آفریقا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Ente40 (بحث | مشارکت‌ها)
خنثی‌سازی ویرایش 26020260 توسط 5.219.146.181 (بحث)
برچسب‌ها: خنثی‌سازی متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۲۸:
این قاره از شمال به [[دریای مدیترانه]]، از شمال شرق به [[کانال سوئز]] و [[دریای سرخ]]، از شرق به خلیج عدن، از جنوب شرق به [[اقیانوس هند]]، و از غرب به [[اقیانوس اطلس]] محدود می‌شود.
 
آفریقا در دو سوی خط [[استوا]] قرار گرفته و [[طبقه‌بندی اقلیمی|نواحی اقلیمی]] مختلفی را در بر می‌گیرد؛ آفریقا تنها قاره‌ای است که از منطقه معتدله شمالی تا منطقه معتدله جنوبی امتداد یافته‌است (با فرض در نظر نگرفتن قاره پیوسته آمریکا). به دلیل فقدان بارش‌های منظم طبیعی و آبیاری، و نیز تاحدودی عدم وجود سیستمهایسیستم‌های توده‌ای یخ یا سفره‌های زیرزمینی کوهستانی، هیچگونه اثر معتدل‌کننده طبیعی بر اقلیم به استثنای نزدیک سواحل در آن وجود ندارد. در مرکز آفریقا (نزدیک [[استوا]]) نیمی از سال بارانی می‌باشد که دارای هوای گرم و مرطوب است و جنگل‌های زیبایی را پدید می‌آورد که عمری بیشتر از یک نیم سال ندارد چرا که بعد از این فصل بارانی، گرمایی سخت و طاقت فرسا تمام منطقه را فرا می‌گیرد و هیچ جانوری طاقت آن را ندارد و پس مدتی آن جنگل‌ها به بیابانی خشک و بی آب و علف تبدیل می‌شود. (نیمه دیگر سال گرم و خشک است که در مجموع طبیعتی ۲ فصل را پدید می‌آورد)
 
اگرچه گمانه‌زنی‌های اروپاییان دربارهٔ ماهیت صحرای اتیوپی در جنوب آفریقا به زمانی بیش از دو هزار سال قبل بازمی‌گردد، آفریقا به عنوان قدیمی‌ترین قاره‌ای که بشر در آن سکونت داشته به‌شمار می‌آید.<ref name="autogenerated1">[http://www.afran.ir/ مؤسسه آفران]</ref>
خط ۴۵:
شمالی‌ترین نقطهٔ آفریقا دماغه الغیران (درکشور [[تونس (شهر)|تونس]])، جنوبی‌ترین نقطه دماغه آگولهاس (در کشور [[آفریقای جنوبی]])، شرقی‌ترین نقطه دماغه گوآردافوئی (در کشور [[سومالی]])و غربی‌ترین نقطه نوک المادی (در کشور دماغه سبز) می‌باشد.
 
آب و هوای آفریقا از اقلیم [[گرمسیری]] تا فراشمالگان در بالاترین قله‌های آن در نوسان است. در ناحیه شمالی آن عمدتاً بیابان یا مناطق بایر وجود دارد، در حالی که مناطق مرکزی یا جنوبی شامل دشتهایدشت‌های گرم (استوایی) و نواحی جنگلی بارانی بسیار متراکم می‌باشد. با این همه دو نوعی همگرایی در الگوهای گیاهی همچون ساحل و استپ غالب است.<ref name="autogenerated1" />
 
== پیشینه ==
خط ۵۸:
کشف شده‌است(۶۰۰ هزار تا ۹/۳میلیون سال پیش از میلاد مسیح) و «[[انسان کارورز|انسان کاروَرز]]»<ref name="Sayre">Sayre, April Pulley. (1999) ''Africa'', Twenty-First Century Books. {{ISBN|0-7613-1367-2|en}}.</ref>
 
