امپراتوری عثمانی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
گسترش مقاله برچسبها: پیوند بیش از حد به ویکیهای دیگر افزودن پیوند بیرونی به جای ویکیپیوند ویرایشگر دیداری |
||
خط ۱۱۲:
=== مدرنسازی و آغاز زوال ===
در دوران تنظیمات (۱۸۳۹–۱۸۷۶)، اصلاحاتی در امپراتوری عثمانی انجام پذیرفت که منجر به ایجاد یک ارتش مدرن شد، سیستم بانکداری به وجود آمد، چندین قانون دینی با قوانین سکولار جایگزین
سلطان عبدالمجید که خود شخصا تلگراف را تست کرده بود، درخواستی برای ایجاد سیستم تلگرام در عثمانی برای ساموئل مورس در سال ۱۸۴۷ ارسال کرد.<ref>{{cite web|url=http://www.istanbulcityguide.com/history/body_mansions_palaces.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071010112702/http://www.istanbulcityguide.com/history/body_mansions_palaces.htm|archivedate=10 October 2007|title=Beylerbeyi Palace|publisher=Istanbul City Guide|accessdate=11 February 2013|deadurl=yes|df=}}</ref> پس از آزمایش موفقیت آمیز، سیستم تلگراف استانبول-ادرین-شومن در نهم آگوست ۱۸۴۷ راه افتاد.<ref name="telekomhistory2">{{cite web|url=http://www.turktelekom.com.tr/webtech/eng_default.asp?sayfa_id=30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070928164731/http://www.turktelekom.com.tr/webtech/eng_default.asp?sayfa_id=30|archivedate=28 September 2007|title=History|publisher=Türk Telekom|accessdate=11 February 2013|deadurl=yes|df=}}</ref><ref name="NTVtarih2">{{cite journal|title=Sultan Abdülmecid: İlklerin Padişahı|url=http://www.ntvtarih.com.tr/|deadurl=yes|language=Turkish|publisher=NTV Tarih|issue=July 2011|page=49|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130212143841/http://www.ntvtarih.com.tr/|archivedate=12 February 2013|accessdate=11 February 2013|df=}}</ref> اصلاحات در عثمانی با ایجاد قانونی اساسی و پارلمان به اوج خود رسید. هرچند دوران آن کوتاه بود زیرا سلطان عبدالحمید دوم مجلس را پس از دو سال در ۱۸۷۷ منحل کرد.
جمعیت مسیحی امپراتوری، از آنجایی که مسیحیان نسبت به جمعیت مسلمان از نظر تحصیلات عالیه وضعیت بهتری داشتند، از مسلمانان پیشی گرفت.<ref name="books.google_b">{{cite book|last=Stone|first=Norman|editor=Mark Erickson, Ljubica Erickson|title=Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson|chapter-url=https://books.google.com/books?id=xM9wQgAACAAJ|accessdate=11 February 2013|year=2005|publisher=Weidenfeld & Nicolson|isbn=978-0-297-84913-1|page=95|chapter=Turkey in the Russian Mirror}}</ref> این مسئله، باعث رنجش مسلمانان که اکثریتِ امپراتوری بودند، شد. در سال ۱۸۶۱، حدود ۶۶۵ مدرسه برای محصلان مسیحی (که حدود ۱۴۰,۰۰۰ نفر بودند) در امپراتوری وجود داشت، درحالی که جمعیت مسلمانان چند برابر بود، تعداد مدارس مخصوص آنان بسیار کمتر
جنگ کریمه یکی از بخشهای رقابت طولانی قدرتهای اروپایی برای تصاحب قلمروهای امپراتوری در حال زوال عثمانی بود. این جنگ چنان بار سنگین اقتصادیای بر دوشهای امپراتوری گذاشت که دولت مجبور شد تا ۵ میلیون پوند در سال ۱۸۵۴ از قدرتهای خارجی قرض بگیرد.<ref>{{cite book|author=V. Necla Geyikdagi|title=Foreign Investment in the Ottoman Empire: International Trade and Relations 1854–1914|url=https://books.google.com/books?id=fGRMOzJZ4aEC&pg=PA32|accessdate=12 February 2013|date=15 March 2011|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84885-461-1|page=32}}</ref><ref>{{cite book|author=Douglas Arthur Howard|title=The History of Turkey|url=https://books.google.com/books?id=Ay-IkMqrTp4C&pg=PA71|accessdate=11 February 2013|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-30708-9|page=71|year=2001}}</ref> در جریان جنگ کریمه، حدود ۲۰۰ هزار تن از تاتارهای کریمه مجبور به ترک خانه خود شده و به امپراتوری عثمانی مهاجرت کردند.<ref>{{cite journal|last=Williams|first=Bryan Glynn|year=2000|title=Hijra and forced migration from nineteenth-century Russia to the Ottoman Empire|journal=Cahiers du Monde Russe|volume=41|issue=1|pages=79–108|doi=10.4000/monderusse.39}}</ref> همچنین در جریان جنگ قفقاز، ۵۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون چرکسی از سرزمینهای خود توسط روسیه رانده شده<ref>Memoirs of Miliutin, "the plan of action decided upon for 1860 was to cleanse [ochistit'] the mountain zone of its indigenous population", per Richmond, W. ''The Northwest Caucasus: Past, Present, and Future''. Routledge. 