ترکیب قومیتی [[شهرستان نیشابور]] اکنون به‌ترتیب شمار [[فارسی‌زبانان|فارس]]، [[ترک‌های خراسان|ترک]]، [[کردهای خراسان|کرد]]، [[بلوچ‌های خراسان|بلوچ]]،<ref name=ToolAutoGenRef3>{{یادکرد وب |عنوان=ریشه‌شناسی نام مکانهای ترکی در نیشابور |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/ریشه-شناسی-نام-مکانهای-ترکی-در-نیشابور/ |بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=خرداد ۲۴, ۱۳۹۴ |ناشر=[[خیام‌نامه]]}}</ref> [[عرب‌های ایران|عرب]]، [[ازبک]] و [[ارمنی‌های ایران|ارمن]] می‌باشد که [[فارسی]] زبان مشترک همهٔ این‌هاست و [[قومیت|قوم‌گرایی]] غیر فارسی‌زبانان، بسته به جمعیت‌شان دگرگون است. [[مردم فارسی‌زبان]]، بزرگترین گروه قومی در نیشابور می‌باشند. [[کنارنگ|کارِن]]،و ایل تمنانلو، [[میکالی]] و [[طاهری]] از خاندان‌های برجستهٔ فارسی در [[نیشابور کهن]] بوده‌اند. [[مردم کرد]] در شهرستان نیشابور را ایل تمنانلو، [[عمارلو]] و [[مژدگانلو]] تشکیل می‌دهند. خاندان تمنانلو در بخش سرولایت Sarvèlayat, عمارلوها در دشت ماروش Maarus یا ماروسک Maaruzsk و مژدگانلو در قالیباف و سبیان [[شهرستان نیشابور]] می‌باشد. در سده‌های میانهٔ نیشابور، [[عرب|عرب‌ها، عرب‌زبان‌ها]] و [[w:ar:مستعرب|مستعرب‌ها]] از بزرگترین گروه قومی بوده‌اند و دربرگیرندهٔ خاندان‌های مانند سُلَمی، [[w:ar:قشیر|قُشَیری]] و [[بنی‌خزاعه|خُزاعی]] بوده‌اند. امروزه [[مردم عرب]] در شهرستان نیشابور شامل خاندان‌های عربخانی، [[عراقی‌های ایران|ایرانی-عراقی‌ها]]، [[سید|هاشمی‌تبارها]]([[موسوی]]، [[حسینی]]، قاضی و غیره) هستند. حدود ۴۵ روستای شهرستان نیشابور به لهجه‌های گوناگون [[زبان ترکی|ترکی]] سخن می‌گویند.<ref name=ToolAutoGenRef3 /> [[بیات]]ها از قوم‌های برجستهٔ [[ترک‌تبار|تُرک‌تبار]] در نیشابور امروزین اند که مرکزشان روستای [[عبدالله گیو]] می‌باشد. [[ایل افشار|افشار]]، [[ایل تیموری|تیموری]] و [[ایل جلایر|جلایر]] از دیگر ایل‌های ترک‌تبار در نیشابور. گروهی کوچک از [[بلوچ‌های خراسان]] در روستای [[سگزآباد]] ساکن‌اند.<ref>{{یادکرد |فصل= نیشابور امروزین |کتاب=نگاهی به جغرافیا و تاریخ نیشابور |نویسنده = علی طاهری |ترجمه= |ناشر =نشر ابرهشر |شهر=نیشابور |کوشش= |ویرایش= |صفحه=صفحه |سال=سال انتشار |شابک=}}</ref><ref>{{یادکرد |فصل=بخش آخر |کتاب=نیشابور شهر فیروزه|نویسنده = فریدون گرایلی|ترجمه= |ناشر = | سال = ۱۳۷۵ |شهر=مشهد و نیشابور |کوشش|ویرایش=|صفحه= |سال=|شابک=}}</ref> خاندان‌های «مهاجر»، «جلیلی»، «تاراش»، «اُرمُز»، «آبک»، «نبی‌زاده»، «حامد حیدری» «آزاده»، «اندوختی»، «غفورزاده»، «آسیایی»، «راهی»، «ظفر»، «خاکی»، اصالتاً از مهاجران [[سمرقند|سدهٔ بیستم]] از ازبکستان کنونی ([[سمرقند]] و [[بخارا]]) به نیشابور بوده‌اند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=نگاهی به ورود وحضور سمرقندی‌ها درنیشابور سمرقندی‌ها، مهمانانی که در نیشابور ماندگار شدند |نشانی=http://www.khayyamnameh.ir/نگاهی-به-ورود-وحضور-سمرقندی-ها-درنیشاب/|بازبینی= اوت ۲۰۱۶ |تاریخ=تیر ۲۴, ۱۳۹۵ |ناشر=[[خیام‌نامه]]}}</ref> خاندان‌های [[حکومت اود|موسوی‌های اَوَدْهْ]] و [[w:en|عبقاتی]] در سدهٔ شانزدهم و هفدهم میلادی از نیشابور به هند مهاجرت کردند.