استخوان ایشانگو که حدود ۲۵هزار سال قدمت دارد، که [[چوب‌خط|خطوط محاسباتی]] را در ملاحظات ریاضی نشان می‌دهد. در سراسر دوران پیشاتاریخ بشر، آفریقا (همانند دیگر قاره‌ها) هیچگونه سرزمینهایسرزمین‌های (مدون) کشوری نداشت، و در عوض گروه‌های شکارچی همچون خویی و [[بوشمن‌ها|سان]] در آن [[اقامت (محل اقامت)|اقامت]] داشتند.<ref>Sertima, Ivan Van. (۱۹۹۵) '' مصر: فرزند آفریقا /S V۱۲ (Ppr)'', Transaction Publishers. pp. 324-325. {{ISBN|1-56000-792-3|en}}.</ref><ref>Mokhtar, G. (۱۹۹۰)؛ جلد ۲، نسخه خلاصه شده: آفریقای باستان''تاریخ عمومی آفریقا از سوی یونسکو، University of California Press. {{ISBN|0-85255-092-8|en}}.''</ref><ref>Eyma, A. K. & C. J. Bennett. (۲۰۰۳)
«مردان دلتا (ی نیل) در یبو: جلد ویژه از عرصه الکترونیکی مصر شناسان شماره ۱»
, Universal Publishers. p. ۲۱۰. SBN 1-58112-564-X.</ref>
خط ۸۰:
این اتحادیه در آدیس آبابا به عنوان مقر خود در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۱ تشکیل شد. در ژوئیه ۲۰۰۴، مقر اتحادیه آفریقا به [[می‌درند]] در جمهوری مشروطه [[آفریقای جنوبی]] منتقل شد. اما، [[کمیسیون آفریقا|کمیسیون اتحادیه آفریقا]] دارای مراکزی در [[آدیس آبابا]] می‌باشد. در واقع سیاست اتحادیه در جهت تمرکز زدایی در موسسات فدراسیون آفریقا بوده تا تمام کشورها در آن سهیم باشند.
 
اتحادیه آفریقا، نباید با کمیسیون AU، اشتباه شود که بر اساس مصوبه اتحادیه تشکیل شده و هدف آن تغییر دادن جامعه اقتصادی آفریقا، به عنوان یک مشترک المنافع [[فدراتیو]]، به یک مرجع تحت شرایط کنوانسیون‌های مقرر بین‌المللی می‌باشد. اتحادیه آفریقا دارای یک دولت پارلمانی تحت عنوان دولت اتحادیه آفریقا است که شامل سازمانهایسازمان‌های قانونگذاری، قضائی و اجرائی شده، و توسط رئیس‌جمهور اتحادیه آفریقا و رئیس مجمع، که همچنین رئیس‌جمهور پارلمان اتحادیه آفریقا نیز هست، رهبری می‌شود. شخصی که رئیس‌جمهور AU می‌شود از سوی PAP (پارلمان اتحادیه آفریقا) انتخاب می‌گردد، و در نتیجه حمایت اکثریت را در PAP به دست می‌آورد.
 
رئیس‌جمهور ''[[گرترود ایبنگوه منگلا]]'' رهبر مرجع و رئیس دولت اتحادیه آفریقا است با عنایت به این واقعیت ''که او رئیس‌جمهور'' پارلمان اتحادیه آفریقا نیز می‌باشد. او توسط پارلمان در جلسه افتتاحی در مارس ۲۰۰۴ برای یک دوره پنجساله انتخاب گردید. PAP شامل ۲۶۵ قانونگذاراست که ۵ تن از آنان جزو مجمع مشروطه اتحادیه آفریقا هستند. حدود ۲۱٪ از اعضای PAP زن هستند.
 
توانهاتوان‌ها و اختیار رئیس‌جمهور پارلمان آفریقا از مصوبه اتحادیه و پروتکل پارلمان اتحادیه آفریقا ناشی می‌شود، و نیز انتقال (میراث) اختیار ریاست جمهوری از طریق معاهده‌های آفریقایی و بین‌المللی مطرح می‌شود از جمله آن مواردی که تابع دبیرکل دبیرخانه OAU (کمیسیون AU) نسبت به PAP می‌باشد. دولت AU شامل تمام مقامات اتحادیه (فدرال)، منطقه‌ای، کشوری، و شهرداری و نیز صدها موسسه‌ای می‌باشد که با همدیگر امور روز به روز آن مؤسسه را مدیریت می‌کنند.
 
سیاستهای ناکام کشوری، اقدامات تجاری ناکارآمد جهانی، و اثرات [[تغییر اقلیم]] جهانی منجر به قحطیهایقحطی‌های گسترده‌ای شده، و بخش‌های عمده آفریقا با سیستمهایسیستم‌های توزیع خود برای پخش غذا و آب کافی برای زنده نگهداشتن جمعیت مردم نا توان مانده‌اند. آنچه پیش از استعمار منبع ۹۰٪ طلای جهان بوده، فقیرترین قاره موجود بر زمین بوده‌است، و مردم دیگر قاره‌ها از ثروتهای سابق آن برخوردار شده‌اند. گسترش بیماری نیز بی حدبی‌حد و حصر است، به ویژه شیوع بیماری ویروس ناتوانی ایمنی بدن انسان (HIV) و نیز سندروم ناتوانی اکتسابی ایمنی (AIDS) که به واگیر مرگباری در این قاره تبدیل شده‌است. با وجود مشقتهای بیشمار، نشانه‌هایی از امید برای آینده این قاره وجود داشته‌است. ظاهراً حکومتهایحکومت‌های [[دموکراسی]] دولتهای دموکراتیک، شیوع پیدا می‌کنند، اما هنوز اکثریت (جامعه ملی جغرافیایی ادعا می‌کنند که تنها ۱۳ کشور آفریقایی را واقعاً می‌توان دموکراتیک به حساب آورد {{نیاز به بیان است}}). تعدادی ≈≠از کشورها [[حقوق بشر]] اساسی را برای همه شهروندان به رسمیت شناخته‌اند و (مجامع) قضائی دادگاه‌های قضائی مستقل تشکیل داده‌اند.
 
