معاویة بن ابی‌سفیان: تفاوت میان نسخه‌ها

معاویه پس از [[فتح مکه]]، در بیست و سه سالگی، به همراه پدرش [[ابوسفیان]] و برادرش [[یزید بن ابی سفیان]]، دین اسلام را پذیرفت. گروهی گفته‌اند معاویه به مقام کتابت وحی رسید<ref>الكنى والأسماء - مسلم بن الحجاج أبو الحسن القشيري النيسابوري (طبعة عمادة البحث العلمي بالجامعة الإسلامية، المدينة المنورة: ج1 ص511)</ref>،رسید، ولی معاویه در مکه ساکن بود و محمد بعد از فتح مکه به مدینه بازگشت و تا آخر عمر در مدینه زندگی کرد.{{مدرک}}

پس از وفات پیامبر اسلام در سال ششصد و سی و دو میلادی، معاویه به پیروی پدرش از [[بیعت]] با [[ابوبکر]] سرباز زد. بهانه معاویه و ابوسفیان این بود که ابوبکر از قبیلهٔ بنی تمیم است و خلافت باید از آن [[بنی هاشم]] یا [[بنی امیه]] باشد. سرانجام با اصرار هشام بن عمرو، ابوسفیان و پسرش راضی به بیعت با ابوبکر شدند. ابوبکر، [[یزید بن ابی سفیان]] و معاویه را به [[شام]] گسیل کرد. یزید، در آنجا موفقیت به دست آورد و [[دمشق]] فتح شد. یزید نیز به حکمرانی و ولایت دمشق برگزیده شد. عمر بن خطّاب، یزید را در حکمرانی دمشق ابقا کرد و [[فلسطین]] و نواحی اطراف آن را بر قلمرو وی افزود. در سال ۱۸ هجری قمری، یزید درگذشت و برادرش معاویه جای او را گرفت. با مرگ [[عمر بن خطاب|عمر]]، [[عثمان بن عفان|عثمان]] نیز معاویه را در جای خود ابقا کرد. بدین ترتیب معاویه در زمان خلافت سه خلیفهٔ نخست، به تدریج در شام، قدرت و محبوبیت کسب کرد. در جریان محاصره عثمان با اینکه از طرف عثمان از معاویه خواسته شده بود به کمکش بیاید و فرصت چنین کاری هم برای معاویه وجود داشت در عین حال تعلل ورزید.{{مدرک}}

معاویه پس از به‌دست گرفتن خلافت از مشهورترین سیاستمداران و سرداران عرب برای تثبیت خلافت استفاده کرد او همچنین قبایل قدرتمند یمنی را پشتیبان خود قرار داد. البته او سعی می‌کرد مناصب مهم حکومتی را در انحصار قریش و به خصوص بنی‌امیه نگه دارد.{{مدرک}}

یک بار عده‌ای از طوایف شمال سوریه که به جراجمه شهرت داشتند، به تحریک رومی‌ها به شام هجوم آوردند و از [[لبنان]] تا [[فلسطین]] به دست جراجمه افتاد. عده‌ای از [[موالی]] و اسرای این نواحی که از معاویه ناراضی بودند، به جراجمه پیوستند. معاویه با امپراتور [[بیزانس]] قراری بست که وی از حمایت ماجراجویان دست بدارد و در عوض اسرای رومی را بگیرد. معاویه هم چنین تعهد کرد که هر ساله به بیزانس [[خراج]] بپردازد{{مدرک}}. پس از آن معاویه، [[جراجمه]] را سر جای خود نشاند. معاویه چون به لشکر شام همیشه احتیاج داشت در تنظیم کار لشکر دقّت بسیاری کرد. وی جیرهٔ لشکریان را دو برابر کرد و در پرداخت مواجب آن‌ها کوتاهی نکرد. این بخشش‌ها باعث شد که لشکریان از معاویه اطاعت می‌کردند و در جنگ‌ها با او همراه می‌شدند.

