سعید مرتضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از مهم‌ترین پرونده‌هایی که در جریان آن از سعید مرتضوی در مجلس ایران به عنوان یک متهم به قتل نام برده شد، پرونده مربوط به مرگ [[زهرا کاظمی]]، عکاس ایرانی - کانادایی بود. زهرا کاظمی که در تیرماه سال ۱۳۸۲ «در حین عکاسی از محوطه بیرونی [[زندان اوین]]» بازداشت شده بود، پس از چند روز بازجویی به صورت مشکوکی جان خود را از دست داد. در ابتدا بر اساس گزارش پزشکی قانونی کشور [[علت مرگ]] «برخورد جسم سخت» با سر کاظمی در زندان اوین عنوان شده بود، اما [[مجلس ششم]] کمیته ویژه‌ای تشکیل داد تا علت اصلی این مرگ را بررسی کند. کمیته بررسی و تحقیق در مورد قتل زهرا کاظمی در گزارش خود مرتضوی را به عنوان متهم ردیف اول این پرونده معرفی کرده و حتی برخی از نمایندگان خواستار برکناری او شدند. [[محسن آرمین]] نماینده [[مجلس ششم]] و عضو این کمیته ویژه از تریبون مجلس گفت که مرتضوی پس از دو روز بازجویی از خانم کاظمی به دلیل نامعلومی این خبرنگار را به [[نیروی انتظامی]] تحویل داده که پس از آن زهرا کاظمی به بازجویان نیروی انتظامی گفته بود که او را به هنگام بازجویی در دادستانی از ناحیه سر مورد ضرب و جرح قرار داده‌اند. بر اساس تحقیقات این کمیته مشخص شد که کاظمی به هنگام بازجویی ابراز ناراحتی کرده و سپس در پنجم تیرماه ساعت دوازده شب به بیمارستان انتقال یافته و سرانجام ساعت شش صبح روز ششم دچار [[مرگ مغزی]] شده‌است. [[فاطمه راکعی]]، یکی دیگر از نمایندگان مجلس ششم نیز به رسانه‌ها گفت که شخص قاضی مرتضوی طی تماسی با محمد حسین خوشوقت، معاون رسانه‌های خارجی [[وزارت ارشاد]]، وی را به دادستانی فرا خوانده و از او خواسته‌است که نامه تایپ شده‌ای مبنی بر اینکه «علت مرگ زهرا کاظمی [[سکته مغزی]] بوده‌است» را امضا کند. آرمین همان زمان در نطق پیش از دستور خود تأکید کرد: «من می‌دانم قاضی مرتضوی در سطحی نیست که بتواند بدون پشتوانه دست به چنین اقداماتی بزند، اما این اعمال خودسرانه و غیر مسئولانه در صورت سکوت و مسامحه قطعاً در این حد باقی نخواهد ماند.»<ref name="ToolAutoGenRef3">{{یادکرد وب|عنوان=کشمکش‌های قاضی جنجالی با سه دوره مجلس ایران|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2012/04/120403_l13_mortezavi_murders.shtml|وبگاه=BBC News فارسی|بازبینی=2019-03-06|کد زبان=fa|نام=مسیح|نام خانوادگی=علینژاد|نویسنده=|تاریخ=}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کمیته دفاع از حقوق بشر در ایران|نشانی=http://www.irhumanrights.com/ghaza18.htm|وبگاه=www.irhumanrights.com|بازبینی=2019-03-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=نماینده تهران خواستار برکناری قاضی مرتضوی شد|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/030720_h-armin.shtml|وبگاه=BBC Farsi|بازبینی=2019-03-06|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۰۲۰۰۳/07/۲۰۰۳۲۰}}</ref> در مصاحبه‌ای با [[ایران (روزنامه)|روزنامه ایران]] [[علی یونسی]]، [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران|وزیر اطلاعات]] دولت [[سید محمد خاتمی|محمد خاتمی]]، سعید مرتضوی [[دادستان کل کشور (ایران)|دادستان]] وقت را مسئول کشته شدن [[زهرا کاظمی]]، [[خبرنگار]] [[ایرانیان کانادا|ایرانی کانادایی]]، معرفی و تأکید کرد که [[وزارت اطلاعات]] به مرتضوی گفته بوده که کاظمی [[جاسوسی|جاسوس]] نیست اما او پرونده را از وزارت اطلاعات تحویل گرفت و به اطلاعات [[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران|نیروی انتظامی]] واگذار کرد.