قالی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز تمیزکاری یادکردها (وظیفه ۱۹) |
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۱:
{{ادغام از|هنر قالیبافی|تاریخ=دسامبر ۲۰۱۸}}
'''قالی''' یا '''فرش''' نوعی گستردنی بافته شده از الیاف [[پنبه]]، [[پشم]] و در بعضی موارد [[ابریشم]] است که معمولاً برای پوشش زمین به کار میرود. به دست بافتهٔ پُرزدار و گرهدار فرش گفته میشود. از آنجا که قالی و فرش همیشه نقشهای زیبا بر خود داشتهاند، امروزه به جنبهٔ تزئینی آن نیز توجه میشود. از سال ۱۳۹۳ به بعد شهر [[کاشان]] به عنوان پایتخت فرش جهان معرفی و این اثر ماندگار در میراث ملموس [[یونسکو]] با شماره ۰۰۳۸۳ ثبت گردید. هماکنون بیش از ۱۲۰۰ کارخانه تولید فرش ماشینی و ۷۰۰ کارگاه تولید فرش دستبافت در منطقه [[کاشان]] و [[آران و بیدگل]] مشغول به فعالیت میباشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.isna.ir/news/94041307395|عنوان=تبریز، نامزد شهر جهانی فرش در سال 2015}}</ref> صادرات فرش در ایران یکی از
[[پرونده:Persian rug.jpg|بندانگشتی|چپ|225px|قالی بافته شده در [[باصری|ایل باصری]]]]
[[پرونده:Toranj - special circular design of Iranian carpets.JPG|300px|بندانگشتی|ترنج یک فرش ماشینی]]</ref>
خط ۱۶:
به دست بافتهٔ پُرزدار و گرهدار '''قالی''' گویند. همهٔ پژوهشگران بدون چون و چرا بر این نکته اعتراف دارند که قالی و [[قالیبافی]] از آسیا شروع شدهاست. پژوهشگران بر این عقیدهاند که ترکستان، ایران و قفقاز میباید مهد اولیهٔ این هنر بوده باشند. از عباراتی که در [[انجیل]] و ادبیات کلاسیک آمده به این نتیجه رسیدهاند که هنر شرقی قالیبافی مدتها قبل از [[میلاد مسیح]] شناخته شده و وجود داشتهاست.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=سیسیل |نام=ادواردز |کتاب=قالی ایران | ناشر=ترجمه مهیندخت صبا |سال=تهران}}</ref>
[[هومر]] حماسهسرای معروف سدهٔ هفتم پیش از میلاد [[یونان]] صحبت از «کاناپهای که با یک قالی ارغوانی مفروش شده بود» میکند. یا [[گزنفون]] مورخ، فیلسوف و سردار آتنی که در سال ۴۰۱ پیش از میلاد به جنگ با ایرانیان باستان پرداخته، گزارش کردهاست که ایرانیان عادت دارند روی قالیهای نرم استراحت کنند. با نگاهی به نقشهٔ جغرافیا امروزه منطقهٔ وسیعی شامل کشورهای آسیای صغیر، ترکیه، قفقاز، ایران، ترکمنستان، پاکستان، افغانستان، هند، تبت، چین، مصر، اسپانیا و حتی کشورهای شبهجزیرهٔ بالکان مانند رومانی را مییابیم که هنر و صنعت [[قالیبافی]] در آنها وجود دارد؛ ولی آنطور که پژوهشگران گفتهاند، ایرانیان نخستین قومی بودهاند که به قالیبافی پرداختند و در این زمینه سرآمد جهانیان شدند. چنانکه آخرین
تاریخچهٔ بافت قالی (یا [[فرش]]) تا آنجا که دانسته شدهاست، به هزارهٔ پنجم و ششمِ پیش از میلاد در [[آسیا]]ی مرکزی برمیگردد. قالی ایرانی [[قالی پازیریک|پازیریک]]، قدیمیترین قالیِ دستبافِ یافتهشدهٔ جهان است که در [[سیبری]] کشف شده و بافت [[ایران]] در دوران [[هخامنشیان]] است. قالیبافی در [[سدهٔ ۱۰ (میلادی)|سدهٔ ۱۰ میلادی]] به وسیلهٔ [[مورها]] به [[اسپانیا]] شناسانده شد. [[جنگهای صلیبی]] باعث شد تا قالیهای ترکی به [[اروپا]] برده شوند که در آنجا بیشتر از دیوارها آویزان میشد یا بر روی میزها قرار میگرفت؛ بنابراین، از آغاز آشناییِ [[اروپا]]ییان با قالی، آنها به آن به دیدهٔ یک اثر هنری و نه یک زیراَنداز مینگریستند. پس از گسترش تجارت در [[سدهٔ ۱۷ (میلادی)|سدهٔ ۱۷]]، [[فرش ایرانی|قالیهای ایرانی]] به شکل چشمگیری به اروپای غربی شناسانده شدند.
خط ۵۳:
=== قالی زنجان ===
فرشبافی در زنجان یکی از صنایع با قدمت زیاد است که نقش قابل توجهی در صادرات فرش ایران ایفا میکند. قدمت فرش بافی را میتوان از اوایل بنای این شهر نام برد یعنی از زمان پادشاهی اردشیربابکان.
=== قالی باصری ===
خط ۷۱:
گروههایی از اقوام بلوچ که ساکن افغانستان هستند، از سالها پیش قالی میبافتند.
اکثر طوایف بلوچی مسلمان سنی هستند و به زبانی نزدیک به پارسی میانه صحبت میکنند.
طرحهای قالیچههای بلوچی بیشتر از
== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:Pazyryk carpet.jpg|[[قالی پازیریک]]،
پرونده:The Czartoryski Carpet.jpg|فرش اصفهانی (احتمالاً) ساخته شده از پنبه ابریشم و فلز
پرونده:Arakcarpet.jpg|ترنج
|