کاخ آپادانای تختجمشید در بیشتر قسمتها متکی بر سنگ تنه کوهاست. برای رفتن به درون این کاخ دو پلکان دو طرفی، یکی در سمت شمال چسبیده به ایوان شمالی و یکی در سمت مشرق و متصل به ایوان شرقی درست کردهاند. دیوارهای این پلکانها و پیش بستشان مزین به نقوش و کتیبههای باشکوهی است. از ۷۲ ستونی که روزی سقف آپادانا و ایوانهایش را برپا میداشتهاند، امروز تنها ۱۴ عدد برپا است که یکی از آنها (در شمال شرقی ایوان شرق) بازسازی شدهاست. اما بنا بر روایات گردشگران اروپایی و نگارههایی که از تختجمشید کشیدهاند میتوان استنباط کرد که در سال [[۱۶۱۹ (میلادی)]] هنوز ۲۰ ستون برپا بودهاست و این تعداد در سالهایسالهای [[۱۶۲۷ (میلادی)]] به ۱۹، در [[۱۶۷۷ (میلادی)]] به ۱۸، در [[۱۶۹۴ (میلادی)]] به ۱۷، در [[۱۷۸۷ (میلادی)]] به ۱۵ و در سال [[۱۸۴۱ (میلادی)]] به ۱۳ عدد کاهش یافته که از آن تاریخ به بعد، دیگر ستونی فرو نیفتادهاست.
== تالار مرکزی آپادانا ==
خط ۴۵:
[[پرونده:Persepolis stairs of the Apadana relief.jpg|بندانگشتی|چپ|100000x200px|سنگنگاره هدیهآوران لودیهای که در حال حمل پیشکشهای خود برای پادشاه هخامنشی هستند. این سنگنگاره در یکی از پلکانهای کاخ آپادانای تخت جمشید سنگتراشی شدهاست.]]
بنا بر نظرات باستانشناسان و گردشگران بزرگترین و با شکوهترین کاخ داریوش آپادانا بودهاست که بنایش درحدوددر حدود ۵۱۵ پیش از میلاد آغاز شد و تکمیل آن سی سال به طول انجامید، تالار مرکزی آپادانا مربع شکل (۵٫۶۰ متر در ۵٫۶۰) است و ۶ ردیف ستون ۶ تایی سقف آن را با بلندایی بیش از ۲۰ متر نگهداری میکردهاست. مجموع ستونهای سه ایوان آپادانا ۳۶ به علاوه ستونهای تالار ۷۲ عدد بوده و همین وضع در [[کاخ آپادانای شوش|کاخ آپادانای داریوش در شوش]] هم یافته شدهاست. بزرگی تالار مرکزی آپادانا آن مقدار بودهاست که گنجایش پذیرایی از ۱۰٫۰۰۰ میهمان را داشته باشد. ستونهای تالار مرکزی آپادانا در بلندا و طرح درست مانند ستونهای ایوان شمالی است، یعنی هر ستون مرکب است از سرستون گاو دوسر و گل و بوته زیر آن و ساقه استوانهایی شیاردار و فقط شکل زیر ستون آنها با هم فرق دارد، یعنی به جای اینکه زنگولهایی باشد، متشکل از دو قطعه سنگ مکعبی شکل است، که سنگ کوچکتر برفراز سنگ بزرگتر (جمعاً به ارتفاع ۱۵۵ سانتیمتر) استوار شدهاست و خود، زیر شالی چرخ مانند نصب شدهاست. سقف وسیع و سنگین تالار بر روی الوارهای سنگین، از چوب سدر یا سرو، استوار بوده و برای آنکه باران، بام را خراب نکند، درون دیوارهای خشتی، راهآبهایراهآبهای قائم با آجر و ملاط قیر ساختهاند که آب باران را به مجاری زیرزمینی، که از زیر آپادانا میگذشته، میرسانیدهاست. دیوارهای تالار مرکزی آپادانا همه به پهنای ۳۲٫۵ متر و از خشت خام بودهاست. خشتها را به اندازة ۳۳ در ۳۳ و با ضخامت ۱۳ سانتیمتر ساخته و با ملاط گل و آهک بهم چسبانیدهاند، روی دیوارها لایهایی از گل و گچ، به پهنای ۵ سانتیمتر و روی آن را با لایهایی از گچ سبز خاکستری رنگ پوشاندهاند. رنگ دیوارهای کاخها در همه جا چنین بوده و در همه قسمتهای آپادانا کف را با ملاط گچ و گل، به ضخامت ۳ تا ۵ سانتیمتر اندوده و روی آن را با فرشی از گچ سبز خاکستری پوشانده بودهاند گه آثار آن به دست آمدهاست. دو درگاه قرینه، تالار مرکزی آپادانا به ایوانهای غربی و شرقی میپیوستهاست. دیوارهای این قسمت از خشت و آجر بودهاند. کف درگاههای دوگانهایی که در دیوار شمالی قرار داشته ورودیهای اصلی کاخ محسوب میشدهاند و قسمتی از دیوارهایشان از سنگ بودهاست. در اینجا اثری از نقوش برجسته نیافتهاند. درها را که در حدود ۱۵ متر بلندی داشته، به احتمال زیاد به صورت دو لنگه و مجهز به درهای کوچکتر میساختهاند. جنس آنها احتمالاً از چوب سرو یا سدر بوده و رویشان را روکشی از زر میپوشاندهاست.