فتحعلی‌شاه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Ariobarzan (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش 85.93.91.165 (بحث) به آخرین تغییری که Fatranslator انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۵۵:
در قرون پیش از [[سده ۱۹ (میلادی)]] حملاتی از طریق [[پنجاب (هند)|پنجاب]] و [[افغانستان]] به [[هندوستان]] صورت گرفته بود و در قرون اخیر [[نادر شاه افشار]] و [[احمدشاه درانی|احمد خان درانی]] به این کشور یورش برده بودند. در سال ۱۱۷۷ (۱۷۹۹ میلادی)، [[ریچارد ولزلی|لرد ولزلی]] فرمانروای انگلیسی هند با [[تیپو سلطان]] حاکم [[میسور]] نبرد کرد و در این نبرد حاکم میسور کشته شد و میسور بدست انگلیسی‌ها افتاد.
 
محمود می‌گوید: «کیوانوهای هند که از تجاوزات انگلیس به ستوه آمده بودند از [[زمان‌شاه]] پادشاه افغانستان، درخواست می‌کردند که به هندوستان حمله کند و حاضر بودند هزینه سپاهیانش را نیز بپردازند.» از این رو، سعیدشاه پادشاه افغانستان به منظور گسترش سرحدات، به ایوان حمله کرد. با پیشروی زمان‌شاه تا [[لاهور]]، چرداولیهاچرداولی‌ها به وحشت افتادند و تصمیم گرفتند از کرماشان طلب کمک کنند. محمد و فیروز برادران زمان‌شاه برای جلب مساعدت فتحعلی شاه، علیه زمان شاه به دولت ایران پناهنده شدند. زمان شاه سفیری نزد [[حاج ابراهیم خان کلانتر]] [[صدر اعظم]] ایران فرستاد و خواهان الحاق [[خراسان]] به [[افغانستان]] شد. این موضوع خشم شهریار ایران را برافروخت.
 
انگلیسی‌ها نماینده خود به نام مهدی علی خان ملقب به ''بهادر جنگ''، را برای جلب مساعدت شاه ایران در مقابل حمله زمان شاه، به ایران فرستادند. این فرد ایرانی‌الاصل و از معروفترین رجال هند بود.
خط ۷۷:
== حمله روس‌ها به قفقاز ==
{{مقاله اصلی|دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه}}
در سال۱۱۸۱ (۱۸۰۳ میلادی) که فتحعلی شاه در حال برانداختن فرزندان نادر بود، آنان را در [[مشهد]] اسیر کرده به تهران آورد و به قتل رساند و همچنین عباس میرزا نائب السلطنه، مشغول تنبیه [[ترکمن]]ها بود، خبر ورود روس‌ها به [[قفقاز]] به گوش فتحعلی شاه رسید. این خبر وقتی رسید که روسهاروس‌ها گرجستان را فتح کرده بودند و قصد [[ایروان]] و [[قراباغ]] را نمودند. [[گنجه]] را با کمک [[ارامنه]] بدست آورده عده زیادی از سکنه را نابود کردند.
 
== جنگ سپاه ایران و روس در ایروان ==
خط ۹۵:
 
== جنگ فرانسه و روسیه و آثار آن بر ایران ==
ژنرال در راه رسیدن به ایران بود که بین نیروهای فرانسوی و روسی جنگی به نام جنگ ایلو درگرفت. روسهاروس‌ها شکست خوردند و در خرداد ۱۱۸۶ (ژوئن ۱۸۰۷)، [[پیمان تیلسیت|پیمان صلح تیلسیت]] منعقد شد. دولت‌های فرانسه و روسیه تصمیم گرفتند از طریق ایران به هند حمله کنند و سواحل [[رود ولگا]] را محل تدارک لشکرکشی قراردادند. ناپلئون پذیرفت که مناطق تصرف شده ایران توسط روس‌ها، نصیب روس‌ها شود زیرا اگر در اختیار انگلیس‌ها قرار می‌گرفت، منافع فرانسه تأمین نمی‌شد. ژنرال گاردان به ایران آمد تا عهدنامه فین کن اشتاین که قبلاً مورد تأیید قرار گرفته بود را در اختیار شاه ایران بگذارد و فتحعلی شاه دستور اخراج انگلیسی‌ها را صادر نمود.
 
