استان آذربایجان شرقی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۱۹:
|دومین شهر بزرگ=[[مراغه]]}}
 
'''استان آذربایجان شرقی''' یکی از استان‌های ترک نشینترک‌نشین [[ایران]] است که در منطقه [[آذربایجان ایران]] واقع شده و زمان حکومت پهلوی '''آذربایجان خاوری''' نامیده می‌شد. این استان بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین استان ناحیهٔ شمال غربی ایران ([[آذربایجان (ایران)|آذربایجان]]) محسوب می‌شود. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال به جمهوری‌های [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]] و [[ارمنستان]]، از سمت غرب و جنوب غرب به [[استان آذربایجان غربی]]، از سمت شرق به [[استان اردبیل]] و از سمت جنوب شرق به [[استان زنجان]] محدود شده‌است. این استان دارای آب و هوای سرد کوهستانی بوده و کلّ محدودهٔ استان را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند. مساحت استان آذربایجان شرقی ۴۵٬۴۹۱ کیلومتر مربع است، این استان، یگانه استان [[ایران]] است که با [[ارمنستان]] هم‌مرز است و همچنین تنها استان کشور است که هم با خاک اصلی [[جمهوری آذربایجان]] و هم با [[جمهوری خودمختار نخجوان]] که [[برون‌بوم|برون بومی]] متعلق به [[جمهوری آذربایجان]] است، مرز مشترک دارد.
 
این استان محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی [[البرز]] و [[زاگرس]] است و بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ کوه [[سهند]] است. مرکز استان آذربایجان شرقی، کلان‌شهر [[تبریز]] است. از شهرهای مهم و اقماری این استان می‌توان به [[مراغه]]، [[مرند]]، [[اهر]] و [[میانه (شهر)|میانه]] اشاره کرد. آذربایجان شرقی رتبهٔ اول صادرات غیرنفتی در کشور را داراست.<ref name="Ebtekar">{{یادکرد وب|عنوان=آذربایجان شرقی رتبهٔ اول صادرات غیر[[نفت]]ی کشور|ناشر=روزنامهٔ ابتکار|نشانی=http://www.ebtekarnews.com/ebtekar/News.aspx?NID=28485|تاریخ بازدید=۱۳ مهٔ ۲۰۱۱}}</ref> همچنین این استان امن‌ترین و کم‌جرم‌ترین استان ایران به‌شمار می‌رود.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=9005160040 رئیس پلیس آگاهی آذربایجان شرقی: آذربایجان شرقی امن‌ترین استان کشور است]</ref>
از میان شهرستانهایشهرستان‌های این استان شهرستان بناب یکی از قطب‌های اقتصادی استان چه بسا کشور ایران محسوب می‌شود و کباب معروف بناب زبانزد عام و خاص است.
 
== تاریخ ==
خط ۳۵:
=== پس از اسلام ===
با حمله مغولان و با ورود هلاکوخان، آذربایجان مرکز شاهنشاهی مغولان از [[خراسان]] تا [[شام]] شده بود. پس از مغولان، خاندان ترک‌های قره قیونلوها و آق قیونلوها بر این منطقه تسلط یافتند. در زمان [[صفویه]]، شاه اسماعیل اول شهر [[تبریز]] را پایتخت [[ایران]] اعلام کرد.
در دوران حکومت [[قاجاریان]] بعد از [[فتحعلی‌شاه قاجار]]، شهر تبریز ولیعهد نشینولیعهدنشین شد و به این ترتیب [[ناصرالدین شاه]]، [[مظفرالدین شاه]] ،[[محمدعلی شاه]] و[[احمدشاه قاجار|احمدشاه]] دوران ولایت عهدی خود را در این شهر گذراندند. [[رضاخان]] در سال ۱۳۰۰ شمسی سیطره حکومت مرکزی ایران را بر این منطقه برقرار کرد. با شروع [[جنگ جهانی دوم]] در سال ۱۳۲۰ شمسی، نیروهای شوروی وارد آذربایجان شدند. این نیروها در اردیبهشت ماه ۱۳۲۵ شمسی به دنبال طرح مسئله آذربایجان در [[سازمان ملل متحد]]، آذربایجان را تخلیه کردند.<ref>{{یادکرد وب | نشانی = http://www.ostan-as.gov.ir/?PageID=4l | عنوان = سابقه تاریخی استان آذربایجان شرقی!}}</ref>
 
== تاریخچه تقسیمات کشوری ==
خط ۴۹:
=== جغرافیای سیاسی ===
استان آذربایجان شرقی با ۴۵٬۴۸۱ کیلومتر مربع مساحت، حدود ۲٫۸ درصد از وسعت کل [[ایران]] را به خود اختصاص داده‌است. این استان در شمال غرب کشور و بین مدارهای ۳۶ درجه و ۴۵ دقیقه تا ۳۹ درجه و ۲۶ دقیقهٔ عرض شمالی و نصف‌النهارهای ۴۵ درجه و ۵ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۲۲ دقیقهٔ طول شرقی جای گرفته‌است.<ref name="Joghrafiya">{{یادکرد وب|عنوان=موقعیت جغرافیایی استان|ناشر=وبگاه استانداری آذربایجان شرقی|نشانی=http://www.ostan-as.gov.ir/?PageID=5|تاریخ بازدید=۱۴ مارس ۲۰۱۰}}</ref>
رود ارس حدود شمالی آن را با جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان و ایالت خودمختار نخجوان مشخص می‌کند. رود قطور و آبهایآب‌های دریاچه ارومیه حدود غربی آن با استان آذربایجان غربی است.<ref>مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی، استان آذربایجان غربی، حسن زنده دل، چاپ اول، صفحه 27.</ref>
 
استان آذربایجان شرقی ۲۰۰ کیلومتر با [[جمهوری آذربایجان]] و ۳۵ کیلومتر با [[ارمنستان]] در حالی از سمت شمال مرز مشترک دارد که تنها استان [[ایران]] است که با [[ارمنستان]] همسایه است. این استان همچنین ۴۲۰ کیلومتر با [[استان آذربایجان غربی]] از سمت غرب و جنوب غرب، ۴۰۰ کیلومتر با [[استان اردبیل]] از سمت شرق و ۱۴۵ کیلومتر با [[استان زنجان]] از سمت جنوب هم‌مرز است.<ref name="Joghrafiya" />