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2018-02-25|عنوان=وزیر سابق اطلاعات سعید مرتضوی را مسئول مرگ زهرا کاظمی دانست|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran-43189859|ناشر=BBC Persian|زبان=fa|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-02-25}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=مرتضی گل پور|کد زبان=fa|تاریخ=۶ اسفند ۱۳۹۶|وبگاه=روزنامه ایران|نشانی=http://www.iran-newspaper.com/Newspaper/Page/6726/3/459048/0|شماره=6726|عنوان=علی یونسی، وزیر پیشین اطلاعات در گفتگو با «ایران»: مرجع تشخیص جاسوسی فقط وزارت اطلاعات است|بازبینی=2018-02-26}}</ref>

بر اساس گزارش کمیته حقیقت‌یاب مجلس که [[دی ماه]] سال ۸۸ در مجلس قرائت شد، فرد آمر در انتقال بازداشت شدگان به کهریزک، سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران معرفی شد. به گزارش کمیته ویژه بررسی وضعیت [[فهرست بازداشت‌شدگان پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دهم|بازداشت شدگان ناآرامی‌های انتخابات ریاست جمهوری دهم]]، انتقال بازداشت‌شدگان ۱۸ تیر به کهریزک با «دستور و اصرار» سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران، صورت گرفت و همچنین یکی از متهمین فوت شده بدون بازجویی به زندان معرفی شده بود. کمیته ویژه مجلس در این گزارش اعزام تعداد ۱۴۷ نفر از دستگیرشدگان [[راهپیمایی هزاران معترض در سالگرد هجده تیر|تظاهرات جنبش سبز در ۱۸ تیر ۱۳۸۸]] به بازداشتگاه کهریزک را اشتباه و غیرقانونی خوانده بود. اما مرتضوی در پاسخ به گزارش کمیته ویژه مجلس جوابیه‌ای منتشر کرد و طی آن گزارش کمیته ویژه مجلس را «تبلیغاتی، سیاسی، تخریبی و ابهام‌آور» خواند. مرتضوی در جوابیه‌اش نوشت: «با تأکید اینجانب مبنی بر اینکه فقط اراذل و اوباش مؤثر در آشوب و بلوا و تخریب اموال عمومی به کهریزک اعزام شوند از حدود ۳۰۰ نفر از بازداشت شدگان، ۱۵۳ نفر آنان به اوین اعزام شدند و ۱۴۷ نفر بازداشت شدگان بر اساس گزارش نیروهای در صحنه و اظهارات آنان در پاسخ به تفهیم اتهامات وارده و به دلیل نبود مکان خالی در اوین و اضطرار زمانی مذکور، به کهریزک اعزام شدند.» مرتضوی به همراه حسن حداد دهنوی معروف به [[قاضی حداد]] (معاونت امنیت وقت دادستان تهران) و [[علی اکبر حیدری فرد]] (دادیاری که دستور انتقال بازداشت شدگان به کهریزک را داده بود) مرداد ماه ۱۳۸۹ و با دستور دادگاه انتظامی قضات از سمت‌های خود تعلیق شدند و هم‌زمان مصونیت قضایی آن‌ها نیز لغو شد اما به اتهامات آن‌ها رسیدگی نشد.<ref name="ToolAutoGenRef2">{{یادکرد وب|عنوان=تذکر به احمدی‌نژاد به خاطر منصوب کردن مرتضوی به سمت جدید|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2012/03/120305_l39_mortazavi_social-security_majlis.shtml|وبگاه=BBC News فارسی|بازبینی=2019-03-06|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=قوه قضائیه: اتهام معاونت در قتل به سعید مرتضوی تفهیم