نشانه‌های روشنی از ایجاد فزاینده شبکه‌ها در میان سازمانهاسازمان‌ها و کشورهای آفریقائی وجود دارد. در جنگ داخلی در جمهوری دموکراتیک [[کنگو]] (زئیر پیشین) علاوه برمداخله کشورهای غیر آفریقائی ثروتمند، کشورهای آفریقائی همسایه هم شرکت داشتند (همچنین نگاه کنید به جنگ دوم کنگو). چون این درگیری در سال ۱۹۹۸ آغاز شد، نسبت تخمینی مرگ به ۴ میلیون نفر رسید.<ref>[http://www.time.com/time/archive/preview/0,10987,1198921,00.html The Deadliest War In The World - TIME<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
بسیاری از ناظران اظهار می‌نمایند که این درگیری نقشی مشابه با جنگ جهانی دوم ایفا نموده، پس از آن که کشورهای اروپائی جوامع آن‌ها را یکپارچه می‌نماید به نحوی که جنگ بین آن‌ها غیرقابل تصور می‌شود. انجمنهای سیاسی همچون اتحادیه آفریقا نسبت به همکاری بیشتر و صلح بین تعدادی از کشورهای این قاره اظهار امیدواری می‌نماید. نقضهاینقض‌های گسترده حقوق بشر هنوز در تعدادی از بخش‌های آفریقا واقع می‌شود که اغلب در اثر غفلت آن کشورها است. بیشتر یک چنین تجاوزاتی به علل سیاسی و معمولاً به عنوان اثر جانبی جنگ داخلی اتفاق می‌افتد. کشورهایی که در آن‌ها تجاوزات عمده به حقوق بشر در زمانهایزمان‌های اخیر گزارش شده‌است عبارت‌اند از جمهوری دموکراتیک کنگو، [[سیرالئون]]، [[لیبریا]]، [[سودان]]، [[ساحل عاج]].
 
== اقتصاد ==
خط ۱۰۴:
تا حدود زیادی به دلیل اثرات استعمار، دولت‌های فاسد و استبداد، آفریقا فقیرترین قاره مسکونی دنیا است. بر طبق گزارش توسعه انسانی [[سازمان ملل متحد]] در سال۲۰۰۳، ۲۵ رده پایینی جدول کشورها (از رتبه ۱۵۱ ام تا ۱۷۵ ام) همگی کشورهای آفریقایی بوده‌اند.<ref>[http://hdr.undp.org/]</ref>
 
در حالی که رشد سریع در چین و اکنون در هند، و نیز رشد میانه در آمریکای لاتین میلیونهامیلیون‌ها (واحد) فراتر از زندگی موجود رفته‌است، آفریقا از نظر تجارت، سرمایه‌گذاری خارجی، و درآمد سرانه روند قهقرائی داشته‌است. این فقر اثراتی از جمله [[امید به زندگی]] پایین، تنش، و بی‌ثباتی – که عوامل دخیل در فقر قاره هستند، گسترش داده‌است.
 
برخی نواحی، به خصوص بوتسوانا و آفریقای جنوبی موفقیت اقتصادی را تجربه نموده‌اند، از جمله افتتاح بازار [[سهام]] [[ژوهانسبورگ]]. این مسئله تا حدودی در اثر ثروت [[منابع طبیعی]] شان به عنوان تولیدکننده عمده طلا و الماس با هم بوده، و تا حدودی نیز به دلیل نظام قانونی مناسب و پایدار آن می‌باشد. همچنین آفریقای جنوبی به سرمایه مالی، بازارهای متعدد، کار مهارتی، و اولین زیرساختار در بیشتر (بخش‌های) کشور خود دست یافته‌است. کشورهایی همچون غنا، کنیا، کامرون و مصر، دیگر کشورهای آفریقائی هستند که پیشرفتهای قابل مقایسه داشته‌اند.
خط ۱۱۶:
{{اصلی|زبانهای آفریقائی}}
 
