سازمان پیمان مرکزی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 77.42.12.252 (بحث) به آخرین تغییری که مشتی ادیتور ۲ انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ←‏top: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۳۶:
|remarks =
}}
'''سازمان پیمان مرکزی {{انگلیسی|Central Treaty Organization}} (سنتو) {{انگلیسی|CENTO}}''' در دوران [[جنگ سرد]] و با هدف مبارزه با [[شوروی]] و نفوذ [[مارکسیسم]] تشکیل شد. [[جورج کنان]] سفیر [[ایالات متحده آمریکا]] در سال ۱۹۴۷ در مقاله‌ای به دولت آمریکا پیشنهاد کرد برای مقابله با خطر توسعه طلبی [[شوروی]]، سیاست سد نفوذ را به دور [[شوروی]] به مرحله اجرا گذارد تا با گذشت زمان، نظام [[شوروی]] فروپاشد. پیمان‌های [[ناتو]]، [[سیتو]] و سنتو بر اساس این راهکار بوجودبه وجود آمدند. پس از فروپاشی [[بلوک شرق]] این سازمان [[فلسفه]] وجودی خود را از دست داد.
 
در فوریهٔ ۱۹۵۵ عراق و ترکیه این پیمان را بستند و اعلام کردند که کشورهای عضو «جامعهٔ عرب» و «دیگر کشورهای علاقه‌مند به صلح و امنیت خاورمیانه» - که آن دو دولت آنهاآن‌ها را به رسمیت شناخته باشند- می‌توانند به این پیمان بپیوندند. در ۱۹۵۵ ایران و بریتانیا و پاکستان به این پیمان پیوستند. انگلستان و آمریکا پیمان بغداد را در «حلقهٔ مالی» دفاع از خاورمیانه در برابر شوروی می‌دانستند. در مقابل و شوروی آن را ابزاری در دست تجاوزگرانی می‌دانست که «علاقه‌ای به صلح و امنیت بین‌المللی ندارند». در مه و ژوئن ۱۹۵۷ نمایندگان آمریکا به عضویت کمیته‌های اقتصادی و نظامی پیمان درآمدند، اما ایالات متحد خود به پیمان نپیوست. عراق پس از انقلاب ژوئیهٔ ۱۹۵۸، در مارس ۱۹۵۹ از پیمان خارج شد و این پیمان در اوت ۱۹۵۹ «سازمان پیمان مرکزی» (سنتو) نامیده شد و مرکز آن را از بغداد به آنکارا بردند.<ref name="a">دانشنامهٔ سیاسی- داریوش آشوری-نشر مروارید- چاپ شانزدهم ۱۳۸۷- ص۸۹</ref>
 
در آن سال‌ها آمریکا از نفوذ [[شوروی]] در [[خاورمیانه]] نگران بود و نگرانی از [[جمال عبدالناصر]]، انگلستان را به فکر پیشگیری از نفوذ و گسترش نهضت مصر انداخته‌بود.
خط ۴۴:
پیمان بغداد متعاقب کودتای [[عبدالکریم قاسم]] در عراق ـ ۲۳ تیر ۱۳۳۷ ـ ضربه اساسی دید. قاسم که یک نظامی چپگرا بود به این پیمان روی خوش نشان نداد، در نتیجه مرکزیت پیمان به آنکارا انتقال یافت و بعدها با خروج بغداد از آن به [[پیمان سنتو]] شهرت یافت.
 
تفاوت پیمان بغداد با [[پیمان سعدآباد]] که در ۱۳۱۶ ش. میان ایران، ترکیه و افغانستان به امضا رسید در این بود که در آن پیمان این سه کشور متعهد شده بودند به خاک یکدیگر تعرض نکنند ولی در پیمان بغداد، همکاریهایهمکاری‌های متقابل نظامی پیشبینیپیش‌بینی شده بود.
 
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران از این پیمان خارج شد و به عضویت [[جنبش عدم تعهد|کشورهای غیرمتعهد]] درآمد (خروج ایران از این سازمان در سال ۱۹۷۹ و سه سال بعد از خروج پاکستان از این سازمان روی داد).<ref>[http://www.mashreghnews.ir/fa/news/161315/چگونه-ایران-رئیس-جنبش-عدم-تعهد-شد چگونه ایران رئیس جنبش عدم تعهد شد - مشرق نیوز | mashreghnews.ir]</ref>