پارسوآش: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
ویراش و اصلاح
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴:
ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﭘﺎرﺳﻲﻫﺎ اﺑﺘﺪا ازﻃﺮﻳﻖﻛﻨﺎرة ﻏﺮﺑﻲ درﻳﺎﭼﺔ اروﻣﻴﻪ و ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻗﻔﻘﺎز وارد ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻳﺮان ﺷﺪه و در ﺟﻨﻮب درﻳﺎﭼﺔ اروﻣﻴﻪ و اﻳﺎﻟﺖ ﭘﺎرﺷﻮا ﻛﻪ در ﻣﺘﻮن اورارﺗﻮﻳﻲ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪه، ﻣﺴﺘﻘﺮﺷﺪﻧﺪ.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻮﺳﻂ اورارﺗﻮ)ﺣﺪود820ق.م(، ﭘﺎرﺳﻲﻫﺎ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪﻣﻨﺎﻃﻖﺟﻨﻮﺑﻲﺗﺮﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺮده و درﻣﺤﺪودهاي ازﺷﻤﺎل ﻣﺎﻫﻴﺪﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﻨﻨﺪج ﻛﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺷﻮري از آن ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺎرﺳﻮا ﻳﺎد ﻛﺮدهاﺳﺖ، اﺳﺘﻘﺮار ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻲﻫﺎي ﻣﻜﺮر آﺷﻮرﻳﻬﺎ ﺑﻪ ﻏﺮب اﻳﺮان وﺿﻤﻴﻤﻪﻛﺮدن ﭘﺎرﺳﻮا ﺑﻪ ﻗﻠﻤﺮو آﺷﻮر، ﭘﺎرﺳﻲﻫﺎ دوﺑﺎره ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﻮﺑﻲﺗﺮ وﻣﺠﺎور ﻗﻠﻤﺮو اﻳﻼم و اﺳﺘﺎن ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻓﺎرس ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﻨﻨﺪ</span>
 
'''ﻟﻮﺋﻴﺲ ﻟﻮﻳﻦ''' اﻧﺘﻬﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ دﺷﺖ ﻣﺎﻫﻴﺪﺷﺖ را ﻛﻪ راهﻫﺎي ﺧﻮﺑﻲ آن ﻧﻤﺮيﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﻛﻨﺪ و در آن ﺗﭙﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﻬﻤﻲ وﺟﻮد دارد ﺑﺮاي اﻳﻦ اﻳﺎﻟﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ)Levine, 1974, p.112(.ﻧﺎﻣﺒﺮده در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﺧﻮد ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻣﺎﻫﻴﺪﺷﺖﺷﻤﺎﻟﻲ و ﺣﻮاﻟﻲ [[روانسر|رواﻧﺴﺮ]] را ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ داﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ)Levine, 1977, p.138(.ﺑﺮ اﺳﺎسﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ، ﭘﺎرﭘﻮﻻ در اﻃﻠﺲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﺮق ﻧﺰدﻳﻚ در دورة آﺷﻮر ﺟﺪﻳﺪ، ﻧﻴﻜﻮرﭘﺎﻳﺘﺨﺖ'''ﻧﻴﻜﻮر'''ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﭘﺎرﺳﻮا را در رواﻧﺴﺮ اﻣﺮوزي ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده است.Lanfranchi, pp.101-2؛Parpol( اﻳﻦ ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ ﻣﺮزﻫﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﭘﺎرﺳﻮا)ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ اﻳﻦاﻳﺎﻟﺖ و ﻣﺠﺎورت آن ﺑﺎ ﻣﺎﻧّﺎ(ﺗﺎ ﻣﻨﻄﻘﺔازﻣﻨﻄﻘﺔ [[سنندج|ﺳﻨﻨﺪج]] و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﺮﻗﻲﺗﺮ آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﺸﻴﺪهﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ)ﻣﻼزاده، ﺻﺺ156-151(.
 
