ابوعلی مسکویه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Gholaghabijan (بحث | مشارکت‌ها)
←‏منابع: درست کردن تاریخ
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی
خط ۱:
'''ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب مَسکَوَیه رازی''' (۳۲۰یا۳۲۶–۴۲۱ هجری) دانشمند [[مردم ایرانی|ایرانی]]<ref name="Iranica">{{iranica|meskavayh-abu-ali-ahmad}}</ref> از اهالی [[ری]] و زاده در شهر [[پرندک (زرندیه)|پرندک]] [[شهرستان زرندیه]] بود. (بخشِ آخرِ این نام، مانند آخرِ نام‌های سیبویه و ابن بابویه تلفظ می‌شود، اما در عربی مسکَوَیه Maskawaih گفته می‌شود<ref>{{پک|کوربن|۱۳۵۸|ک=تاریخ فلسفهٔ اسلامی|ص=۲۳۶}}</ref>). وی در دربارِ [[آل بویه]] در [[بغداد]]، [[ری]]، [[شیراز]] و [[اصفهان]] خدمت کرد و در [[اصفهان]] درگذشت.<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3614 ابن مسکویه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]</ref> نگارش کتابهایکتاب‌های «الفوز الاکبر»، «[[تجارب‌الامم]]»، «انس الفرید»، «ترتیب السعادات»، «[[جاویدان خرد|جاودان خرد]]» و «الجامع» را به او نسبت داده‌اند. وی علاوه بر [[فلسفه]]، [[طب]] و [[کیمیا]] به شاعری نیز گرایش داشت، و تعدادی از شعرهایِ وی را [[ثعالبی]] نقل کرده‌است.
 
فیلسوفان صاحب نامی چون [[ابوسلیمان سجستانی]] و ابوحیان توحیدی ـ که از معاصران مسکویه بوده ـ دانش فراوان، هوش سرشار و سیرت نیکوی او را ستوده‌اند. سجستانی در کتاب صوان الحکمة، پس از تجلیل از مقامات علمی و عملی مسکویه، به خوانندگان خود وده می‌دهد که رساله ای جداگانه در شرح احوال وی بنگارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=صوان الحکمة|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=347}}</ref> ابوحیان نیز متواضعانه پرسش‌های مکتوب خود را با مسکویه در میان می‌گذارد و پاسخ‌هایی مفصل دریافت می‌دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الهوامل و الشوامل|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=53}}</ref>
خط ۱۱:
پس باید حرکت از ذاتی والاتر به اجسام داده شود. ذاتی که یکی باشد و خود متحرک نباشد. چراکه اگر متحرک باشد، لازم می‌آید که خود نیز حرکتش را از جایی دیگر بگیرد، و اگر دو تا باشد، لازم است که این دو ذات از جهاتی مشابه باشند، و هم به این دلیل که می‌توانیم آن‌ها را از هم بازشناسیم، وجه اختلافاتی نیز می‌بایست داشته باشند؛ و این چیزی ست که باعث می‌شود این ذات، ذاتی مرکب باشد، و ذاتِ مرکب نیز دارای تغییر و حرکت است، و این با فرضِ ما از جنبانندهٔ نخستین هم‌خوان نیست.<ref>{{پک|اقبال لاهوری|۱۳۸۷|ک=سیر فلسفه در ایران|ص=۴۲}}</ref>
 
وی همچنین انسانهایانسان‌های والا را در سه دسته جای می‌دهد: «نبی مبعوث، امام معصوم، ولی مستخلص».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الهوامل و الشوامل|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=75}}</ref>
 
== اخلاق ==
ابن مسکویه در اخلاق، هم دنباله‌روِ [[افلاطون]] است، و هم ارسطو. وی با برقراریِ تعادل میانِ قوایِ روح و فضائلِ اخلاقی، اعتقاداتش را در [[تهذیب الاخلاق]] چنین بیان می‌کند که: روان، دارای سه قوه است: '''قوهٔ عاقله'''، '''قوهٔ سبعیه'''، '''قوهٔ بهیمه''' که به ترتیب فضایلِ: '''حکمت'''، '''شجاعت''' و '''عفت''' را دارا می‌باشند. فضیلتِ چهارم که '''عدالت''' نام دارد از ایجاد تعادل میانِ سه فضیلتِ پیشین بوجودبه وجود می‌آید.<ref>{{پک|صفی‌زاده|۱۳۸۶|ک=تاریخ فلاسفهٔ ایران|ص=۱۱۱}}</ref>
 
همچنین او مانندِ ارسطو معتقد است که '''خیر''' چیزی است که همهٔ چیزها به سویِ آن در حالِ حرکت‌اند.