2008.</ref> و در آناتولی ساکن گردیدند.<ref>{{cite book|first=Walter|last=Richmond|title=The Northwest Caucasus: Past, Present, Future|url=https://books.google.com/books?id=LQJyLvMWB8MC&pg=PA79|accessdate=11 February 2013|date=29 July 2008|publisher=Taylor & Francis US|isbn=978-0-415-77615-8|page=79|quote=the plan of action decided upon for 1860 was to cleanse [ochistit'] the mountain zone of its indigenous population}}</ref><ref name="Jaimoukha2001">{{cite book|author=Amjad M. Jaimoukha|title=The Circassians: A Handbook|url=https://books.google.com/books?id=5jVmQgAACAAJ|accessdate=4 May 2013|year=2001|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-0-312-23994-7}}</ref><ref name="Hille2010">{{cite book|author=Charlotte Mathilde Louise Hille|title=State building and conflict resolution in the Caucasus|url=https://books.google.com/books?id=yxFP6K8iZzQC&pg=PA50|accessdate=4 May 2013|year=2010|publisher=BRILL|isbn=978-90-04-17901-1|page=50}}</ref><ref name="ChirotMcCauley2010">{{cite book|author1=Daniel Chirot|author2=Clark McCauley|title=Why Not Kill Them All?: The Logic and Prevention of Mass Political Murder (New in Paper)|url=https://books.google.com/books?id=9sPJnd0cwV0C&pg=PA23|accessdate=4 May 2013|date=1 July 2010|publisher=Princeton University Press|isbn=978-1-4008-3485-3|page=23}}</ref> این مهاجرتها نیز خود در پروسه مدرنسازی امپراتوری عثمانی تأثیر زیادی گذاشت.<ref name="ReferenceA">Stone, Norman "Turkey in the Russian Mirror" pp. 86–100 from ''Russia War, Peace and Diplomacy'' edited by Mark & Ljubica Erickson, Weidenfeld & Nicolson: London, 2004 p. 95.</ref>
[[File:Battle_at_river_Skit_1877.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Battle_at_river_Skit_1877.jpg|چپ|بندانگشتی|رومانی با کمک روسیه به استقلال رسید.]]
امپراتوری عثمانی به صورت کلی اهمیت زیادی به مسئله آموزش و پرورش نمیداد. به عنوان مثال، تنها ۰.۲ درصد از بودجه سال ۱۸۶۰ امپراتوری به آموزش و پرورش اختصاص داده شده بود.<ref>{{cite book|author=Baten, Jörg|title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|date=2016|publisher=Cambridge University Press|page=50|isbn=978-1-107-50718-0}}</ref> باب عالی بیشتر به دنبال مدرنسازی ارتش بود تا بتواند از خود در برابر تهدیدات خارجی دفاع کند که البته این خود باعث شد تا امپراتوری در تهدید نوع دیگری از تهدیدات قرار بگیرد. انگین روگان در کتاب تاریخ اعراب مینویسد که «بزرگترین تهدید برای استقلال خاورمیانه» در قرن نوزدهم «دولتهای اروپایی نبودند، بلکه بانکداری آن بود».<ref>{{Cite book|title=The Arabs: A History|last=Rogan|first=Eugene|publisher=Penguin|year=2011|isbn=|location=|page=105}}</ref> عثمانی که به خاطر جنگهای پیاپی، به خصوص جنگ کریمه، مجبور به دریافت وامهای پیاپی از دولتهای خارجی میشد، در سال ۱۸۷۵ رسما اعلام ورشکستگی کرد.<ref name="auto1">{{Cite book|title=The Arabs: A History|last=Rogan|first=Eugene|publisher=Penguin|year=2011|isbn=|location=|page=106}}</ref> در سال ۱۸۸۱، دولت عثمانی برای پرداخت بدهیهای خود، «اداره دیون عامیه عثمانیه» را ایجاد کرد که تحت نظر فرانسویها و بریتانیاییها اداره میشد تا امپراتوری بتواند به مرور بدهیهای خود را پرداخت کند. این اداره که شریانهای اصلی اقتصاد امپراتوری را کنترل میکرد، از قدرت خود برای افزایش نفوذ اروپاییها در عثمانی استفاده مینمود.<ref name="auto12">{{Cite book|title=The Arabs: A History|last=Rogan|first=Eugene|publisher=Penguin|year=2011|isbn=|location=|page=106}}</ref>
[[File:Konstantin_Makovsky_-_The_Bulgarian_martyresses.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Konstantin_Makovsky_-_The_Bulgarian_martyresses.jpg|جایگزین=|راست|بندانگشتی|''شهیدان زن بلغاری'' اثری از کنستانتین ماکووسکی که کشته شدن زنان بلغار توسط سربازان ترک را نشان میدهد.]]