وی در طول خلافتش با رومی‌های شام در حال ستیز و جنگ بود اما پیشرفتی در آن جا نداشت. نسبت به مسیحیان شام روش ملایم تری پیش گرفت زیرا آن‌ها می‌توانستند در ادارهٔ کارها و سامان بخشیدن به مالیات‌ها وی را یاری دهند. معاویه از رسوم دیوانی [[بیزانس]] تقلید کرد و سازمان مراسلات و اطلاعات پیشرفته‌ای به وجود آورد. معاویه در تنظیم کار [[بیت المال]] از یک مسیحی به نام سرجون بن منصور استفاده کرد. معاویه با استفاده از اموال مسلمانان بخشش‌های بی حسابی به رؤسای عرب کرد.{{مدرک}}

معاویه همواره با دو گروه [[خوارج]] و [[شیعیان]] در دشمنی بود. او شیعیان علی را مورد آزار و اذیت قرار می‌داد و حتی بعضی شیعیان معترض مانند [[حجر بن عدی]] را به قتل رسانید. بعضی گفته‌اند [[ابوذرغفاری]] هم به اشارت او کشته شد{{مدرک}}.

معاویه در میان اهل سنت، جایگاه خود را به عنوان صحابی پیغمبر و کاتب وحی و مراسلات حفظ کرده‌است. عنوان خال المؤمنین به معنی دایی مؤمنان که به سبب ازدواج خواهرش با پیامبر به وی داده شد، بر جایگاه وی افزوده‌است. [[ابوموسی اشعری]] یک بار او را امین‌الله خوانده بود. با این حال مخالفت دو تن از خلفای راشدین با او، [[عمر بن خطاب]] و [[علی بن ابی طالب]] باعث شده‌است علمای اهل تسنن در قائل شدن مرتبهٔ [[عدل (کلام)|عدل]] و رضوان برای او شک کنند.{{مدرک}} معاویه در [[بیعت رضوان]] حضور نداشته و از «سابقون الأولون» نیست و در غزوه‌ها با پیامبر حضور نداشته‌است. عباسیان نیز با اینکه [[سنی|سنّی]] بودند، همواره در خطبه‌ها معاویه را [[لعن]] می‌کردند.{{مدرک}}

اما پیروان مذهب شافعی با استناد بر حدیث پیامبر که می‌گوید من کنت مولاه فهذا علیُ مولاه، معاویه را خارج از عدالت می‌دانند.{{مدرک}} البته شافعی مذهبان لفظ مولا را به معنای حکومت و زمامداری نمی‌دانند و مانند سایر مذاهب اهل سنت لفظ مولا را در این حدیث به دوستی معنا می‌کنند و اتفاقاً بر همین اساس معتقدند محمد گفته‌است هر کس من دوست او هستم علی نیز دوست اوست (هرکس مرا دوست دارد علی را نیز باید دوست بدارد) و هرکس او را دشمن بدارد مرا دشمن داشته؛ بنابراین معاویه را که در تمام مدت حکومتش علی را دشنام می‌داده{{مدرک}} و فرمان داده بود بر تمامی منابر او را سبّ نمایند، دشمن رسول خدا می‌دانند.

جدا از این حدیث، اهل سنت علی را صحابه ارجمند پیامبر و از خلفای راشدین می‌دانند و سبّ او گناهی بزرگ محسوب می‌شود.<ref>شرحی بر احوالات شافعی</ref>

[[علی]] در زمان [[عثمان]]، از قدرت یافتن معاویه بسیار ناراضی بود و عثمان را چندبار به عزل معاویه تشویق کرد. با این حال عثمان موافقت نکرد و حتی او را جوان قریش و فرزند شریفش نامید. علی، معاویه را دشمن عثمان نامید و درنگ او را جایز ندانست و حتی در قنوت نماز او را لعن کرد. علی در زمان حکومت خود حتی لحظه‌ای فرمانروایی معاویه را بر شام نپذیرفت و مدام با او در نبرد بود و بعد از وی دو پسرش [[حسن مجتبی|حسن]] و [[حسین بن علی|حسین]] نیز با معاویه مخالف بودند.{{مدرک}}