'''ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺔ ارﺗﺒﺎط ﭘﺎرﺳﻮا ﺑﺎ ﭘﺎرﺳﻮﻣﺎش'''
به احتمال قوی [[پارس]] بعدی در [[انشان]] است در زمان داریوش
 
در ﺧﺼﻮص ارﺗﺒﺎط ﭘﺎرﺳﻮا ﺑﺎ ﭘﺎرﺳﻮﻣﺎش ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ وﺟﻮد دارد.ﻛﺎﻳﻠﺮ ﻳﺎﻧﮓ وﻟﻮﺋﻴﺲﻟﻮﻳﻦ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﻳﻦ دو را ﻳﻜﻲ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻧﺪ و ﻟﻮﻳﻦ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ:در اواﺧﺮ دورةآﺷﻮرﺟﺪﻳﺪاﺷﺎرات ﺑﻪ ﭘﺎرﺳﻮا در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻏﺮب اﻳﺮان ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ دوﺑﺎره در دورة آﺷﻮرﺑﺎﻧﻴﭙﺎلدر ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻴﻠﻲ ﺟﻨﻮﺑﻲﺗﺮ و اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس ﺑﻪ آن اﺷﺎرهﻣﻲﺷﻮد(Levine,1974,p.111)در ﻫﻤﻴﻦﺟﺎ ﻟﻮﻳﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ درﻛﺘﻴﺒﻪﻫﺎي آﺷﻮرﺑﺎﻧﻴﭙﺎل اﺳﺖ.ﻛﺎﻳﻠﺮ ﻳﺎﻧﮓ در ﻣﻘﺎﻟﺔ ﻧﺨﺴﺖ ﺧﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮت اﻳﺮاﻧﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔزاﮔﺮس اﺧﺘﺼﺎص دارد)Young,1967,pp. 11-34(، ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺿﻤﻦ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﻪﭘﺎرﺷﻮا-ي ﺷﻤﺎلﻏﺮب، ﭘﺎرﺳﻮا-ي ﻏﺮب و ﭘﺎرﺳﻮﻣﺎش ﺟﻨﻮبﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮاندر ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﭘﺎرﺳﻲﻫﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ:ﺳﻪ ﭘﺎرﺳﻮا ﻳﺎ ﺳﻪ ﮔﺮوه از ﭘﺎرﺳﻲﻫﺎ در ﻏﺮب اﻳﺮان و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪاﻧﺪ؛ ﻳﻜﻲ در ﺷﻤﺎلﻏﺮب، دﻳﮕﺮيدر ﻣﺮزﻫﺎي اﻳﻼم و آﺧﺮي در ﻓﺎرس.ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮﺷﺘﺔ ﻳﺎﻧﮓ ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﻲ از ﺷﻤﺎلﻏﺮب، ﺑﻪ ﻏﺮب و ﺳﭙﺲﺟﻨﻮبﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮان ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و اﺷﺎراﺗﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ وﺟﻮد دارد، ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺑﺮداﺷﺖﻧﺎدرﺳﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﺖ)Ibid,p.22(.ﻳﺎﻧﮓ در ﻣﻘﺎﻟﺔ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻮد ﻧﻈﺮي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺘﻔﺎوت اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ)Young, 2003,pp.243-244(.او در اﻳﻨﺠﺎﺿﻤﻦ ﻳﻜﻲ ﺷﻤﺮدن اﻳﺎﻟﺖﻫﺎﻳﺎاﺳﺎﻣﻲ ﭘﺎرﺳﻮا، ﭘﺎرﺳﻮاش وﭘﺎرﺳﻮﻣﺎشﻣﺤﻞ آنرا در زاﮔﺮس ﻣﺮﻛﺰي ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ارﺗﺒﺎط اﻳﻦ اﺳﺎﻣﻲ را ﺑﺎﺟﻨﻮبﻏﺮﺑﻲ اﻳﺮان و ﭘﺎرس دورةﺑﻌﺪ رد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﭘﺎرﺳﻮﻣﺎش ﻛﺘﻴﺒﺔ ﺳﻨﺎﺧﺮﻳﺐ وآﺷﻮرﺑﺎﻧﻴﭙﺎل را ﻧﻴﺰ در زاﮔﺮس ﻣﺮﻛﺰي ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮده و ﻛﻮراش راﻧﻴﺰ ﺣﺎﻛﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪﻣﻲداﻧﺪ.او ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ:ﭘﺎرﺳﻮا-يزاﮔﺮس ﻣﺮﻛﺰ)ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ او ﺑﺎﭘﺎرﺳﻮﻣﺎش ﻳﻜﻲاﺳﺖ(ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﻫﻴﭻ ارﺗﺒﺎطﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲﺑﺎﭘﺎرﺳﻪ)Parsa(در ﻓﺎرس داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ دو اﻳﺎﻟﺖ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻣﺸﺎﺑﻪ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ)Ibid,p.243(.اﻣﻴﻠﻲ ﻛﻮرت ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺿﻤﻨﻲ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ را ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻳﻚاﻳﺎﻟﺖ در ﻏﺮب اﻳﺮان اﺷﺎره دارﻧﺪ،ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ)Kurrt,p.54(.ﻳﺎﻧﮓ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺟﺎﻳﺎﺑﻲ ﭘﺎرﺳﻮﻣﺎش در زاﮔﺮس ﻣﺮﻛﺰي دﻻﻳﻠﻲ ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ:ﻣﻜﺎﻧﻲدر زاﮔﺮس ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺮاي ﭘﺎرﺳﻮايآﺷﻮرﺑﺎﻧﻴﭙﺎل ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ.آﺷﻮرﺑﺎﻧﻴﭙﺎل درﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﻜﺴﺖ و وﻳﺮاﻧﻲ اﻳﻼم)ﺳﺎل646ق.م(اﻏﺮاق زﻳﺎدي ﻛﺮده اﺳﺖ.دادهﻫﺎيﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺳﻲﭼﻨﻴﻦ وﻳﺮاﻧﻲرا ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺳﻠﺴﻠﺔ اﻳﻼم ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﺣﻴﺎت ﺧﻮد اداﻣﻪ داده اﺳﺖ.از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﭘﺎرس از ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺟﻠﮕﻪاي اﻳﻼمﻓﺎﺻﻠﺔ زﻳﺎدي داﺷﺘﻪ و اﻏﻠﺐ از ﻳﻮرش دﺷﻤﻨﺎن ﺑﻴﻦاﻟﻨﻬﺮﻳﻨﻲ ﺧﻮد در اﻣﺎن ﺑﻮه اﺳﺖ.از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻧﻤﻲرﺳﺪ ﭘﺎدﺷﺎه ﭘﺎرسﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﺎﺣﻴﺔ ﻧﺰدﻳﻚ اﻧﺸﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮد،اﻳﻦﻗﺪر ﺗﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪﻛﻪ ﭘﺴﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوﮔﺎن ﺑﻪ درﺑﺎر آﺷﻮر ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ.ﭘﺎدﺷﺎه ﭘﺎرﺳﻮاي زاﮔﺮسﻣﺮﻛﺰيﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ از ﻟﺸﻜﺮﻛﺸﻲ آﺷﻮريﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ.ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﺔزاﮔﺮس ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺘﺤﺪ اﻳﻼم و ﺑﺎﺑﻞ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺷﻮر ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﺰدﻳﻜﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ آﺷﻮرﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ زﻣﻴﻨﺔﺗﺮس آﻧﻬﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪ)Ibid,p.244(.
 
به احتمال قوی [[پارس]] بعدی در [[انشان]] است در زمان داریوش
 
هخامنشی ایجاد شده و جنوب غرب ایران واستان فارس فاقد هر گونه اثری از مهاجرت اقوام آریایی در عصر آهن و بعد از آن بوده‌است.<ref>{{پک|نلسون فرای|۱۳۸۶|ک=میراث باستانی ایران|ص=۱۱۵}}</ref>