پراکندگی زبانهایزبان‌های آفریقا- آسیایی از ساحل تا جنوب غرب آفریقا امتداد یافته‌است. زبانهایزبان‌های نیجر- کنگو تقسیم شده‌است تا عظمت زبانهایزبان‌های زیرمجموعه خانواده بانتو را نشان دهند.{{مدرک}}
 
بر اساس بیشترین برآوردها، آفریقا کلاً شامل بیش از هزار زبان می‌باشد، برخی این رقم را تا بیش از دوهزار تخمین زده‌اند (بیشتر آفریقایی تا دارای ریشه اروپایی). آفریقا عمده‌ترین قاره چند زبانه در جهان است؛ و این مسئله نادر نیست که افرادی را بتوان یافت که نه تنها به زبانهایزبان‌های مختلف آفریقایی، بلکه یک یا دو زبان اروپایی نیز به روانی تکلم می‌نمایند.{{مدرک}}
 
عمدتاً پنج خانوادهٔ زبانی بومی در آفریقا وجود دارند.{{مدرک}}
خط ۱۳۰:
'''فرهنگ آفریقا''' توسط یک نظام کاملاً یکپارچه از ارزش‌های اجتماعی مشخص می‌شود، از طریق فرآیندهای تاریخی اطلاع داده می‌شود که از سازمان اجتماعی خود پشتیبانی می‌کند. جالبترین ویژگی فرهنگ آفریقایی ماهیت تقریباً یکدست از یک شبه- زبان آفریقائی است، که عناصر غیر کلامی برقراری ارتباط آن برای تغییر مفهوم و انتقال احساس بکار می‌روند. همچون اروپایی‌های جنوبی، آفریقایی‌ها بیشتر حراف، گرم و متعهد می‌باشند. این شبه- زبان آفریقایی در مجموعه‌ای از روابط تاریخی و باورهای معنوی باستانی ریشه دارد که در نسل، زبان، سیاست در حال شکوفایی، و نیز تراژدی‌های توامان برده داری و استعمار آفریقا جای گرفته‌اند.
 
گویشهایگویش‌های شبه زبانشناختی آفریقایی‌ها، و تنفسهایتنفس‌های اجتماعی بنیادی به سادگی قابل تشخیص بوده و در یک فلسفه باستانی قوی و عمیقاً جا افتاده ریشه دوانده که حتی در مواجهه با جابجایی‌های گسترده اجتماعی و [[جغرافیای سیاسی]] حاصل از تغییر نمودار جمعیتی نیز مستلزم تداوم و تعالی آن‌ها است.
 
فرهنگ نوین آفریقایی از طریق پاسخهای پیچیده به امپریالیسم عربی و امپریالیسم اروپایی بروز می‌یابد. در شروع اواخر دهه ۱۹۹۰، آفریقایی‌ها بطوربه‌طور فزاینده‌ای می‌خواستند هویت خود را مجدداً اظهار نمایند. خصوصاً در شمال آفریقا خودداری از پذیرش برچسب عربی یا اروپایی منجر به یک نوع سرریز تقاضاها برای پاسداشت زبان‌ها و فرهنگ بومی آمازیغ در مراکش، مصر، الجزایر و تونس منجر شد. پیدایش (باور) همه- آفریقائی گرایی از زمان افول [[آپارتاید]]، سبب افزایش تقاضاها برای حسی احیا شده از هویت آفریقایی گردید. در جنوب آفریقا، روشنفکران جوامع مقیم از اعقاب اروپایی به‌طور فزاینده‌ای به خاطر دلایل فرهنگی تا علل جغرافیایی یا نژادی هویت آفریقایی پیدا کردند. معروف است که برخی افراد، مراسم مذهبی انجام می‌دادند تا عضو جوامع زولو یا سایر شوند.
 
== مذهب ==
آفریقایی‌ها گستره وسیعی از اعتقادات مذهبی را عرضه می‌کنند<ref>[http://library.stanford.edu/africa/religion.html African Religion on the Internet<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> ضمن آن که مسیحیت و اسلام رایجترین آن‌ها هستند. تقریباً، ۳٪/۴۶ کل آفریقایی‌ها مسیحی و ۵٪/۴۰ آن‌ها را مسلمانان تشکیل می‌دهند. حدود ۸٪/۱۱ آفریقایی‌ها عمدتاً پیرو مذاهب آفریقایی بومی می‌باشند. تعداد اندکی از آفریقایی‌ها هندو هستند، یا دارای اعتقاداتی از [[یهودیت|سنت یهودی]] می‌باشند. نمونه‌هایی از یهودیان آفریقایی مردمان بتا اسرائیل، لمبا و آبایودایا در شرق اوگاندا هستند.
 
