به‌توپ بستن مجلس: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ?!
جز تلفظ من‌درآوردی
خط ۱۱:
'''به‌توپ‌بستن مجلس'''،<ref name="leghaei"/> '''توپ‌بندی مجلس'''<ref name="Browne">
{{یادکرد|فصل=CHRONOLOGY OF THE PERSIAN REVOLUTION|کتاب=The Press and Poetry of Modern Persia: Partly Based on the Manuscript Work of Mírzá Muhammad ʻAlí Khán "Tarbivat" of Tabríz|نویسنده =Edward Granville Browne|ناشر =CUP Archive|صفحه=315|سال=1914|زبان=en}}</ref> یا '''یوم‌التوپ'''<ref>{{یادکرد|نویسنده=هویدا، فتانه| عنوان = تاریخ بیداری ایرانیان|نشریه=[[دانشنامه جهان اسلام]]|پیوند=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3082}}</ref> که از آن به «ضرب حکومت»<ref name="Browne"/> و «واقعه ارتجاعیه»<ref name="Browne"/> نیز تعبیر شده، اشاره به مجموعه رویدادهایی در روز سه‌شنبه [[۲ تیر]] [[۱۲۸۷]] برابر [[۲۳ جمادی‌الاول]] [[۱۳۲۶ (قمری)|۱۳۲۶ ق.]] و [[۲۳ ژوئن]] [[۱۹۰۸ (میلادی)|۱۹۰۸ م.]]<ref name="Arjomand"/> دارد که نهایتاً با شلیک [[توپ (جنگ‌افزار)|توپ]] به ساختمان [[مجلس شورای ملی]] به دستور [[محمدعلی‌شاه قاجار]]<ref name="Arjomand">{{یادکرد|فصل=Two Clerical Tracs on Constitutionalism|کتاب=:Authority and Political Culture in Shi'ism
SUNY series in Near Eastern studies|نویسنده =Said Amir Arjomand|ناشر =SUNY Press|ترجمه=Translated and Edited by [[حمید دباشی|Hamid Dabashi]]|صفحه=370|سال=1988|شابک=0-88706-638-0|زبان=en}}</ref> و توسط نیروهای [[بریگاد کُساک (اشتباهاً شناخته شده به قزاق)]] [[روسیه|روسی]] به فرماندهی [[سرهنگ|کلنل]] [[ولادیمیر لیاخوف]]، کشته‌شدن [[میرزا ابراهیم تبریزی]] و دستگیری سران [[جنبش مشروطه]] به پایان رسید.<ref name="Martin">Vanessa Martin, “CONSTITUTIONAL REVOLUTION ii. Events,” [[Encyclopædia Iranica]], Vol. VI, Fasc. 2, pp. 176-187; available online at http://www.iranicaonline.org/articles/constitutional-revolution-ii (accessed online at 13 December 2013).</ref>
 
== پیش‌زمینه ==
خط ۱۹:
== چگونگی رویداد ==
[[پرونده:Majlisbomb.jpg|بندانگشتی|220px|نمایی از ساختمان به‌توپ‌بسته شدهٔ [[مجلس شورای ملی]].]]
در ساعت ۶ صبح ۲ تیر ۱۲۸۷، ۲۰ نفر از افراد [[بریگاد کُساکقزاق]] برای دستگیری سران [[جنبش مشروطه]] فرستاده‌شدند، اما با مقاومت و شلیک از سوی [[مسجد سپهسالار]] (در نزدیکی ساختمان مجلس) مواجه شدند.<ref name="Martin"/> دستور تیراندازی را [[آیت الله]] [[سید عبدالله بهبهانی]] صادر کرده بود.<ref name="leghaei">{{یادکرد وب |نویسنده =لقائی، آزيتا |نشانی=http://iichs.org/index.asp?id=531&doc_cat=1|عنوان=به‌توپ‌بستن مجلس، ۲ تير ۱۲۸۷ ش.| ناشر =[[مؤسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران]]|تاریخ بازبینی=۱۳ دسامبر ۲۰۱۳}}</ref> در آن سو، نیروهای کُساک که اجازه تیراندازی نداشتند، تیر هوایی و تیر مشقی شلیک می‌کردند و مسجد و مجلس را محاصره کردند.<ref name="leghaei"/> چندی بعد نیروی کمکی بریگاد به همراه افسران روسی خود وارد عمل شدند.<ref name="Martin"/> با تیراندازی‌های مشروطه‌خواهان، عده‌ای از کُساک‌هاقزاق‌ها کشته می‌شوند.<ref name="leghaei"/> پس از شلیک توپ باروتی بدون گلوله توسط کُساک ها، تیراندازی اعضای انجمن‌ها، به‌طور مشخص اعضای انجمن آذربایجان<ref name="Martin"/> و انجمن مظفری<ref name="Martin"/> شدت می‌گیرد و پرتاب بمب توسط آن‌ها، تعدادی دیگر از افراد کُساک را می‌کشد<ref name="leghaei"/> که منجر به درگیری شدیدی می‌شود.<ref name="Martin"/>
کُساک‌هاقزاق‌ها با دریافت حکم تیر، به خانه [[ظل‌السلطان]] که مقر اصلی انجمن آذربایجان بود حمله می‌برند و نیروهای آن‌ها را فراری می‌دهند. به سرعت شرایط به نفع کُساک‌هاقزاق‌ها تغییر می‌کند و [[مسجد سپهسالار]] نیز به تصرف آن‌ها درمی‌آید. پس از فرار مشروطه‌خواهان به ساختمان مجلس، کُساک‌هاقزاق‌ها ساختمان مجلس را به توپ می‌بندند و مشروطه‌خواهان را شکست می‌دهند.<ref name="leghaei"/>
[[پرونده:نشان توپخانه.jpg|بندانگشتی|نشان توپخانه محمدعلی شاه؛ ۱۳۲۶ هـ ق]]
<br />
خط ۴۳:
پس از شکست، عده‌ای از مشروطه‌خواهان به پارک امین‌الدوله در شمال [[میدان بهارستان]] فرار می‌کنند اما با لو رفتنشان، ۳۹ نفر از آنان دستگیر شده و به [[باغ شاه (تهران)|باغ شاه]] منتق می‌شوند که ۴ نفر از آنان [[اعدام]] می‌شوند.<ref>{{یادکرد|کتاب=God and Juggernaut: Iran's Intellectual Encounter With Modernity|نویسنده =Farzin Vahdat|ناشر =Syracuse University Press|زبان=en|صفحه=65|سال=2002|شابک=0-8156-2922-2}}</ref>
در زیر فهرست بعضی از مشروطه‌خواهان حاضر در این واقعه و سرنوشت آنان پس از این آمده‌است:
* [[میرزا ابراهیم تبریزی]]، نماینده مجلس (در درگیری‌ها توسط کُساک‌هاقزاق‌ها کشته‌شد)<ref name="Browne"/>
* [[سید عبدالله بهبهانی]]، مجتهد و از سران جنبش (دستگیری و تبعید به عراق)<ref name="leghaei"/>
* [[سید محمد طباطبائی]]، مجتهد و از سران جنبش (دستگیری و تبعید به خراسان)<ref name="leghaei"/>