|
}}
ایل بگی جاف(۸۹۸–۹۶۱ق) از شاعران کرد [[یارسان]]<ref>سلطانی، محمدعلی، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر''، جلد یکم، تهران: نشر سها، چاپ یکم ۱۳۸۴، ص۱۲۳.</ref><ref>ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره ک‍ه‌ئ‍یکه‌ئی)، صدیق،صدیق، ''پێشبینیه‌کانی عێلبه‌گی جاف (پیشبینی‌های ایل بگی جاف)''، ناشر مؤلف، چاپ یکم ۱۳۶۰، ص۶.</ref><ref>[http://www.kurdipedia.org/default.aspx?q=10835 پایگاه اینترنتی کوردیپدیا، مدخل ایل بگی جاف.] بازدید در ۸ اکتبر ۲۰۱۳.</ref> در عصر [[صفویان|صفوی]] است. وی اشعاری دارد که در آن‌ها حوادث آینده را به مانند [[شاه نعمت‌الله ولی]]، [[تیمور بانیارانی]] و [[نوستر آداموس]] به زبان [[کردی]] [[پیشگویی]] کرده‌است.
== زمان زندگی ==
ایل بگی در سال [[۸۹۸ (قمری)|۸۹۸ قمری]] در [[شهرزور]] زاده شد و در سال [[۹۶۱ (قمری)|۹۶۱ قمری]] یعنی در عهد [[صفویه]] درگذشت. وی مقارن با سلطنت [[شاه اسماعیل]] و [[شاه طهماسب اول]] زندگی می‌کرده‌است.<ref name="ReferenceA">سلطانی، محمدعلی، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر''، جلد یکم، تهران: نشر سها، چاپ یکم ۱۳۸۴، ص۱۲۴.</ref> دوران مذکور دوران اعتلای [[یارسان]] بوده‌است.<ref name="ReferenceA" /> با این حال [[وحید دستگردی]] در تصحیح خود بر اشعار [[ادیب‌الممالک فراهانی]] که اشعار ایل بگی را به [[فارسی]] ترجمه نموده است، زمان زیستن وی را پس از [[تیمور بانیارانی]] و وی را جانشین تیمور معرفی کرده‌است.<ref>ادی‍بادیب الممالک،الممالک، م‍ح‍م‍دص‍ادقمحمدصادق ب‍نبن حسین،حسین، دی‍واندیوان ک‍ام‍لکامل م‍ی‍رزامیرزا ص‍ادق‌خ‍انصادق‌خان ام‍ی‍ریامیری ادی‍ب‌ال‍م‍م‍ال‍کادیب‌الممالک ف‍راه‍ان‍یفراهانی قائممقامی،قائممقامی، ب‍هبه ت‍دوی‍نتدوین و ت‍ص‍ح‍ی‍حتصحیح و ح‍واش‍یحواشی وح‍ی‍دوحید دستگردی،دستگردی، ت‍ه‍رانتهران: فروغی، ۱۳۴۵، ص۶۷.</ref> [[محمدعلی سلطانی]] این گفته را غلط دانسته است.<ref name="ReferenceA" /> [[علاءالدین سجادی]] نیز در کتاب خود با عنوان «تاریخ ادبیات کرد» که در سال [[۱۹۵۲ (میلادی)|۱۹۵۲ میلادی]] ([[۱۳۳۱]] خورشیدی) به چاپ رسیده، زمان زندگی وی را «چنان‌که می‌گویند، چهارصد سال پیش از این» ذکر کرده‌است که دوران [[صفویان]] را نشان می‌دهد.<ref>سجادی، علاءالدین، ''مێژووی ئه‌ده‌بی کوردی (تاریخ ادبیات کردی)''، سنندج: انتشارات کردستان، چاپ یکم ۱۳۸۹، ص۵۵۹.</ref>
== نسخه‌های موجود ==
تنها تصحیح موجود از اشعار ایل بگی جاف توسط [[صدیق ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره پوخئ‍یپوخئی)]] انجام گرفته‌است و تا کنون سه بار با مشخصات زیر به چاپ رسیده است:
* ایلبیگیجاف،ایلبیگیجاف، ''پێشبینیه‌کانی عێلبه‌گی جاف (پیشبینی‌های ایل بگی جاف)''، گردآوری و شرح از ص‍دی‍قصدیق ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره ک‍ه‌ئ‍یکه‌ئی)، [[ناشر مؤلف]]، چاپ یکم ۱۳۶۰.
* ایلبیگیجاف،ایلبیگیجاف، ''پیشگوئیهای [[ایل بیگی]] جاف''، ترجمه و شرح صدیق صفی زاده، تهران: عطایی، ۱۳۷۳.
