ویکی‌پدیا

جزیره هرمز: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
افزودن منابع و تصحیح بخشی از مقاله
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
خط ۸۴:
== کوه‌های خوراکی هرمز ==
[[پرونده:Khezr Beach, Hormuz Island.jpg|بندانگشتی|260px|[[دریاکنار]] [[خضر]] در جزیره هرمز]]
در مسیر دریایی قشم به جزیره هرمز [[کوه|کوه‌]]هایی به رنگ [[زرد]]، [[سفید]] و [[قرمز]] دیده می‌شود. در میان این کوه‌ها، کوه قرمزسرخ‌ رنگی وجود دارد که خاکش خوراکی است{{مدرک}} و مردم محلی از خاک سرخ آن به عنوان ادویه در تهیه یک غذا به نام «سوراغ»، طبخ ماهی و نان و تهیه ترشی، مربا و سُس استفاده می‌کنند.<ref name=":0">{{مدرکیادکرد وب|عنوان=گِلَک، خاک سرخ خوراکی هرمز|نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81753665/|وبگاه=خبرگزاری جمهوری اسلامی|بازبینی=2019-05-15}}</ref>
 
مردم محلی این کوه را «گِلَک» می‌نامند و خاک سرخ آن را مانند [[نمک]] در تهیه انواع غذاها مصرف می‌کنند.{{مدرک}}<ref name=":0" /> این کوه با ارتفاع تقریبی ۲۰۰ متر در جنوب جزیره هرمز قرار گرفته و از خاک آن در [[سرامیک سازی|صنایع سرامیک سازی]] و رنگسازیرنگ‌سازی نیز استفاده می‌شود.
 
== ویژگی‌ها ==
سطح جزیره هرمز را طبقات رسوبی و آتشفشانی تشکیل داده‌است. طبقات نمکی نیز به صورت تپه‌هایی قسمت اعظم جزیره را پوشانده‌اند و اغلب از جنس [[نمک خوراکی]] هستند. بلندترین نقطه آن ۱۸۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد{{مدرک}} و بزرگ‌ترین قطر آن هشت کیلومتر است.{{مدرک}}
 
استخراج و صدور خاک سرخ جزیره هرمز یکی از مهم‌ترین منابع درآمد اهالی است. نمک آبی و سنگ لاشه از دیگر معادن این جزیره است. شهر هرمز مرکز جزیره هرمز است. این جزیره [[آب شیرین]] ندارد{{مدرک}} و آب آشامیدنی آن از بندرعباس تأمین می‌شود.
 
آب شرب این جزیره در قدیم از طریق چاه‌ها تامین می‌شد که به‌علت بارش‌های اندک و خشک‌سالی، بعدها آن را با شناور از بندرعباس به هرمز حمل کرده و در آب‌انبارها نگهداری می‌کردند.
جزیره هرمز در میان زمین شناسان به علت این که از انواع خاک‌های مختلف تشکیل شده و تنوع بالایی دارد به بهشت زمین‌شناسی مشهور شده‌است.<ref>کتاب جزیره تاریخی هرمز، بهشت زمین‌شناسی- انتشارات تعالی اندیشه-تهران</ref> جزیرهٔ هرمز شامل [[تپه]] و [[کوه]]‌های [[آتشفشانی]] و نمکی است بلندترین نقطهٔ آن ۲۱۰ متر{{مدرک}} ارتفاع دارد، اطراف آن را [[جلگه]]های پست و همواری پوشانده‌است و معادن خاک سرخ و [[نمک]] سفید آن شهرت فراوانی دارد.▼
 
سالم نبودن آب و در دسترس نبودن آن برای همگان باعث شد تا در سال ۱۳۸۸ آب‌شیرین‌کن راه‌اندازی شود و به مشکلات آبی مردم جزیره هرمز خاتمه دهد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پروژه آب شرینکن جزیره هرمز|نشانی=http://www.raadab.com/fa/Project/item/21/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87%20%D8%A2%D8%A8%20%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%A9%D9%86%20%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87%20%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2|وبگاه=www.raadab.com|بازبینی=2019-05-15}}</ref>
 
▲جزیره هرمز در میان زمین شناسان به علت این که از انواع خاک‌های مختلف تشکیل شده و تنوع بالایی دارد به بهشت زمین‌شناسی مشهور شده‌است.<ref>کتاب جزیره تاریخی هرمز، بهشت زمین‌شناسی- انتشارات تعالی اندیشه-تهران</ref> جزیرهٔ هرمز شامل [[تپه]] و [[کوه]]‌های [[آتشفشانی]] و نمکی است بلندترین نقطهٔ آن ۲۱۰ متر<ref>{{مدرکیادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/241219/%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D9%84%DB%8C%D8%AC-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3|وبگاه=تابناک {{!}} TABNAK|بازبینی=2019-05-15|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|عنوان=جزیره زیبای هرمز در خلیج فارس}}</ref> ارتفاع دارد، اطراف آن را [[جلگه|جلگه‌]]های پست و همواری پوشانده‌است و معادن خاک سرخ و [[نمک]] سفید آن شهرت فراوانی دارد.
 