باشی بوزوقها که بخشی از نیروهای نظامی عثمانی بودند، در سال ۱۸۷۶ به شدت شورش بلغارها را سرکوب کرده و بیش از صد هزار نفر را به قتل رساندند.<ref>{{cite book|title=The Establishment of the Balkan National States, 1804–1920|first1=Charles|last1=Jelavich|first2=Barbara|last2=Jelavich|year=1986|url=https://books.google.com/?id=LBYriPYyfUoC&pg=PA139&dq=massacre+bulgarians++1876#v=onepage&q&f=false|page=139|isbn=978-0-295-80360-9}}</ref> با این حال، پس از شکست قاطعانه عثمانی در برابر روسیه، بلغارستان به عنوان یک بخش خودمختار از امپراتوری عثمانی در آمد. همچنین در پیامدهای این جنگ با روسیه، قلمروهای اروپایی عثمانی بسیار کاهش یافتند. رومانی کاملا مستقل شد و روند استقلال صربستان و مونتگرو نیز کامل گردید. در سال ۱۸۷۸ نیروهای اتریش-مجارستان دو ولایت بسنی و نوی پازار در بالکان را اشغال کردند.
بنجامین دزرائیلی، نخست وزیر بریتانیا، در جریان کنگره وین توانست ولایتهای عثمانی در بالکان را به این دولت بازگرداند؛ در عوض، اداره قبرس به انگلستان واگذار شد.<ref>{{cite book|last=Taylor|first=A.J.P.|authorlink=A. J. P. Taylor|title=The Struggle for Mastery in Europe, 1848–1918|year=1955|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|isbn=978-0-19-822101-2|pages=228–54}}</ref> در سال ۱۸۸۲، بریتانیا همچنین نیروهای خود را به مصر فرستاد تا یک شورش را سرکوب کند. این مسئله باعث شد تا سلطان عبدالحمید دوم ارتش خود را به حالت آمادهباش در آورد، زیرا بیم آن را داشت که بریتانیاییها به دنبال طرحریزی یک کودتا در عثمانی هستند. عبدالحمید چنان از کودتا در هراس بود که حتی به نیروهای خود اجازه تمرینات نظامی نمیداد، زیرا میترسید که این پوششی برای کودتا باشد. در سال ۱۸۸۲، ژنرال کلمار فرایهر فن در گلتس، از افسران ارتش آلمان، به قسطنطنیه رفت تا در بهروزسازی ارتش عثمانی به باب عالی یاری رساند. نیروهایی که توسط او تعلیم داده شده بودند، در سیاستهای سالهای پایانی امپراتوری نقش سرنوشت سازی بازی کردند.<ref>Akmeșe, Handan Nezir ''The Birth of Modern Turkey The Ottoman Military and the March to World I'', London: I.B Tauris page 24</ref>
در میان سالهای ۱۸۹۴ تا ۱۸۹۶، حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار ارمنی توسط دولت عثمانی کشته شدند که این اتفاق به [[کشتار حمیدیه]] معروف شد و به عنوان پیشزمینهای بر [[نسلکشی ارمنیها|نسلکشی ارامنه]] دیده میشود.<ref>{{cite book|last=Akçam|first=Taner|title=A Shameful Act: The Armenian Genocide and the Question of Turkish Responsibility|year=2006|publisher=Metropolitan Books|location=New York|isbn=978-0-8050-7932-6|page=42|authorlink=Taner Akçam}}</ref>
پس از اینکه عثمانی در دهههای پایانی خود، بخشهای وسیعی از قلمروهای سابق خود را در کریمه، بالکان، قفقاز و مدیترانه از دست داد، حدود ۷ تا ۹ میلیون نفر از این مناطق به آناتولی (ترکیه آسیایی کنونی) و تریس شرقی (ترکیه اروپایی کنونی) مهاجرت کردند.<ref name="Karpat2004">{{cite book|author=Kemal H Karpat|title=Studies on Turkish politics and society: selected articles and essays|url=https://books.google.com/books?id=cL4Ua6gGyWUC|accessdate=24 May 2013|year=2004|publisher=Brill|isbn=978-90-04-13322-8}}</ref> همچنین با شکست عثمانی در جنگ اول بالکان، حدود ۴۰۰ هزار مسلمان و ۴۰۰ هزار غیر مسلمان به آناتولی مهاجرت کردند که البته بسیاری از آنان به دلیل وبا در جریان فرار از سرزمینهایی که عثمانیان در بالکان از دست داده بودند، جان خود را از دست دادند.<ref>{{cite journal|title=Greek and Turkish refugees and deportees 1912–1924|url=http://tulp.leidenuniv.nl/content_docs/wap/ejz18.pdf|deadurl=yes|publisher=[[Universiteit Leiden]]|page=1|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070716155929/http://tulp.leidenuniv.nl/content_docs/wap/ejz18.pdf|archivedate=16 July 2007|ref=harv|place=NL|df=}}</ref> جاستین مککارتی، از تاریخنگاران معاصر، برآورد میکند که در صد سال آخر امپراتوری عثمانی، چند میلیون مسلمان در شبه جزیره بالکان کشته شدهاند.<ref name="McCarthy1995">{{
پرونده:Friday Procession.jpg|حرکت سلطان عبدالحمید دوم به سمت مراسم نماز جمعه
پرونده:Opening ceremony of the First Ottoman Parliament at the Dolmabahce Palace in 1876.jpg|افتتاح مجلس عثمانی. این مجلس تنها دو سال دوام آورد.
