوند بود تا آنجا که در میان فرشتگان آمد و شد می‌کرد. خداوند اجنه را آفرید ولی آنها گرایش زیادی به کارهای ناپسند داشتند پس خداوند گروهی از فرشتگان را فرستاد تا آنها را برای انجام کار خوب پیش خود ببرند. یکی از این جن‌ها که به دست فرشتگان افتاد ابلیس بود. او آنقدر نزد آنها آموزش دید تا وقتی که همه او را به عنوان یک فرشته شناختند. پس از آفرینش آدم، خدا به همهٔ فرشتگان و همچنین به ابلیس دستور داد تا بر [[آدم]] سجده کنند.<ref>[[قرآن ۲:۳۴]]</ref> ابلیس به خاطر کبر از این کار سر باز زد.<ref>[[قرآن ۳۸:۷۵]]</ref> و خدا او را از خویش راند.<ref>[[قرآن ۱۵:۳۴]]</ref> سوره کهف آیه ۵۰: کانَ مِنَ الْجِنّ: «ابلیس از طائفه جنّ بود». ابلیس از خدا درخواست مهلت تا [[روز حساب|روز قیامت]] کرد.<ref>[[قرآن ۱۵:۳۶]]</ref> و خدا به او تا روز مشخصی وقت داد.<ref>[[قرآن ۱۵:۳۸]]</ref> ابلیس به عزت خدا قسم یاد کرد که همه آدمیان مگر بندگان مخلصش را گمراه می‌کند.<ref>[[قرآن ۳۸:۸۲]]</ref> و خدا نیز وعده داد که [[جهنم]] را از او و همهٔ کسانی که از او پیروی می‌کنند پر خواهد کرد.<ref>[[قرآن ۳۸:۸۵]]</ref>
ابلیس، فرزندان و یارانش که [[شیطان]] نیز خوانده می‌شوند بارها در قرآن به عنوان دشمن آشکار آدمیان خطاب شده‌اند.<ref name="autogenerated1" /><ref>[[قرآن ۳۶:۶۰]]</ref> آنها می‌توانند از جایی که آدمیان آنها را نمی‌بینند، آنها را ببینند.<ref>[[قرآن ۷:۲۷]]</ref> و انسان‌ها را به کارهای ناپسند وسوسه کنند، ولی با یاد خدا و پناه بردن به خدا آنها از انسان‌ها دور می‌شوند.<ref>[[قرآن ۷:۲۰۰]]</ref> «الا بذکرالله تطمئن القلوب:دلها آرام گیرد بیاد خدا».
== واژه ==
ابلیس صورت تحریف‌شدهٔ واژهٔ یونانی διάβολος است.<ref>[https://web.archive.org/web/20130903090456/http://persianacademy.ir/UserFiles/File/NF/08/NF-08-06.pdf درباره چند لغت یونانی دخیل در فارسی]</ref>