== قلعهٔ پرتغالی‌ها ==
سطر ۱۰۰ ⟵ ۱۰۴:
در سال ۹۰۹ [[دریانورد]] پرتغالی [[آلفونسو د آلبوکرک]] که به مستعمرات [[پرتغال]] در [[آسیا]] سفر کرده بود بر حسب اتفاق گذرش به [[خلیج فارس]] افتاد و با آن نواحی آشنایی پیدا نمود و بلافاصله با حضور در دربار مانوئل پادشاه پرتغال طرح خود برای اشغال [[فهرست جزیره‌های خلیج فارس|جزایر خلیج فارس]] را ارائه نمود و به تصویب رساند. او در سال ۹۱۲ به خلیج فارس بازگشت و پس از کشتار و وحشیگری فراوان موفق به فتح هرمز در سال ۹۱۳ گردید و قلعه‌ای در جزیره هرمز ساخت.
 
مردم هرمز در طول سالهای اشغال مکرراً سر به شورش برداشتند که مهم‌ترین این شورش‌ها مربوط به سال‌های [[۹۱۹]] خورشیدی، [[۹۲۵]] شمسی، [[۹۲۸]] شمسی و [[۹۵۷]] شمسی بوده‌اند.<ref>{{مدرکیادکرد وب|عنوان=معرفی جزیره هرمز - شهرداری هرمز|نشانی=http://www.hormozcity.com/?page_id=11|وبگاه=شهرداری هرمز|بازبینی=2019-05-15|کد زبان=fa-IR|نام خانوادگی=|نویسنده=|تاریخ=}}</ref> جزیره در سال ۱۰۳۱ توسط یکی از امرای [[شاه عباس]] به نام [[امام قلی خان]] از اشغال خارج و آزاد گردید. هم‌اکنون آثار و خرابه‌های ابنیه و [[قلعه پرتغالی‌ها]] و توپهای آن در شمال جزیره در نزدیکی آبادی‌های فعلی دیده می‌شود.
 
== فتح هرمز و حاکمیت بر کلِّ خلیج فارس ==
۲۱ آوریل سال ۱۶۲۲{{مدرک}}سپاه ایران جزیره هرمز را از پرتغالی‌ها باز پس گرفت. انگلیسی‌ها نیز ۴ کشتی خود را با خدمه فنی در اختیار ارتش امام قلی خان گذاشتند. آلبوکرک (پرتغالی) اعتقاد داشت هرکشوریهر کشوری که سه نقطه مالاگا- عدن و هرمز را در اختیار داشته باشد بر تجارت دنیا حاکم خواهد بود. اهمیت هرمز آنقدر بود که استعمارگران انگلیسی را نیز به طمع انداخته بود. سپاه ایران به دلیل شکایت‌های ایرانیان گمرون قصد تنبیه پرتغالی‌ها در خلیج فارس کرد و نه تنها جزیره هرمز را آزاد ساخت بلکه [[پرتغالی|پرتغالی‌]]ها را تا [[مومباسا]] در[[کنیا]] مجبور به عقب‌نشینی کرد؛ و این مقدمه‌ای برای شکست‌های پی در پی [[پرتغال]] در شرق آفریقا. شد و با حمایت شاه ایران، امام مسقط موفق شد قلعه عظیم ممباسا را در جنگ خونینی که به جنگ صلیبی ممباسا معروف است را تصرف کند. ایران تا سال ۱۸۲۰ پرچمدار تمام خلیج فارس و دریای عمان و بحر فارس شد. انگلیس که از شکست پرتغال خرسند بودندو به قدرت ایران اعتراف داشتندوایرانداشتند و ایران را تنها رقیب قدرتمند عثمانی‌ها می‌دانستند. حتی در[[عهدنامه مجمل]] ۱۸۰۹ و [[عهدنامه مفصل]] ۱۸۱۲ مجمل و مفصل زمانی که انگلیس به عنوان ابرقدرت جهان ظهور می‌کرد حاکمیت ایران را بر کل خلیج فارس به رسمیت شناخت.<ref>سمینار بین‌المللی ایران و آفریقا ۱۳۸۱دانشگاه تربیت مدرس- یونسکو- جلد دوم مقاله ایرانیان بلوچ در جنگ ممباسادکتر عجم چاپ 1383 دانشگاه تربیت مدرس؛ و کتاب [[اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان]] صفحه 84-85-204-205</ref>
 
در کتاب [[تاریخ عالم آرای عباسی]] چنین آمده‌است:
سطر ۱۱۷ ⟵ ۱۲۱:
== موزهٔ [[احمد نادعلیان]] در جزیره هرمز ==
[[پرونده:ورودی موزه دکتر نادعلیان در جزیره هرمز 2.jpg|بندانگشتی|ورودی موزه دکتر نادعلیان در جزیره هرمز]]
موزه و نگارخانه دائمی [[احمد نادعلیان]] در جزیره هرمز، محلی است که آثار این هنرمند به نمایش درآمده‌اند. این مکان در محلهٔ قدیمی شهر هرمز است.<ref>{{مدرکیادکرد وب|نیازمندِعنوان=ماهی منبعِهای مستقلهنرمند ایران در 40 کشور جهان {{!}} روزنامه اصفهان زیبا|نشانی=http://www.isfahanziba.ir/content/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-40-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86|وبگاه=www.isfahanziba.ir|بازبینی=2019-05-15}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/جزیره_هرمز»