انقلاب ۱۳۵۷: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Sa.vakilian (بحث | مشارکتها) ←اندیشه غربزدگی و هویت گرایی: +آسیا در برابر غرب |
Sa.vakilian (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۲۲۱:
این باور که وی توسط [[متفقین]] به حکومت گماشته شده‌است و از سازمان [[سیا]] در ۱۹۵۳ برای بازگرداندنش به قدرت، یاری گرفته‌است، همگی باعث شد ایرانیان ملی‌گرا، چه مذهبی و چه سکولار،<ref name="Khomeini">[http://www.irib.ir/worldservice/imam/speech/16.htm Khomeini's speech against capitalism], IRIB World Service.</ref> او را مهرهٔ غرب در نظر بگیرند.<ref name="Brumberg, 2001"/><ref name="Shirley 1997 207"/> به نوشته [[عباس میلانی]]، مخالفان شاه از هر فرصتی برای خوار و خفیف نشان دادن شاه نهایت استفاده را می‌کردند و حاضر به پذیرش هیچ پیشرفتی توسط شاه نبودند. برای مثال، نقش شاه در [[اوپک]] را سند دیگری بر «نوکری» [[امپریالیسم]] آمریکا توسط شاه عنوان می‌کردند. آنان این تئوری را پیشنهاد می‌کردند که قیمت بالای نفت، باری بر روی [[ژاپن]] و [[اروپا]] و به سود آمریکا است.<ref>{{پک|Abbas Milani||زبان=en|ص=Chapter 16-P45}}</ref>
===
{{اصلی|اندیشه غربزدگی}}
از نخستین افرادی که طرحی از غرب ستیزی و هویت گرایی نوین ارائه داد [[سید فخرالدین شادمان]] بود. وی در کتاب [[تسخیر تمدن فرنگی]] به نقد انواع رویکردهای ایرانیان در قبال غرب پرداخت و مروجان فرهنگ غربی را تحت عنوان «فکلی» پدیدارشناسی کرد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4577301/%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%D8%B2%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%81%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%81%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 غربزدگی در اندیشه فخرالدین شادمان/ فکلی؛ بزرگترین دشمن ایران]</ref>
[[مهرزاد بروجردی]] جلال آل احمد، [[داریوش شایگان]] و [[رضا داوری]] را پیشگامان گفتمان غربزدگی می‌داند. این افراد اندیشه‌های فلسفی در باب غرب زدگی را تفصیل و توضیح داده‌اند، دیدگاه‌های مختلف و گوناگون در این باره را گسترش داده‌اند و پاسخ غالب اندیشمندان ایران در دهه‌های هفتاد و هشتاد و نود میلادی در مواجهه با غرب را نشان داده‌اند.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=AwKKAgAAQBAJ&pg=PA3&dq=political+cultural+in+the++Islamic+republic&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiwytnpqtvQAhXMBiwKHb5HClkQ6AEIHDAA#v=onepage&q=political%20cultural%20in%20the%20%20Islamic%20republic&f=false|title=Gharbzadegi in iran in political cultural in the Islamic republic|publisher=Routledge|year=1992|page=31|author=Mehrzad Boroujredi in Farsoun andMashayekhi}}</ref>
مفهوم غربزدگی را که [[احمد فردید]] ابداع کرده بود، [[جلال آل احمد]] در کتاب [[غربزدگی (کتاب)|غرب زدگی]] در سال ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ به کار بست و این کتاب در میان دوستانش و [[مارکسیسم|مارکسیست‌ها]] و [[چپ (گرایش سیاسی)|چپ‌ها]] دست به دست شد. این مفهوم ناظر به فقدان هویت ایرانی و [[غربگرایی]] در میان [[روشنفکران]] بود. [[حمید دباشی]] معتقد است که در خلق گستردهٔ واکنش‌های مثبت و منفی، و نیز در ایجاد ادبیاتی در مورد نقد اجتماعی ایران پیش از انقلاب، هیچ واژه‌ای همچون غرب زدگی برای درک این اوضاع و شرایط نمی‌تواند به ما کمک کند. دباشی اضافه می‌کند که غرب زدگی نزد آل احمد همچون کارت ثبتی است که جوانان انقلابی را می‌توان با آن بازشناخت. [[احسان یارشاطر]] در این باره می‌گوید که هیچ [[گفتمان]] دیگری در تاریخ جدید ایران چنین رواج چشمگیری نداشته‌است و هیچ گفتمان دیگری نیز همچنین موفقیتی نداشته‌است. این گفتمان حتی به عنوان یکی از اجزای اساسی نقد آیت‌الله خمینی بر رژیم پهلوی دانسته می‌شود.<ref>https://books.google.com/books?id=YCiyc8AZIXYC&pg=PA13&dq=Westoxification+and+Fardid&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj0krOCvNvQAhWDjiwKHSEHAsMQ6AEIGjAA#v=onepage&q=Westoxification%20and%20Fardid&f=false</ref>
[[صادق زیباکلام]] می‌گوید غرب ستیزی آل احمد را در طول تاریخ کشور جاودانه کرده‌است. کتاب [[در خدمت و خیانت روشنفکران]] جلال ادعانامه‌ای علیه غرب و علیه جریان روشنفکری است زیرا روشنفکران متمایل به غرب هستند و غرب ستیز نیستند.<ref>[http://www.irna.ir/fa/News/81698148/ زیباکلام:غرب ستیزی جلال آل احمد را جاودانه کرده‌است] . [خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) http://www.irna.ir]</ref>
علاوه بر جلال آل احمد، [[داریوش شایگان]] نیز متأثر از احمد فردید با نگارش کتاب [[آسیا در برابر غرب]] در طرح گفتار غربزدگی نقش آفرینی کرد. به گفته وی [[نیهیلیسم]]، تقدیر تمدن غربی است و تمدن‌های آسیایی نیز اسیر تقدیر غربزدگی شده اند و از وضع خود آگاهی ندارند و در نتیجه دچار «توهم مضاعف» هستند. آنها از یک سو در پی مهار تفکر تکنیکی غرب و از سوی دیگر حفظ هویت فرهنگی خود هستند. شایگان راه حل «هویت مشترک آسیایی» را در برابر تفکر غربی ارائه می دهد.<ref>[http://www.ibna.ir/fa/doc/report/208822/%D8%AA%D9%81%DA%A9%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C%DA%A9 تفکر داریوش شایگان ایدئولوژیک است]</ref>
| |||