فاتحه (سوره): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
گسترش مقاله
گسترش مقاله
خط ۴۴:
== نزول ==
=== شأن نزول ===
از آنجایی که لازم نیست همه سوره‌ها و آیات قرآن کریم دارای شأن نزول باشند، یکی از سوره‌هایی که برای آن شأن نزولی نقل نشده، سوره حمد و آیات آن است. سوره حمد دارای هفت آیه است که هر یک از این آیات اشاره به مطلب مهمی دارد.
 
<ref name=":8">https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa21952</ref>
آیات این سوره دربارهٔ خداوند و صفاتش، ربوبیّت خداوند، موضوع معاد، شناخت راه حقّ و درخواست رهروی آن است.
 
همچنین به ادامه راه اولیای خدا، ابراز علاقه و از گمراهان و غضب شدگان اعلام بیزاری و انزجار شده‌است؛ و در یک نگاه کلی این سوره به دو بخش تقسیم می‌شود، بخشی از حمد و ثنای خدا سخن می‌گوید و بخشی از نیازهای بنده.<ref>https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa21952</ref>
 
=== ترتیب نزول ===
سطر ۵۴ ⟵ ۵۲:
 
=== محل نزول ===
اختلاف دربارهٔ مکی یا مدنی بودن سوره حمد ثمره تفسیری ندارد؛ زیرا مشتمل بر آیه ای نیست که معنایش به اختلاف نزول، مختلف و متفاوت شود. این سوره به گفته ابن‌عباس و قتاده، در مکه، به عقیدهٔ مجاهد، در مدینه،مدینه؛<ref وname="طبرسی" /> اما به دیدگاه برخی دیگر یک بار ابتدای بعثت در مکه و بار دیگر پس از تغییر قبله در مدینه نازل شد.<ref name="طبرسی" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /><ref name=":7" />
 
== ویژگی‌ها ==
=== لحن سوره ===
این سوره اساساً با سوره‌های دیگر قرآن از نظر لحن و آهنگ فرق روشنی دارد به خاطر اینکه سوره‌های دیگر همه بعنوان سخن خدا است، اما این سوره از زبان بندگان است، و به تعبیر دیگر در این سوره خداوند طرز مناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش آموخته‌است.
 
آغاز این سوره با حمد و ستایش پروردگار شروع می‌شود.
 
و با ابراز ایمان به مبدء و معاد (خداشناسی و ایمان به رستاخیز) ادامه می‌یابد، و با تقاضاها و نیازهای بندگان پایان می‌گیرد.
 
انسان آگاه و بیدار دل، هنگامی که این سوره را می‌خواند، احساس می‌کند که بر بال و پر فرشتگان قرار گرفته و به آسمان صعود می‌کند و در عالم روحانیت و معنویت لحظه به لحظه به خدا نزدیکتر می‌شود.
سطر ۶۸ ⟵ ۶۲:
این نکته بسیار جالب است که اسلام بر خلاف بسیاری از مذاهب ساختگی یا تحریف شده که میان '''('''خدا''')''' و '''('''خلق ''')''' واسطه‌ها قائل می‌شوند به مردم دستور می‌دهد که بدون هیچ واسطه با خدایشان ارتباط برقرار کنند!.
 
این سوره تبلوری است از همین ارتباط نزدیک و بی واسطه خدا با انسان، و مخلوق با خالق، در اینجا تنها او را می‌بیند، با او سخن می‌گوید، پیام او را با گوش جان می‌شنود، حتی هیچ پیامبر مرسل و فرشته مقربی در این میان واسطه نیست و عجب اینکه این پیوند و ارتباط مستقیم خلق با خالق آغازگر قرآن مجید است.<ref name=":9">مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج1، بخش ویژگی‌های سورهٔ حمد</ref>
 
=== تعداد آیات ===
سطر ۸۱ ⟵ ۷۵:
 
== مضمون ==
آیات سورهٔ مبارکه فاتحه، اشاراتیبا درحمد بارهٔو ستایش پروردگار شروع می‌شود و با اشاراتی دربارهٔ خداوند و صفات او، مسئلهو معاد،با شناختابراز ایمان به مبدء و درخواستمعاد رهروی(خداشناسی درو راهایمان حقّبه رستاخیز) ادامه می‌یابد؛ سپس با تقاضاها و قبولنیازهای حاکمیتبندگان یعنی شناخت و ربوبیّتدرخواست خداوندرهروی در راه حقّ دارد. همچنین ابراز علاقه به ادامهٔ راه اولیای خدا، ابراز، علاقهو اعلام بیزاری و انزجار از گمراهان و غضب‌شدگان اعلامپایان بیزاریمی‌گیرد؛ و انزجاردر شده‌است.یک سورهٔنگاه حمدکلی هماننداین خودقرآنسوره مایهٔبه شفاست،دو همبخش شفایتقسیم دردهایمی‌شود، جسمانیبخشی از حمد و همثنای شفایخدا سخن می‌گوید و بخشی از بیماری‌هاینیازهای روحیبنده.<ref>[https://www.parsine.com/fa/news/459639/محتوای-سوره-مبارکه-حمد محتوای سورۀ مبارکۀ حمد]، پارسینه</ref><ref name=":8" /><ref name=":9" />
 
در حقیقت سوره حمد هم بیانگر توحید ذات است، هم توحید صفات، هم توحید افعال، و هم توحید عبادت. و به تعبیر دیگر این سوره مراحل سه‏گانه ایمان:
 
اعتقاد به قلب، اقرار به زبان، و عمل به اركان را در بر دارد.<ref>پارسینه، [https://www.parsine.com/fa/news/459639/%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%87-%D8%AD%D9%85%D8%AF محتوای سورۀ مبارکۀ حمد]</ref>[[پرونده:Miremad-alhamd.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|سورهٔ حمد به‌خط [[میرعماد]]]]
== تفسیر ==
[[پرونده:Miremad-alhamd.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|سورهٔ حمد به‌خط [[میرعماد]]]]
{| class="sortable"
|[[بسم الله الرحمن الرحیم|{{آیه ۲|۱|۱}}]]<sup>1</sup>