وجود منابع سرشار طبیعی در شهرستان مانه و سملقان از دیرباز جمعیتهای انسانی را به خود جذب نموده و باعث پرورش فرهنگهایفرهنگهای درخشان در منطقه شدهاست. وجود آثار تاریخی از دورههای پیش از تاریخ تا دوره معاصر در بخشهایبخشهای مختلف این شهرستان گویای استقرار مداوم بشر در این خطه است. بر اساس پژوهشهایپژوهشهای باستانشناسی بخشهاییبخشهایی از شهرستان مانه و سملقان برای نخستین بار در حدود هشت هزار سال پیش مسکونی شده که آثار آن را میتوان در تپه قلعه خان در دشت سملقان مشاهده کرد. این شهرستان طی دوره هخامنشی به عنوان بخشی از شهربانی پارت مطرح بوده و طی دورههای اشکانی و ساسانی نیز بسیار مورد توجه بودهاست. پراکندگی محوطههای استقراری، قلعههای تدافعی، مراکز مذهبی و نیز کشف سکههای دورهٔ ساسانی در بخشهایبخشهای مختلف شهرستان گواه این مدعی است.<ref>[http://www.nkchto.ir/16 اداره کل میراث فرهنگی خراسان شمالی]</ref>
== وجه تسمیه شهرستان ==
'''مانه''' مانه در زبان فارسی معنای خانه و اثاث البیت را میدهد که احتمالاً بعلت ماندگاری عده ای در این منطقه این کلمه بر همین منطقه اطلاق شده و اقوام ماندگار معنای خانه و محل زندگیشان را از آن استنباط میکردهاند «مان» در [[زبان کردی]] نیز همان معنای ماندن را میدهد و احتمال قریب به یقین کسانیکه در اینجا موطن یافتهاند، کرد بودهاند. ظن دیگر آنست که چون این منطقه نقطه مرزی بین اکراد و ترکهاترکها بوده و [[اکراد]] به نوعی نقش دفاع را در این منطقه داشتهاند و همچنین وجود موانع و گردنههای صعب العبور علت اطلاق این واژه بر این منطقه بودهاست زیرا «مان» در زبان کردی معنای مانع فارسی را نیز میدهد.
'''سملقان''' سملقان بر گرفته شده از واژه اصیل فارسی سنگان میباشد. سمنگان در [[زبان فارس|فارسی]] معنای سرزمین چمن و گل را میدهد. وجود شایعه ای در افواه عموم مبنی بر اینکه تهمینه مادر سهراب و همسر رستم قهرمان داستانهایداستانهای ملی ایرانیان از این منطقه میباشند بر اهمیت موضوع میافزاید. در این باب که تهمینه و سهراب از سمنگان بودهاند هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد اما باید یادآور شد که وجود شهرهای سمنگان به تعداد زیاد در خراسان قدیم این امر را برای محققان مشکل نمودهاست. وجود شهرها و مناطقی با نام سمنگان در [[افغانستان]] و [[تاجیکستان]] که در قدیم جزو خراسان بزرگ بودهاند نشانگر اهمیت این شهر در نزد ایرانیان بالاخص اهل خراسان بودهاست. باید بر این نکته تأکید نمود که سمنگان مورد نظر ما خاستگاه سهراب نمیباشد بلکه بعلت اساطیری بودن، این نام بر منطقه ما اطلاق شده و ساکنان اولیه از آریاییهاآریاییها اصیل بودهاند. با تسخیر ایران بدست اعراب مسلمان و تأثیر آنان بر زبان فارسی سمنگان به سمنجان تغییر یافت. در قرون اولیه اسلامی سمنجان در میان مردم متداول بودهاست با نفوذ و تسلط ترکان بر ایران سمنجان به سملقان تغییر یافت. سملقان نیز در زبان فارسی معنای سرزمین چمن و گل سرخ را میدهد که با توجه به وجود دشتهایدشتهای پوشیده از شقایق و لالههای وحشی که در قدیم الایام بهمراتب بیشتر از امروز بوده بدرستی اطلاق این واژه بر این سرزمین میتوان پی برد.<ref>پیام سمنگان ـ فروردین ماه 1384</ref>
== اقوام ساکن شهرستان مانه و سملقان ==
بیشتر ساکنین این شهرستان را کردها تشکیل میدهند که با زبان کردی کرمانجی (بادینانی) تکلم مینمایند.<ref name="University Press of America, 2005">{{cite book|last1=A. Manafy|title=The Kurdish Political Struggles in Iran, Iraq, and Turkey: A Critical Analysis|publisher=University Press of America, 2005|isbn=0-7618-3003-0|page=6|edition=illustrated|url=https://books.google.com/books?id=M6gsAQAAIAAJ&q=Guran+Kurds+Turkey&dq=Guran+Kurds+Turkey&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjlr4aP1u7RAhVBMBoKHcJeDE44ChDoAQgnMAE}}</ref><ref name="فرهنگستان زبان کردی">[http://www.akademiyakurdi.org/kurdi/ فرهنگستان زبان کردی]</ref> به احتمال قریب به یقین ساکنان بومی بعد از مهاجرت [[کردهای خراسان|کردها]] و ترکهاترکها به این منطقه فرهنگ و زبان این اقوام را فرا گرفتهاند. شهرستان مانه و سملقان بعلت استعدادهای خوب کشاورزی از دیرباز پذیرای اقوام مختلف بودهاست که از جمله مهمترینمهمترین آنهاآنها که به این شهرستان مهاجرت نموده و ساکن شده و امروزه بصورتبه صورت غالب درآمدهاند میتوان به اقوام [[کرد]]، [[ترکهای آذربایجانی|ترک]]، [[ترکمن]]، [[خاوری]]، [[بلوچ]]، [[ایرانیان فارسیزبان|فارس]]، یزدی، [[تات]]، و با مذاهب شیعه و اهل سنت که از این بابت تجلیگاه واقعی وحدت اقوام و مذاهب مختلف در ایران اسلامی است، اشاره نمود که ما در اینجا به تاریخچه مهمترینمهمترین قوام اشاره مینماییم.
== وضعیت اقتصادی شهرستان مانه و سملقان ==
شهرستان مانه و سملقان از زوایای مختلف میتواند نمونه یک شهرستان توسعه یافته و خودکفا در سطح استان خراسان با توجه به توانمندیهایتوانمندیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن تلقی گردد. وسعت زیاد شهرستان با توجه به حاصلخیزی زمینهایزمینهای زراعی، کشاورزانی سخت کوش و فعال و استراتژیک بودن شهرستان بهلحاظ صادرات، محصولات کشاورزی بخصوص پنبه مرغوب، برنج اعلا و گندم و جو…که نشانگر قابلیتهاقابلیتها و استعدادهای شهرستان در جهت رشد و شکوفایی اقتصادی بر پایه شعار خودکفایی تلقی میگردد