پرونده:Turkish troops storming Fort Shefketil (cropped).jpg|نبرد قلعه شفتکتیل در جریان جنگ کریمه
پرونده:The ruined gateway of Prince Eugene, Belgrade.jpg|بلگراد در سال ۱۸۶۵. دو سال بعد، فرانسه و بریتانیا عثمانی را مجبور کردند تا از صربستان شمالی عقب نشین کند و بدین ترتیب این منطقه به صورت غیررسمی مستقل شد.
</gallery>
=== انقراض ===
{{اصلی|ترکان جوان|جنگ جهانی اول|}}{{همچنین ببینید|نسلکشی ارمنیها|نسلکشی یونانیها|نسلکشی آشوریها}}
[[File:Le_Petir_Journal,_Proclamation_of_Mehmed_V.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Le_Petir_Journal,_Proclamation_of_Mehmed_V.jpg|جایگزین=|راست|بندانگشتی|اعلام محمد پنجم به عنوان سلطان عثمانی توسط ترکان جوان.]]
سقوط امپراتوری عثمانی (۱۹۰۸–۱۹۲۲) در جریان دومین دوره مشروطه، دورهای که با انقلاب ترکان جوان به نظر میرسید وضعیت بهتر خواهد شد، رخ داد. در دوره دوم مشروطه عثمانی، قانون اساسی ۱۸۷۶ مجددا برقرار شد و فضای چند حزبی در این امپراتوری برقرار گردید. آغاز دوره دوم مشروطه به شهروندان امپراتوری این امید را داد که عثمانی به دولتی آزاد تبدیل خواهد شد، سیستم قضایی مدرن خواهد شد و با افزایش توان مجدد امپراتوری، عثمانیان قادر خواهند بود تا از خود در برابر قدرتهای خارجی دفاع کنند.<ref>{{harvnb|Reynolds|2011|p=1}}</ref> اما در عمل، این دوره پایان دولت عثمانی را رقم زد.
رهبران ترکان جوان که پیش از این مجبور به فعالیتهای زیرزمینی بودند، حالا میتوانستند احزاب خود را داشته باشند.<ref>{{Harvard citation|Erickson|2013|p=32}}</ref> در میان این حزبها، دو حزب «کمیته اتحاد و پیشرفت» و «حزب آزادی و آشتی» نسبت به سایرین برجستهتر بودند. همچنین احزاب قومی مانند حزب سوسیالیست دموکراتیک کارگران یهودی فلسطین و جنبش ملی ارمنیان نیز در این دوران تأسیس شدند که البته با واکنش مثبتی از سوی دولت مرکزی همراه نبود. درحالی که عثمانی درگیر مسائل داخلی بود، اتریش مجارستان رسما بوسنی و هرزگوین را در سال ۱۹۰۸ ضمیمه خاک خود کرد. همچنین باوجود اصلاحات در ارتش عثمانی که حالا به یک ارتش مدرن تبدیل شده بود، این امپراتوری در جنگ با ایتالیا تقریباً همه قلمروهای خود در شمال آفریقا را از دست داد. همچنین با شکست در جنگ بالکان، همه قلمروهای اروپایی نیز از چنگال باب عالی خارج شدند. در سالهای پایانی منتهی به جنگ جهانی اول، وضعیت سیاسی امپراتوری عثمانی بسیار ناپیدار بود و چهار کودتا در عرض چهار سال روی داد.
[[File:Morgenthau336.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Morgenthau336.jpg|بندانگشتی|نسلکشی ارمنیها منجر به قتل یک و نیم میلیون ارمنی شد.]]
ورود عثمانی به جنگ جهانی اول با حمله غافلگیرکننده آنها به سواحل روسیه در دریای سیاه در تاریخ ۲۹ اکتبر ۱۹۱۴ روی داد. در عرض چند روز پس از حمله، روسیه و متحدانش، بریتانیا و فرانسه، به عثمانی اعلان جنگ دادند. باوجود شکست نهایی عثمانیان در این جنگ، آنها در ابتدای جنگ موفق به کسب چند پیروزی در نبردهایی مانند گالیپولی نیز شدند.
