جنبش جنگل: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
|||
خط ۲:
{{ویکیسازی}}
{{جنبش مشروطه}}
'''جنبش جنگل''' یا '''نهضت جنگل''' یا '''قیام جنگل''' ([[۱۲۹۳]] - ۱۳۰۰ هجری شمسی)، جنبشی سیاسی همراه با مبارزهٔ مسلحانه در [[ایران]] بود که در پی [[انقلاب مشروطه]]، به رهبری [[میرزا کوچکخان جنگلی]] در پاسخ به زوال سیاسی به وجود آمده از پیدایش [[جنگ جهانی اول]] و اشغال ایران به دست نیروهای روس، انگلیسی و عثمانی شکل گرفت و به مبارزهٔ مسلحانه
[[جنگ جهانی اول]] و پادرمیانی انگلیس و [[روسیه تزاری]] در آن و ناتوانی شدید [[حکومت مرکزی]] ایران در اثر فقدان حمایتهای خارجی، فضای سیاسی و اجتماعی آمادهای را برای ایجاد و رشد
میرزا و یارانش نشریهای نیز به نام جنگل منتشر مینمودند که در مجموع در سه دوره مجزای انتشارش مشتمل بر ۳۹ شماره شد.
خط ۱۳:
== جنگ جهانی اول ==
{{همچنین ببینید|اشغال ایران در جنگ جهانی اول}}
پس از سرکوب مشروطه خواهان در ۱۹۱۱، سیاست روسیه نشان میدهد که این کشور تمایل داشت کنترل بلند مدت خود بر
[[پرونده:Mirza teeghi.jpg|بندانگشتی|200px|چپ|[[میرزا کوچک خان جنگلی]]]]
پس از شکست مأموریت
در دسامبر ۱۹۱۶ آخرین حمله در آن دوره شدیداً شکست خورد و نیروهای ضد جنگلی در گیلان مضمحل شدند. چند صد سرباز قزاق در پادگانشان ماندند و شایعه حمله قریبالوقوع
== انقلاب روسیه ==
از ژانویه ۱۹۱۷، آنان شروع به خلع سلاح زمینداران و گماشتن نمایندگان خود بر مصادر دولتی در حوزه نفوذ خود کردند. به زودی، وقوع انقلاب اکتبر در روسیه به
مشکلات داخلی در سال ۱۹۱۷ جنبش جنگل را تضعیف کرد. جنبش به عنوان جبههای ضد امپریالیستی با داشتن عناصری متعدد نتوانست خواستههای عناصر رادیکال خود را برآورده سازد. در حالی که [[جناح راست]] نهضت به رهبری حاج احمد کسمایی بازرگان ناراضی از صمیم قلب مخالف دولت مرکزی نبود، [[جناح چپ]] بود و از توافق سرباز میزد. کوچک خان نیروی اصلی جنگلی را در جنگل مستقر کرده بود و از تثبیت خود در رشت سرباز میزد. او که در آغاز دغدغه اش حضور نیروهای روس بود که حاضر به عقبنشینی نبودند حتی پس از برقراری رابطه خوب با آنها و با وجود
[[پرونده:Doostdar Ehsanullah1.jpg|بندانگشتی|200px|راست|[[احسان الله خان دوستدار]]]]
نیروهای رادیکال با پوپولیسم انجمن همراهی میکردند. اشغال ایران و تمایلات ضد امپریالیستی انقلابیون آنها را متحد نگاه میداشت.
در این سال یک کمیته اجرایی روسی در رشت تشکیل شد و هیئتی از آن در فومن با میرزا کوچک ملاقات کرد و او را ستود و گفت که لایق فرمانداری کل گیلان است. آنها موافقت کردند خروج
پس از وقوع انقلاب اکتبر
در آغاز ۱۹۱۸، آنان ارتشی انقلابی شامل ۳ تا ۸ هزار نفر داشتند. کوچک خان که کمال گرا بود در حرکت به سوی تهران شک داشت و با وجود فشار جناح چپ و مأموران ترک در تهران قدمی برنداشت. اصرار ترکها به او برای در دست گرفتن قدرت و این که آنان در عمل با تلاش برای ضمیمه کردن آذربایجان ایران و محاصره باکوی بلشویک جلوی او را میگرفتند طعنهآمیز است. آنها از حزب دمکرات تبریز هم حمایت میکردند. محاصره باکو مانع اتحاد مؤثر بین
گرچه در اواخر ۱۹۱۸ رابطه
در گیلان [[روسهای سفید]] هم بودند و با
در این زمان
عملیات علیه انقلابیون در ۲۹ مارس ۱۹۱۹ شروع شد و گروهی از قوای انگلیسی وارد رشت شدند. زمینداران و ملاها با تمام قوا از حمایت از بریتانیاییها درآمدند. ملاهای رشت شروع به موعظه علیه
در این زمان شکاف در نهضت عمیق شد. در اوایل فوریه ۱۹۱۹ پس از
با وجود تغییر ترکیب سازمان سیاسی جنگلی جبهه ضد امپریالیستی مستحکم نشد. کوچک خان به ایده احیای انجمنهای ولایتی زمان مشروطه رسید. او برگزاری انتخابات را تأیید کرد گرچه محبوبیتش در کمترین مقدار خود در همه زمانها بود. تهران سریعاً به حاکم دستور جلوگیری داد. بریتانیاییها به آنان در این زمان اولتیماتوم دادند که موفق از آب درآمد و آنها که تسلیم نشدند هم توان جنگیدن نداشتند.
عواملی باعث شد
کمیته سوسیالیست
در ۵ ژوئن ۱۹۲۰، [[جمهوری شورایی گیلان]] (یا جمهوری شورایی ایران) اولین و تنها [[جمهوری سوسیالیستی]] در ایران تأسیس شد. در اوایل تیر ۱۲۹۹ [[کنگره اول حزب کمونیست ایران]] در [[انزلی]] برگزار شد. سپس، تعدادی از زنان رشت [[جمعیت پیک سعادت نسوان]] را برای
== روزنامه جنگل ==
خط ۶۹:
هنگامی که انگلیسیها مجبور به عقبنشینی از قفقاز شدند و [[ارتش سرخ]] صحنه قفقاز را از قوای خارجی و نیروهای ارتجاعی داخلی پاک کرد، میرزا کوچک خان با کمک [[حزب عدالت (تاریخی)|حزب عدالت]] و تودههای مردم که از پیروزیهای [[انقلاب اکتبر]] به جنبش آمده بودند{{مدرک}}، به رشت وارد شد. در این حکومت، کمونیستها، جنگلیها، [[احسان اللّه خان]] و [[خالو قربان]] که نماینده قشرهای گوناگون اجتماعی بودند، شرکت داشتند.
دیری نپایید که در رهبری جنبش جنگل اختلاف بروز کرد. میرزا کوچک خان، حکومت انقلابی را ترک کرد و به جنگل عقب نشست و حکومت جدید به ریاست [[احسان اللّه خان]] تشکیل گردید. وی کودتای سرخ را
در این موقع قوای دولتی با کمک نیروهای نظامی انگلیس حمله بزرگی علیه [[نیروهای مسلح]] انقلابی که تا نزدیک قزوین پیش آمده بودند، آغاز کردند و آنها را تا بندر انزلی عقب نشاندند.
|