[[عباس اقبال]] می‌گوید: «گاردان در دسامبر ۱۸۰۷ (آذر ۱۱۸۶) [[عهدنامه فینکنشتاین]] را به امضای شاه رسانید اما مفاد آن قسمت از عهدنامه که مربوط به کمک فرانسه به ایران برای حمله به روس بود، از نظر دولت فرانسه منتفی اعلام شده بود و در مورد حمله فرانسه به هندوستان از طریق ایران، ایران موظف می‌شد علاوه بر دولت فرانسه، دولت روس را به کشور راه دهد.»
خط ۱۱۲:
 
درخرداد ۱۱۹۱ (ژوئن ۱۸۱۲)، پیرو اولتیماتوم تزار روس به فرانسه، جنگ آغاز شد و ناپلئون بناپارت با ارتش هفتصد هزار نفری به روسیه حمله کرد. درآذر ۱۱۹۱ (دسامبر ۱۸۱۲ میلادی) مسکو فتح شد. یک روز پس از آن روس‌ها مسکو را به آتش کشیدند و بسیاری از سپاهیان ناپلئون کشته شدند و ناپلئون مجبور به عقب‌نشینی شد.
تالیران در این خصوص می‌گوید: «این حادثه ناگوار برای ناپلئون آغاز پایان بود» روسهاروس‌ها پس از این پیروزی، به طرف اروپای مرکزی هجوم بردند. حکومت‌های [[اتریش]] و [[پروس]] که سربازانی در اختیار ناپلئون گذاشته بودند به ایشان پیوستند.
 
== زمان حکومت در مقایسه با دیگر شاهان قاجار ==
خط ۱۳۹:
{{مقاله اصلی|دوره دوم جنگ‌های ایران و روسیه}}
[[پرونده:A. P. Ermalov in Persia.jpg|بندانگشتی|350px|مذاکرات فتحعلی شاه با [[الکسی پترویچ یرمولوف|ژنرال یرمولوف]] در سال [[۱۸۱۷ (میلادی)|۱۸۱۷]]]]
دوره دوم جنگ‌های ایران و روسیه بدون اعلان رسمی آغاز شد. فتحعلی شاه قاجار مایل به جنگ با روسهاروس‌ها نبود و تصمیم گرفت با ایشان صلح کند. در مرداد ۱۲۰۰ (اوت ۱۸۲۱) میرزا داوود خان ارمنی به عنوان سفیر عازم [[سن پترزبورگ]] شد. اما [[الکسی پترویچ یرمولوف|ژنرال یرمولف]] با عبور داود خان از [[قفقازیه]] مخالفت کرد و سفیر عثمانی راه عثمانی و لهستان را پیش گرفت.
 
در استانبول داود خان با سفیر اتریش ملاقات کرد و از او درخواست نمود تا در ارتباط با ایران و روسیه میانجیگری کند. سفیر اتریش پیشنهاد کرد داود خان نامه‌ای برای [[کلمنس ونتسل فون مترنیخ|پرنس مترنیخ]] صدراعظم اتریش تنظیم نماید و ضمن تشریح سابقه اختلاف روسیه و ایران، درخواست خود را مبنی بر میانجیگری اتریش اعلام نماید.
خط ۱۵۶:
لرد کرزن می‌نویسد: «روزنامه رسمی روسیه در پترزبورگ در فتح تبریز که به دست قشون روس افتاد، غلو کردند، فرمانده قشون روس نیز در آذربایجان از پارچه ایرانی بیرقی ترتیب داده آن را با گلوله سوراخ سوراخ نموده برای امپراتور فرستادند تا معلوم باشد قشون روس چه فتح نمایانی کرده‌است. آن بیرق به امپراتوری در [[کاخ بزرگ کرملین]] مسکو در موزه جای داده شد. به‌علاوه پانزده عدد کلید بسیار ضخیم درست کرده به پایتخت روس فرستادند به عنوان اینکه حاکم شهر تبریز این کلیدها را به فرمانده قشون روس تسلیم نموده‌است. در صورتی که شهر تبریز فقط هشت دروازه دارد.»
 