در جریان جنگ جهانی اول، دولت عثمانی برای تبدیل کردن آناتولی (ترکیه کنونی) به یک منطقه ترکزبان، آن هم درحالی که ترکان تا پیش از جنگ در کنار یونانیان، ارمنیان و آشوریان تنها یکی از قومیتهای آناتولی بودند، دست به کشتار سیستماتیک و سازماندهی شده یونانیان، ارمنیان و آشوریان زد. تنها در جریان نسلکشی ارامنه بیش از ۱.۵ میلیون نفر توسط ترکان کشته شدند.<ref>{{cite book|author=Peter Balakian|title=The Burning Tigris|url=https://books.google.com/books?id=DrYoyAM3PBYC&pg=PR17|accessdate=8 June 2013|date=13 October 2009|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-06-186017-1|page=xvii}}</ref>
[[File:Declaration_of_the_1908_Revolution_in_Ottoman_Empire.png|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Declaration_of_the_1908_Revolution_in_Ottoman_Empire.png|جایگزین=|راست|بندانگشتی|اعلام پیروزی انقلاب ترکان جوان]]
در سال ۱۹۱۵، دولت عثمانی از بین بردن جمعیت ارمنی آناتولی را اغاز کرد. این نسلکشی در جریان و پس از جنگ جهانی اول در دو فاز انجام پذیرفت: با کشتنِ مردان بالغ یا انتقال آنان به اردوگاههای کار اجباری و یا دیپورت کردن زنان، پیرها، کودکان و نوزادان در راهپیمایی مرگ به سوی بیابانهای سوریه. در جریان اخراج جمعیت ارمنی از سرزمینهایشان از طریق راهپیمایی مرگ در جریان نسل کشی، گزارشهای زیادی از تجاوزهای گسترده به زنان نیز گزارش شدهاست. همچنین در جریان راهپیمایی زنان و کودکان ارمنی از آناتولی که توسط اسکورت نیروهای ترک انجام میپذیرفت، هیچگونه آب یا غذایی در اختیار آنان قرار نمیگرفت.<ref>{{Citation|first1=Hans-Lukas|last1=Kieser|first2=Dominik J.|last2=Schaller|language=German|title=Der Völkermord an den Armeniern und die Shoah|trans-title=The Armenian genocide and the Shoah|publisher=Chronos|year=2002|isbn=978-3-0340-0561-6|page=114}}</ref><ref>{{Citation|title=Armenia: The Survival of A Nation|first=Christopher J.|last=Walker|publisher=Croom Helm|place=London|year=1980|pages=200–03}}</ref><ref>{{Citation|title=The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire, 1915–1916: Documents Presented to Viscount Grey of Falloden|first1=Viscount James|last1=Bryce|authorlink=James Bryce, 1st Viscount Bryce|first2=Arnold|last2=Toynbee|edition=uncensored|editor-first=Ara|editor-last=Sarafian|place=Princeton, [[New Jersey|NJ]]|publisher=[[Gomidas Institute]]|year=2000|isbn=978-0-9535191-5-6|pages=635–49}}</ref> اتفاقات مشابهای برای جمعیت یونانی و آشوری امپراتوری نیز رخ داد که سرانجام راه را برای تأسیس جمهوری ترکیه هموار ساخت.<ref>{{cite journal|last1=Schaller|first1=Dominik J|last2=Zimmerer|first2=Jürgen|year=2008|title=Late Ottoman genocides: the dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies – introduction|url=http://bridging-the-divide.org/sites/default/files/files/Late%20Ottoman%20genocides-%20the%20dissolution%20of%20the%20Ottoman%20Empire%20and%20Young%20Turkish%20population%20and%20extermination%20policies%281%29.pdf|journal=Journal of Genocide Research|volume=10|issue=1|pages=7–14|doi=10.1080/14623520801950820|quote=The genocidal quality of the murderous campaigns against Greeks and Assyrians is obvious|postscript=<!-- Bot inserted parameter. Either remove it; or change its value to "." for the cite to end in a ".", as necessary. -->{{inconsistent citations}}}}{{dead link|date=December 2017|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref>
[[File:Sultanvahideddin.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sultanvahideddin.jpg|چپ|بندانگشتی|آخرین تصویر سلطان. خروج محمد ششم از ترکیه. پس از انحلال سلطنت عثمانی.]]
درحالی که در دو سال ابتدایی جنگ، به نظر میرسید که عثمانی در خاورمیانه دست بالا را دارد، شورش اعراب که در سال ۱۹۱۶ روی داد، باعث شد تا اوضاع به ضرر آنان شود. با امضای متارکه مودروس در سیام اکتبر ۱۹۱۸، تقسیم و تجزیه امپراتوریِ شکست خورده عثمانی میان نیروهای پیروز جنگ آغاز شد. با اینکه امپراتوری، از جمله پایتخت آن یعنی قسطنطنیه، به اشغال نیروهای بریتانیایی و فرانسوی در آمده بود، آنان به سلطان این اجازه را دادند که بتواند عنوان خود را به صورت ظاهری حفظ کند. با این حال، با اشغال شهرهای ترکنشین، جنبشهایی آغاز گردید که سرانجام منجر به پیروزی آنان در جنگ استقلال ترکیه به رهبری مصطفی کمال (که بعدها آتاتورک نام گرفت) و تأسیس جمهوری ترکیه شد. سلطنت عثمانی در روز یکم نوامبر ۱۹۲۲ ملغی اعلام شد و هفده روز بعد، سلطان محمد ششم از ترکیه خارج گردید. دو سال بعد، در سوم مارس ۱۹۲۴، خلافت عثمانی نیز ملغی اعلام شد.<ref name="Ozoglu">{{
== تردیدها درباره ماهیت دولت عثمانی ==
چندین تاریخنگار از جمله ادوارد گیبون، مورخ بریتانیایی و دیمیتری کیتزیکیس، مورخ یونانی این ایده را مطرح کردند که پس از فتح قسطنطنیه توسط عثمانیها، امپراتوری روم شرقی به موجودیت تاریخی خود با یک «ماسک اسلامی» ادامه داد. کیتزیکیس عثمانی را یک «اتحادیه ترکی-یونانی» میخواند. تاریخنگار آمریکایی، سپروس وریونیس از این میگوید که عثمانی دولتی بود به مرکزیت بالکان و قسطنطنیه که روکشی اسلامی و ترکزبان داشت.