* ایلبیگیجاف،ایلبیگیجاف، ''پ‍ی‍شپیش ب‍ی‍ن‍یبینی ی‍ه‌ک‍ان‍ییه‌کانی ع‍ی‍لعیل ب‍ه‌گ‍یبه‌گی ج‍افجاف (پیشبینی‌های ایل بگی جاف)'' ، [گ‍ردآورن‍دهگردآورنده] ص‍دی‍قصدیق ب‍وره‌ک‍ه‌ی‍یبوره‌که‌یی (ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده)، س‍ن‍ن‍دجسنندج: ناشر مؤلف، ۱۳۸۲.{{سخ}}
وی در رابطه با نسخه‌های مورد استفاده خود در تصحیح این کتاب‌ها به چهار نسخه زیر اشاره کرده‌است:
* نسخه فریدون پالیزی، مربوط به [[۱۲۷۱ قمری]] ([[۱۲۳۳]] خورشیدی)
* نسخه کاکاردایی، مربوط به [[۱۳۲۵ قمری]] ([[۱۲۸۶]] خورشیدی)
* نسخه محمد لواوبری، مربوط به سال [[۱۳۴۳]] خورشیدی
* نسخه [[ای بی]] نام، مربوط به سال [[۱۳۴۶]] خورشیدی<ref>ایلبیگیجاف،ایلبیگیجاف، ''پێشبینیه‌کانی عێلبه‌گی جاف (پیشبینی‌های ایل بگی جاف)''، گردآوری و شرح از ص‍دی‍قصدیق ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره ک‍ه‌ئ‍یکه‌ئی)، ناشر مؤلف، چاپ یکم ۱۳۶۰، ص۷.</ref>
ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده تأکید کرده که نسخه نخست از بقیه کامل تر بوده و مبنای کار تصحیح قرار گرفته‌است، اما هیچ‌یک از چهار نسخه کامل نبوده‌اند. وی مکان یافتن این نسخه‌ها را اطراف [[کرمانشاه]] و [[تکاب|افشار]] ذکر کرده و مکان دقیقی برای آن‌ها ذکر ننموده است.<ref>* ایلبیگیجاف،ایلبیگیجاف، ''پێشبینیه‌کانی عێلبه‌گی جاف (پیشبینی‌های ایل بگی جاف)''، گردآوری و شرح از ص‍دی‍قصدیق ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره ک‍ه‌ئ‍یکه‌ئی)، ناشر مؤلف، چاپ یکم ۱۳۶۰، ص۷.</ref> محمدعلی سلطانی این نسخه‌ها را معتبر نمی‌داند و تصحیح ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده را نیز دارای تحریف و تصرف عنوان می‌کند.<ref>سلطانی، محمدعلی، ''حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر''، جلد یکم، تهران: نشر سها، چاپ یکم ۱۳۸۴، ص۱۲۵.</ref>
== اشعار ==
== ترجمه برخی از اشعار وی ==
اشعار زیر گزیده‌ای از مجموعه ۳۴ بیتی است که صدیق ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره ک‍ه‌ئ‍یکه‌ئی) در نسخه خود منتشر ساخته است:
{{شعر}}
{{ب|ئێران پر له ئاگر ده‌بێ|حوکمی سۆلتان قاهر ده‌بێ}}
سلام دقیقاً 8 ساعت که یک نفر بدون هویت تمام این صفحه رو به کام خودش عوض کرده و در اینستا داره تبلیغ برای جذب فالور میکنه پس قبل از هر چیز از صحت این اشعار اطلاع حاصل نمایید، متشکر و ممنون.
* {{یادکرد|نویسنده =محمدعلی سلطانی|ترجمه=|کتاب=حدیقه سلطانی: احوال و آثار شاعران برجسته کرد و کردی سرایان کرمانشاه از عهد تیموری تا عصر حاضر، جلد یکم| ناشر =سها|شهر=تهران|صفحه = ۳۹۶|تاریخ =۱۳۸۴|شابک=964-6254-04-7}}
* {{یادکرد|نویسنده =م‍ح‍م‍دص‍ادقمحمدصادق ب‍نبن ح‍س‍ی‍نحسین ادی‍بادیب الممالک،الممالک، ب‍هبه ت‍دوی‍نتدوین و ت‍ص‍ح‍ی‍حتصحیح و ح‍واش‍یحواشی وح‍ی‍دوحید دس‍ت‍گ‍ردیدستگردی|ترجمه=|کتاب=دی‍واندیوان ک‍ام‍لکامل م‍ی‍رزامیرزا ص‍ادق‌خ‍انصادق‌خان ام‍ی‍ریامیری ادی‍ب‌ال‍م‍م‍ال‍کادیب‌الممالک ف‍راه‍ان‍یفراهانی ق‍ائ‍م‌م‍ق‍ام‍یقائم‌مقامی| ناشر =فروغی|شهر=تهران|صفحه = |تاریخ =۱۳۴۵|شابک=}}
=== کردی ===
* {{یادکرد|نویسنده =عێلبه‌گی جاف (ایلبگی جاف)|ترجمه=ص‍دی‍قصدیق ص‍ف‍ی‌زادهصفی‌زاده (ب‍ورهبوره ک‍ه‌ئ‍یکه‌ئی)|کتاب=پێشبینیه‌کانی عێلبه‌گی جاف (پیشبینی‌های ایل بگی جاف)| ناشر =مؤلف|شهر= |صفحه = ۴۴|تاریخ =۱۳۶۰|شابک=}}
* {{یادکرد|نویسنده =عه‌لائه‌ددین سه‌ججادی (علاءالدین سجادی)|ترجمه=|کتاب=مێژووی ئه‌ده‌بی کوردی (تاریخ ادبیات کردی)| ناشر =کردستان|شهر= سنندج|صفحه = ۶۷۹|تاریخ =۱۳۸۹|شابک=978-964-980-098-1}}
| 