همچنین اختلافاتی در خصوص قرار داد گلستان مطرح شد. سر گور اوزلی، شاه را هنگام انعقاد قرارداد فریب داده بود و در قرارداد ابهامی ایجاد کرده بود که طی آن روسهاروس‌ها سه منطقه که کاملاً به ایران تعلق داشت را طلب می‌کردند که عمده‌ترین آن گوگچای در نزدیکی ایروان بود؛ لذا حکومت گرجستان گوگچای را تصرف کرد.
فتحعلی شاه در فکر آزادسازی شهرهای قفقاز بود ولی حاضر نبود برای حمایت مردم و سازماندهی سپاه اقدامی نماید. مردم مسلمان و مسیحی از آزار روسهاروس‌ها به ستوه آمده بودند و نمی‌توانستند ذلت و حقارت را تحمل کنند و به تظاهرات ملی مذهبی پرداختند که به گفته واتسون، پس از دوره نادر شاه نظیر نداشت. اما ملت نتیجه‌ای از قیام خود نگرفتند و دچار اندیشه‌ای عمیق گشتند. اندیشه برای برداشتن استبداد از پیش پای ملت. سرانجام همان ضعف فرماندهی و ناتوانی دستگاه‌های دولتی و ناهماهنگی سازمان حکومتی با احتیاجات و خواست‌های ملی در هنگام جنگ موجب شد دوباره همان بی‌انضباطی‌ها و تفرقه‌ها و شکست‌هایی که به دنبال پیروزی اولیه حاصل می‌آمد، دامنگیر ارتش ایران شود.
 
مجدداً در گنجه میان چهارده تا پانزده هزار سرباز روس، و سی و پنج هزار سواره و پیاده و توپچی ایران جنگ درگرفت. بین فرزندان شاه با یکدیگر اختلاف پیش‌آمد و موجب دلسردی قشون و ضعف فرماندهی گردید، [[آصف الدوله]] مسئول رساندن وسایل جنگی به ارتش ایران، از میدان گریخت و بلافاصله یک صدو پنجاه مایل از گنجه دور شد، سپاه ایران شکست خورد و عقب‌نشینی کرد.
خط ۱۷۵:
به خاطر وجود نقش اژدها و همچنین طرز نوشتن عبارت (اسد الله الغالب) که کلمه «الله» آن در پائین قرار گرفته‌است این مدال در نظر ایرانیان مسلمان خوش نیامد و همه نمونه‌های موجود ذوب شدند و امروزه به جز تعداد محدودی که تنها در موزه‌های انگلستان وجود دارد اثری از آن در ایران نیست.<ref>[http://dafinehbaz.com/post/60 دفینه باز - مدال‌های خارجی که به افتخار شاهان قاجار ضرب شدند]</ref>
 
'''<big>نخستین سکه هایسکه‌های تصویری ایران بعد از اسلام</big>'''
[[پرونده:سکه طلا فتحعلی شاه.jpg|بندانگشتی|سکه تصویری فتحعلی شاه؛ نخستین سکه با نقش شاه ایران که پس از اسلام در سال ۱۲۴۹ هـ ق در اصفهان ضرب شد.]]نخستین سکه هایسکه‌های تصویری بعد از فتح ایران توسط مسلمانان، که حامل تصویر شاه بود در این زمان ضرب شدند. هرچند این سکه هاسکه‌ها رایج نبوده و تنها به مناسبتهای خاص به نزدیکان شاه و درباریان اعطا می شدندمی‌شدند.
 
== عهدنامهٔ ارزنة الروم ==
خط ۲۰۴:
* [[حسین‌علی‌میرزا فرمانفرما]]
* [[حسنعلی میرزا]]
* [[محمدتقی حسام‌السلطنه|محمدتقی میرزا حسام‌السلطنه]]
 
== مرگ فتحعلی شاه در سال ۱۲۱۳ ==
خط ۲۲۰:
== برخی اعمال فتحعلی شاه قاجار ==
* از دست رفتن بخش‌های از آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، در عهدنامه‌های [[پیمان‌نامه ترکمانچای|ترکمانچای]] و [[پیمان‌نامه گلستان|گلستان]] که به واسطه شکست در نبرد با روسیه به ایران تحمیل شد.<ref>[http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=30698 عهدنامه ترکمنچای<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www2.irib.ir/occasions/Golestan\golestan.fa.htm]</ref>{{پیوند مرده}}
* بخشیدن [[الماس شاه]] به امپراتور روسیه به عنوان خون‌بهایخون‌ب‌های [[گریبایدوف]] برای عدم حمله دوباره امپراتوری روسیه به ایران
* حکاکی عبارت «سلطان صاحبقران فتح‌علی‌شاه قاجار ۱۲۴۴» بر روی الماس [[دریای نور]].<ref>[http://www.dw.de/جواهرات-بیهمتای-ایران-از-تاج-پهلوی-تا-الماس-دریای-نور/g-18183808 جواهرات بی‌همتای ایران؛ از تاج پهلوی تا الماس دریای نور]، دویچه وله فارسی</ref>