با این حال، اکثر تاریخدانان نظر مورخ اتریشی، پاول ویتک را قبول دارند که عثمانی را یک «دولت جهادی» مینامد که تنها هدفش گسترش اسلام بودهاست. درحالی که برخی دیگر از مورخان نظر تاریخنگار ترکیهای فواد کوپرولو را قبول دارند که عثمانی را ادامهای بر زندگی عشایری ترکان در آسیای میانه میداند که از شرق آسیا، از طریق آسیای میانه و سپس خاورمیانه خود را به آناتولی رساندند. این دسته از تاریخنگاران بر این باورند که تقریباً تمام بخشهای فرهنگی عثمانی از فرهنگ ایران گرفته شدهاست. اخیرا تاریخنگار آمریکایی، هیث لوری، عثمانی را اتحادیهای که یونانیان مسلمان شده و ترکان در آن به یک اندازه سهم داشتند، توصیف کردهاست.<ref name="Stone pages 86-100">Stone, Norman "Turkey in the Russian Mirror" pp. 86–100 from ''Russia War, Peace and Diplomacy'' edited by Mark & Ljubica Erickson, Weidenfeld & Nicolson: London, 2004 p. 93</ref>
تاریخنگار انگلیسی، نورمن استون، به شباهتهای میان امپراتوری روم شرقی و امپراتوری عثمانی اشاره داشتهاست. او عنوان میکند که این دو امپراتوری در مسائلی مانند سیستم مالیاتگیری و نحوه اعطای زمین با یکدیگر شباهت بسیار زیادی داشتند. استون از این میگوید که با وجود اینکه اسلامِ سنی دین رسمی و درباری امپراتوری بود، دولت عثمانی کنترل کلیسای ارتودوکس شرقی را کاملا در اختیار خود داشت و بسیار از آن حمایت میکرد. به واسطه همین حمایتها نیز این کلیسا به بزرگترین سازمانِ زمیندار در درون مرزهای عثمانی تبدیل شد. با این حال، این مورخ انگلیسی اذعان میکند که با وجود شباهتهای بسیار، اینگونه نیست بپنداریم این دو امپراتوری یک واحد سیاسی بودند.<ref>
== تقسیمات اداری ==
[[File:Ottoman_Navy_at_the_Golden_Horn.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ottoman_Navy_at_the_Golden_Horn.jpg|چپ|بندانگشتی|یک کارت پستال آلمانی که نیروی دریایی عثمانی و تصویری از سلطان محمد پنجم را نشان میدهد.]]
[[File:Soldiers_1900.png|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soldiers_1900.png|جایگزین=|راست|بندانگشتی|ارتش عثمانی در آغاز قرن بیستم]]
امپراتوری عثمانی نخستین بار در قرن چهاردهم میلادی به استانهای مختلف با مرزهای مشخص که توسط یک بیگلربیگ (فرماندار) اداره میشد، تقسیم گردید. بیگلربیگ هر استان مستقیما توسط دولت مرکزی انتخاب میشد. در هر استان یا بیگلربیگی، چند سنجک وجود داشت سنجکبیگها (گروهی از فرماندهان نظامی) مسئول اداره آن بودند و هر بیگلربیگ بر تمامی سنجکهای منطقه خودش نظارت داشت. هر سنجک به چند قضا تقسیم میشد که یک قاضی بر اداره آن نظارت داشت.
تهیه فهرستی از استانهای عثمانی و مرزهای آنان، بسیار دشوار است؛ زیرا مرزهای آنان به سرعت و با توجه به اتفاقاتی که در امپراتوری روی میداد، تغییر میکردند. این ناپایداری حتی پس از دوره تنظیمات بیشتر هم شد. زیرا با توجه به افزایش خطراتی که در مناطق مختلف روی میداد و البته برای کنترل قدرت درهبیگها، دولت مرکزی به طور مدوام مرزهای استانها را تغییر میداد. هیچ تناسب و قاعدهای در تقسیمبندی استانها وجود نداشت و وجود قبایل کوچروی بسیار باعث میشد تا ایالتها از بافت جمعیتی ثابتی برخوردار نباشند.
در سال ۱۸۶۴ و در دوره تنظیمات، با تصویب نظامنامه تشکیل ولایات، ایالتها به «ولایت» تغییر نام دادند. هر ولایت به صورت رسمی از چهار بخش تشکیل میشد: ولایت، سنجک، قضا و دهکده. چند سال بعد و در ۱۸۷۱، قانونی تصویب میشد که بخش پنجمی به نام «ناحیه» را به تقسیمبندی ولایتها اضافه میکرد.