شد|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/قوه-قضائیه-اتهام-معاونت-در-قتل-به-سعید-مرتضوی-تفهیم-شد/a-16635360|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2019-03-06|کد زبان=fa-IR|نام=|نام خانوادگی=|نویسنده=|تاریخ=28.02.2013}}</ref> او علت مرگ بازداشت شدگان را ابتلای آن‌ها به بیماری مننژیت اعلام کرده بود، اما کمیته ویژه مجلس در بررسی‌های خود به این نتیجه رسید که این اظهارات واقعیت ندارد. خانواده‌های [[محسن روح‌الامینی]]، [[محمد کامرانی]]، [[امیر جوادی‌فر]]، [[احمد نجاتی کارگر]] و [[رامین قهرمانی]] تأکید کردند که فرزندان آن‌ها که در حوادث ۱۸ تیر ۸۸ دستگیر و به کهریزک منتقل شدند «جوانان و دانشجویان این کشور بودند که نقشی در ایجاد آشوب نداشتند». برخی از این خانواده‌ها طی مصاحبه‌های متعدد یا در دیدار با بعضی از نمایندگان مجلس گفته‌اند که فرزندان شان به دلیل «جراحات وارد شده در اثر شکنجه و ضرب جرح» در کهریزک و نیز به دلیل «عدم رسیدگی پزشکی» جان خود را از دست داده‌اند.<ref>[http://www.khabaronline.ir/news-35987.aspx گزیده گزارش مجلس درباره کهریزک / واکنش متفاوت نمایندگان مجلس]، خبرآنلاین</ref> مرتضوی گزارش مجلس را رد کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/81592/قاضی-مرتضوی-گزارش-مجلس-را-رد-کرد|وبگاه=www.tabnak.ir|بازبینی=2019-03-06|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۷ دی ۱۳۸۸|عنوان=قاضی مرتضوی گزارش مجلس را رد کرد}}</ref> سعید مرتضوی در [[تیر ماه]] ۱۳۹۰ ادعا کرد از تمامی اتهام‌های حوادث کهریزک تبرئه شده‌است<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.euronews.com/2017/11/26/mortazavi-tehran-ex-procureur-sentenced-to-2-years-jail-due-to-kahrizak-murder|وبگاه=fa.euronews.com|بازبینی=2019-03-06|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۶۲۰۱۷/۱۱/۲۰۱۷۲۶|عنوان=سعید مرتضوی در پرونده کهریزک به دو سال حبس محکوم شد}}</ref> [[غلامحسین اژه‌ای]] دادستان کل کشور و سخنگوی قوه قضائیه در مرداد ماه ۱۳۹۰، اعلام کرد پرونده مرتضوی دادستان سابق تهران همچنان باز است و تبرئه سعید مرتضوی در حوادث کهریزک را تکذیب کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اژه ای: پرونده سعید مرتضوی باز است|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2011/07/110725_ka_ezhei_mitazavi_.shtml|وبگاه=BBC News فارسی|بازبینی=2019-03-06|کد زبان=fa}}</ref> [[اسماعیل احمدی مقدم|سردار احمدی‌مقدم]] در اظهار نظری در زمان [[دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران|دولت یازدهم]] ایران مدعی شد در جلسه‌ای که مورخ ۱۹ تیر ۱۳۸۸ پیرامون تصمیم‌گیری برای محل بازداشت معترضان به انتخابات برگزار شده بوده، با اعزام بازداشت‌شدگان به کهریزک مخالفت نموده‌است ولی مرتضوی مُصر بوده‌است به این دلیل که آن‌ها [[سلاح سرد]] با خود حمل می‌کردند، بنابراین می‌بایست با آن‌ها همچون اراذل و اوباش برخورد شود.<ref>{{یادکرد|پیوند=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2851275|تاریخ=۲۸ آبان ۱۳۹۲|صفحه=۳| عنوان = رئیس پلیس اعلام کرد: مرتضوی مسبب کهریزک است|نشریه=[[روزنامه ایران]]|دوره=نوزدهم|شماره=۵۵۱۳}}</ref> مرتضوی در سال ۱۳۹۵ طی نامه‌ای قربانیان حادثه کهریزک عذر خواهی کرده و اعلام نمود که این حادثه عمدی نبوده‌است. در بخشی از این نامه آمده‌است: