تاریخ گیلان: تفاوت میان نسخه‌ها

توده مردم پس از چند سال دوباره طعم سرکوب اربابان و بریگاد قزاق قاجاری را چشیدند. نتیجتاً دهقانان و پارتیزانها دوباره به بازمانده رهبران پیوستند و جنگلیها دوباره متحد شدند. در اوت ۱۹۱۹ نارضایتی ملی از توافق ایران و انگلستان پدید آمد و نیروی عمده‌ای به نهضت داد. بلشویکها از جنگلیها حمایت کرده بین گیلان، تفلیس و باکو ارتباط برقرار کردند و از ماوراءالنهر و قفقاز وارد گیلان شدند. پس از آن زمان گزارش‌های انگلیسی مکرراً سخن از رستاخیز نهضت جنگل در پیمان با بلشویکها سخن می‌گویند. ورود رادیکال‌های شمالی نتیجه‌ای اجتناب ناپذیر بود. بریتانیا و تهران تصمیم گرفتند میرزا کوچک خان را علیه بلشویکها علم کنند. ارتش یازدهم سرخ در ۱۸ مه از طریق باکو وارد گیلان شد و جنگلیها از بلشویکها استقبال کردند. کمیته سوسیالیست جنگلیها خود را در پی ورود بلشویکها در حزب سوسیالیست ادغام کرد و برنامه‌ای اختیار کرد که خواهان [[انترناسیونالیسم]] و [[جدایی دین از سیاست]] بود. خواسته‌های سیاسی رهبران رادیکال نهضت جنگل نهایتاً با اعلان جمهوری شورایی ایران در گیلان در ۵ ژوئن ۱۹۲۰ به اوج خود رسید.<ref name="EIjangali" /> اتحاد بین میرزا و حزب کمونیست ایران به دلیل اختلاف‌های جدی در برنامه اقتصادی و اجتماعی متشنج شد. او و هوادارانش در ۱۹ ژوئیه آن سال از دولت خارج شده، رشت را ترک کردند و دولتی هوادار کمونیستها اداره شهر را به دست گرفت. دولت جدید خواهان «الغای مناسبات فئودالی» شد و مالیات سنگینی بر ثروتمندان اعمال کرد. اموال زمینداران ثروتمند و تجار را مصادره کرد و طرح‌های رادیکالی برای تغییر اجتماعی نظیر حقوق گسترده‌تر برای زنان را تصویب کرد.<ref name="afari2" /> در اوایل تیر ۱۲۹۹ [[کنگره اول حزب کمونیست ایران]] در [[انزلی]] برگزار شد. سپس، تعدادی از زنان رشت [[جمعیت پیک سعادت نسوان]] را برای پیگیری حقوق سیاسی و اجتماعی زنان تأسیس کردند. این جمعیت نخستین گروه در ایران بود که [[هشت مارس]] را به عنوان [[روز زن]] پذیرفت و هر سال مراسم بزرگداشت آن را اجرا می‌کرد<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا انقلاب ۱۳۵۷)|نویسنده =[[الیز ساناساریان|ساناساریان، الیز]] |ترجمه=[[نوشین احمدی خراسانی]]|ناشر =نشر اختران |چاپ=اول |شهر=تهران |صفحه=ص۷۴|سال=۱۳۸۴ |شابک=964-7514-78-6}}</ref> [[حکومت نظامی]] اعلام شد و زمیندارانی که اموالشان را تحویل نمی‌دادند زنده سوزانده می‌شدند. کمیته انقلابی با مصادره اموال خرد بسیاری از ساکنین رشت دشمنی عمومی را برانگیخت و متهم شد که ضد اسلامی ست و باعث شد بسیاری از ساکنین رشت در میانه تابستان ۱۹۲۰ این شهر را ترک کنند. شورویها در پی کنگره خلقهای شرق در سپتامبر ۱۹۲۰ در باکو، سیاست میانه روانه‌ای را در گیلان در پیش گرفتند. با این وجود در مه ۱۹۲۱ دولت ائتلافی دیگری تشکیل شد که این بار مشروطه خواهان قدیمی و [[حیدرخان عمواوغلی|حیدرخان عمو اوغلو]]، رهبر [[حزب کمونیست ایران]] را در بر می‌گرفت. اتحاد بین حیدرخان و میرزا کوچک خان شکننده بود و با ترور حیدر خان در اواخر ۱۹۲۱ در گیلان در شرایطی رازآلود به پایان رسید. جنبش با حمله قوای حکومت مرکزی در تهران، به صدارت [[رضا خان]] پهلوی، در پاییز ۱۹۲۱ پایان یافت. میرزا کوچک خان که بیشتر یارانش تنهایش گذاشته بودند نومیدانه به کوه‌ها گریخت و یخ زد.<ref name="EIjangali">{{یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=Dailami|نام=Pezhmann |مقاله={{unicode|jangali movement}} |دانشنامه=[[دانشنامه ایرانیکا|Encyclopædia Iranica]] |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/jangali-movement|ویراستاران=|ناشر=|سال=|زبان=en| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DJgvEsgX | تاریخ بایگانی = 31 December 2012}}</ref><ref name="afari2" /><ref name="ravasani">{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=رواسانی|نام=شاپور |پیوند نویسنده=شاپور رواسانی|عنوان=نهضت جنگل و بنیانگذار آن میرزا کوچک جنگلی |ژورنال=اطلاعات سیاسی - اقتصادی |صفحات=۲۱۹–۲۲۲|شماره=شماره ۲۱۷ و ۲۱۸|مکان=|ناشر= |تاریخ=مهر و آبان ۱۳۸۴|پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/96184|پی‌نوشت=| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DJgvf4po | تاریخ بایگانی = ۳۱ دسامبر ۲۰۱۲}}</ref>

* {{یادکرد|فصل=|کتاب=جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ تا انقلاب ۱۳۵۷)|نویسنده =[[الیز ساناساریان|ساناساریان، الیز]] |ترجمه=[[نوشین احمدی خراسانی]]|ناشر =نشر اختران |چاپ=اول |شهر=تهران |صفحه=ص۷۴|سال=۱۳۸۴ |شابک=964-7514-78-6}}