== دانش ==
[[File:Istambul_observatory_in_1577.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Istambul_observatory_in_1577.jpg|بندانگشتی|رصدخانه تقیالدین شامی در قسطنطنیه در سال ۱۵۷۷]]
عثمانیان در طول چند قرن حیات خود، به ساخت کتابخانههای بزرگ و ترجمه آثار مختلف علاقه نسبتا زیادی نشان دادند.<ref name="Ágoston and Alan Masters5832">{{cite book|last=Ágoston and Alan Masters|first=Gábor and Bruce|title=Encyclopedia of the Ottoman Empire|publisher=Infobase Publishing|page=583|location=|year=2009|isbn=978-1-4381-1025-7}}</ref> این علاقه، در قرن پانزدهم در دوران فرمانروایی محمد دوم به اوج خود رسید. او به گرگوری آمیروتزس، متفکر یونانی اهل ترابوزان دستور داد تا کتابهای جغرافیای بطلمیوس را به عربی ترجمه کند. نمونه دیگری از ادب و دانش عثمانی، ملا علی قوشچی، متفکر ایرانی اهل سمرقند بود که با وجود اینکه تنها دو یا سه در قسطنطنیه حضور داشت، تاثیر شگرفی بر ادبیات عثمانی گذاشت و در دو مدرسه مهم این شهر تدریس کرد.<ref>{{cite journal|last1=Ragep|first1=F. J.|year=2005|title=Ali Qushji and Regiomontanus: eccentric transformations and Copernican Revolutions|journal=Journal for the History of Astronomy|publisher=Science History Publications Ltd.|volume=36|issue=125|pages=359–71|bibcode=2005JHA....36..359R|doi=10.1177/002182860503600401}}</ref>
رصدخانه تقیالدین شامی در قسطنطنیه در سال ۱۵۷۷ ساخته شد و خود این دانشمند اهل سوریه نیز تا سال ۱۵۸۰ در آن به فعالیت مشغول بود.<ref name="Tekeli">{{cite encyclopedia|author=Sevim Tekeli|title=Encyclopaedia of the history of science, technology and medicine in non-western cultures|entry=Taqi al-Din|year=1997|publisher=Kluwer|isbn=978-0-7923-4066-9|bibcode=2008ehst.book.....S|journal=Encyclopaedia of the History of Science}}</ref> با این حال، این رصدخانه بیشتر از اینکه به فعالیت درباره طالعبینی بپردازد، به مسائل علمی گرایش داشت که همین مسئله باعث گردید تا در سال ۱۵۸۰، پس از انتقاداتی که از سوی علمای اسلامی به آن وارد شد، دستور تخریب آن داده شود.<ref>{{cite book|last=El-Rouayheb|first=Khaled|title=Islamic Intellectual History in the Seventeenth Century: Scholarly Currents in the Ottoman Empire and the Maghreb|publisher=Cambridge University Press|year=2015|isbn=978-1-107-04296-4|pages=18–19}}</ref> تقیالدین سپس به مصر رفت و در آنجا بر روی نیروی بخار تحقیق کرد.<ref>[[Ahmad Y Hassan]] (1976), ''Taqi al-Din and Arabic Mechanical Engineering'', p. 34–35, Institute for the History of Arabic Science, [[University of Aleppo]]</ref>
[[File:Ottoman_Imperial_Museum_(Today-_Istanbul_Archaeology_Museums).jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ottoman_Imperial_Museum_(Today-_Istanbul_Archaeology_Museums).jpg|جایگزین=|راست|بندانگشتی|موزه سلطنتی عثمانی که امروزه به موزه باستانشناسی عثمانی معروف است.]]
ترجمه آثار اروپایی نیز در قلمروی عثمانی تا حدودی رایج بود. در سال ۱۶۶۰، ابراهیم افندی الزیگتوری کتاب یک ستارهشناس فرانسوی به نام نوئل دورت را به عربی ترجمه کرد.<ref>{{cite journal|last=Ben-Zaken|first=Avner|year=2004|title=The Heavens of the Sky and the Heavens of the Heart: the Ottoman Cultural Context for the Introduction of Post-Copernican Astronomy|url=https://www.academia.edu/1607448|journal=The British Journal for the History of Science|publisher=[[Cambridge University Press]]|volume=37|pages=1–28|doi=10.1017/S0007087403005302|ref=harv}}</ref> شرفالدین صابونجیاوغلی یک جراح اهل عثمانی بود. وی کسی بود که آخرین دانشنامه پزشکی جهان اسلام در قرون وسطی را نوشت. با اینکه او کتابش را بر اساس کتاب مشهور التصریف نوشته بود، خودش نیز بخشهایی به آن افزود.<ref>{{cite journal|last=Bademci|first=G.|year=2006|title=First illustrations of female Neurosurgeons in the fifteenth century by Serefeddin Sabuncuoglu|journal=Neurocirugía|volume=17|issue=2|pages=162–65|doi=10.4321/S1130-14732006000200012}}</ref> مشهور شیخ دده از ساعتسازان اهل عثمانی، در سال ۱۷۰۲ به تقلید از ساعتهای اروپایی، ساعتی ساخت که توانایی محاسبه دقایق را داشت.<ref>{{cite journal|last=Horton|first=Paul|date=July–August 1977|title=Topkapi's Turkish Timepieces|url=http://www.saudiaramcoworld.com/issue/197704/topkapi.s.turkish.timepieces.htm|dead-url=yes|journal=[[Saudi Aramco World]]|pages=10–13|archive-url=https://web.archive.org/web/20081122021637/http://www.saudiaramcoworld.com/issue/197704/topkapi.s.turkish.timepieces.htm|archive-date=22 November 2008|accessdate=12 July 2008|ref=harv|df=dmy-all}}</ref>
استفاده از ماشین بخار برای مقاصد صنعتی نیز در جهان اسلام برای اولین بار در مصر و در دوران محمدعلی پاشا روی داد. در این دوران کارگاههای صنعتی برای تولید ابریشم و کار با فلز ایجاد شد.<ref name="batou193">{{cite book|title=Between Development and Underdevelopment: The Precocious Attempts at Industrialization of the Periphery, 1800–1870|author=Jean Batou|publisher=[[:fr:Librairie Droz|Librairie Droz]]|year=1991|url=https://books.google.com/books?id=HjD4SCOE6IgC&pg=PA193|pages=193–96|isbn=978-2-600-04293-2}}</ref> اسحاق افندی نیز کسی بود که در قرن نوزدهم میلادی نخستین تلاشها برای آشناسازی عثمانیها و سایر جهان اسلام با علوم روز غربی را به انجام رساند. او که چندین کتاب علمی غربی را به عربی ترجمه کرده بود، تعداد زیادی معادل عربی و عثمانی برای واژگان علمی و فنی اروپایی نیز پیشنهاد کرد.
== ورزش عثمانی ==
[[File:Oil_wrestling_match_in_the_gardens_of_the_Sultan's_Palace.jpg|پیوند=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Oil_wrestling_match_in_the_gardens_of_the_Sultan's_Palace.jpg|جایگزین=|بندانگشتی|دو کشتیگیر در قسطنطنیه]]
مهمترین ورزشها در سرزمینهای عثمانی کشتی، شکار، تیراندازی، اسبسواری، زوبیناندازی، مچاندازی و شنا بودند. با افزایش محبوبیت فوتبال در قسطنطنیه، به مرور پای سایر ورزشهای اروپایی نیز به قلمروی عثمانی باز شد. در این زمان بود که باشگاههای ورزشی به تقلید از باشگاههای ورزشی اروپایی در امپراتوری عثمانی نیز تاسیس شدند. موفقترین باشگاههای قسطنطنیه، به ترتیب زمان، باشگاه ژیمناستیک بشیکتاش (۱۹۰۳)، باشگاه ورزشی گالاتاسرای (۱۹۰۵)، باشگاه ورزشی فنرباغچه (۱۹۰۷)، باشگاه فوتبال آنکاراگوچو (۱۹۱۰) بودند. در سایر استانهای عثمانی نیز باشگاههای فوتبال تاسیس شدند. مانند باشگاههای کارشیاکا (۱۹۱۲)، آلتای سپور (۱۹۱۴) و اولکسپور (۱۹۱۴) که در شهر ازمیر تاسیس شده بودند.[[پرونده:Beyazit1900.jpg|بندانگشتی|سردر [[دانشگاه استانبول]] در سال ۱۹۰۰]][[پرونده:Ilja Jefimowitsch Repin - Reply of the Zaporozhian Cossacks - Yorck.jpg|250px|بندانگشتی|''[[پاسخ کازاکهای زاپاروژی به محمد چهارم سلطان عثمانی|پاسخ کازاکهای زاپاروژی به محمد چهارم]]''، پاسخ تحقیرآمیز و سراسر هجوآمیزی به دستور [[سلطان محمد چهارم]] بابت تسلیم داوطلبانه به [[دولت علیه عثمانی]] بود.<ref>[http://www.iloverussia.ir/naghashi_ilya_repin_nameh_ghazagh_osmani/ ایلیا رپین – نامه کازاکها به سلطان عثمانی]، صدای روسیه</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20060915073432/http://humanities.uchicago.edu/depts/slavic/papers/Friedman-Zaporozhci.pdf THE ZAPOROZHIAN LETTER TO THE TURKISH SULTAN: HISTORICAL COMMENTARY AND LINGUISTIC ANALYSIS]</ref>]]{{تاریخ ترکیه}}
[[پرونده:1879-Ottoman Court-from-NYL.png|بندانگشتی|یک جلسه در سال ۱۸۷۹]][[پرونده:Ottoman small animation.gif|بندانگشتی|500px|چپ| گسترش امپراتوری عثمانی (۱۲۹۹–۱۶۸۳ میلادی)]]
== جستارهای وابسته ==
* [[صفویان]]
* [[جنگ جهانی اول]]
سطر ۲۷۱ ⟵ ۱۹۰:
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
== منابع ==
<br />{{ویکیانبار-رده|Ottoman Empire}}
{{سلطانهای عثمانی}}
{{تاریخ اروپا}}
|