مذاهب بومی نواحی پایین صحرای آفریقا حول محورهای آنیمیسم و پرستش اجداد می‌چرخد. تهدید مشترک در نظامهاینظام‌های سنتی اعتقادی، تقسیم جهان معنوی به دو بخش «مفید» و مضر است. [[روح|ارواح مفید]] معمولاً ارواحی محسوب می‌شوند که شامل ارواح اجدادی بوده که به اعقاب خود کمک می‌کنند، و ارواح توانمند که از کل جوامع در برابر بلای طبیعی و حملات دشمنان محافظت می‌نمایند؛ در حالی که ارواح مضر، روح‌های قربانیان کشته شده‌ای را در برمی گیرد که بدون انجام مراسم تدفین صحیح دفن شده‌اند، و این ارواح توسط روح خشن (شرور) به عنوان واسطه (معنوی) سبب بیماری در میان دشمنانشان می‌شوند. با این که تأثیر این اشکال بدوی از پرستش تداوم می‌یابد تا اثری عمیق به دنبال داشته باشد، نظامهاینظام‌های اعتقادی ضمن تعامل با دیگر مذاهب تکامل یافته‌اند.
 
تشکیل قلمرو قدیم مصر در هزاره سوم پیش از میلاد، اولین نظام مذهبی پیچیده و شناخته شده در این قاره‌است. حدود قرن نهم پیش از میلاد، کارتاژ (در [[تونس (شهر)|تونس]] امروزی) توسط [[فنیقی]]ها بنیان‌گذاری شد، و تداوم یافت تا به مرکز اصلی چند ملیتی تبدیل شد که در آن [[ایزدبانو|الهه‌ها]] در همسایگی مصر، [[روم باستان|رم]] و تمدن [[اتروسک|اتروسکان]] پرستش می‌شدند. امروزه، بسیاری از یهودیان نیز در شمال آفریقا، به خصوص در تونس، [[الجزایر]] و [[مراکش]] زندگی می‌کنند.
 
کلیسای ارتودوکس اتیوپی و کلیسای ارتودوکس اریتره رسماً قدمتشان به قرن چهارم میلادی بازمی‌گردد، و از اینرو یکی از اولین کلیساهای ساخته شده [[مسیحیت|مسیحی]] در کل جهان هستند. در ابتدا، (شعبه) ارتودوکسی مسیحی در سودان امروزی و دیگر نواحی همسایه رواج یافت. اما، پس از گسترش اسلام، این رشد کند و محدود به سرزمینهایسرزمین‌های مرتفع شد.
 
اسلام با فتح شمال آفریقا بین سالهایسال‌های ۶۴۰و ۷۱۰میلادی توسط مسلمانان وارد این قاره شد، که از [[مصر]] آغاز گردید. آن‌ها در پی تجارت دریایی در ساحل آفریقای شرقی، شهرهای [[مگادیشو]]، [[ملینده]]، [[ممباسا]]، [[کیلوا]]، و [[سفالا]] را تأسیس نمودند، و از میان کویر صحرا در داخل آفریقا عبور می‌کردند که خصوصاً در پی آن مسیرهایی برای تجارت مسلمانان شد. مسلمانان همچنین در میان مردمان آسیایی بودند که بعدها در آفریقای تحت حکومت بریتانیا ساکن شدند.
 
بسیاری از آفریقایی‌های پایین صحرا، طی دوره استعماری به اشکال اروپای غربی مسیحیت گرویدند. در دهه‌های پایانی قرن بیستم، فرقه‌های مختلفی از جنبش مسیحیت جذبه گرا به سرعت رشد نمودند. تعدادی از اسقفهایاسقف‌های کاتولیک آفریقایی حتی به عنوان نامزدهای احتمالی [[پاپ| پاپی]] در سال ۲۰۰۵ بودند. ظاهراً مسیحیان آفریقایی بیشتر از لحاظ اجتماعی محافظه کارترند تا هم مذهبان خود در بیشتر نقاط جهان صنعتی، که درست در زمان اخیر به تنش بین [[فرقه مذهبی|فرقه]]ها یی همچون اتحادیه آنگلیکان و [[روش گرایی|کلیساهای روش گرا]] منجر شده‌است.
کلیساهای افتتاح شده آفریقایی رشد عمده‌ای را در قرون بیستم و بیست و یکم تجربه کرده‌اند.