خط پهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها

 

خط پهلوی که خطی پرابهام بود برای ثبت دقیق اصوات مفید نبود و حتی می‌توانست باعث اشتباه در قرائت شود. از طرفی [[اوستا]] به [[زبان اوستایی]] بود که در آن زمان یک زبان مرده بود، از این رو در زمان [[ساسانیان]] برای نوشتن اوستا [[خط اوستایی]] از روی خط پهلوی کتابی ابداع شد. خط اوستایی خطی [[فونتیکی]] است و حرف‌های آن منفصل بودند (جز چند مورد معدود [[لیگاتور]] که اصلی متأخرتر دارند) و در این خط هر حرف به جای اینکه بیانگر یک [[واج]] باشد (چنان‌که در خط‌های هر زبانی مرسوم است)، بیانگر یک [[آوا]]ست. در بعضی متن‌های پهلوی واژه‌های دشوار و دور از ذهن گاه به خط اوستایی نوشته می‌شدند.{{تاریخچه زبان فارسی}}معمولاً ایران‌شناسان برای مطالعه و اندرنگرش متن‌های پهلوی آنها را به خط لاتینی برمی‌گردانند. این برگردانیدن به دو گونه [[حرف‌نویسی]] و [[آوانویسی]] صورت می‌پذیرد. در مرحلهٔ نخست متن را به دبیرهٔ لاتینی حرف‌نویسی می‌کنند و در مرحلهٔ بعد آن را آوانویسی می‌کنند. به‌خاطر ابهام خط پهلوی حتی حرف‌نویسی متن‌ها هم کار چندان آسانی نیست. در برخی موارد خصوصاً آنِ مربوط به خط پهلوی کتابی گاه بر سر صورت حرف‌نویسی‌شدهٔ واژه میان ایران‌شناسان اختلاف نظر وجود دارد. آوانویسی خط پهلوی هم دشواری‌های زیادی دارد. نخست این‌که در خط پهلوی [[مصوت کوتاه|مصوت‌های کوتاه]] نشانهٔ جدا و ویژه‌ای نمی‌دارند. دوم این‌که [[مصوت بلند|مصوت‌های بلند]] را گاه به صورت صامت هم می‌توان در نظر گرفت. این دو ویژگی گفته‌شده در خط امروزی فارسی هم وجود دارد (مثلاً شاپور را شاپوَر هم می‌توان خواند). دیگر آنکه در خط پهلوی [[املای تاریخی]] و شبه‌تاریخی فراوان یافت می‌شود. از این رو صورت نوشتهٔ کلمات لزوماً صورت ملفوظ آنها در زمان کتابت متن نیست.

 

== جستارهای وابسته ==