انقلاب ۱۳۵۷: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز ←اندیشه غربزدگی و هویت گرایی: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
FARHAAD 1992 (بحث | مشارکت‌ها) ادغام ویژه:تاریخچه/ماهیت_انقلاب_۱۳۵۷_ایران در بخش «ایدئولوژی انقلاب» و تغییر نام بخش به مقاله مبدا |
||
خط ۱:
{{تغییرمسیر|انقلاب اسلامی}}
{{pp-move-vandalism|small=yes}}
سطر ۳۶۶ ⟵ ۳۶۵:
پس از فرمان خمینی مبنی بر پوشش کامل برای زنان، [[۸ مارس ۱۳۵۷|تظاهراتی از سوی هزاران زن بدون حجاب علیه این دستور]]، در پایتخت برگزارشد.<ref>[http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9A0CE4DC103DF93BA35751C0A96E958260&sec=&spon=&pagewanted=all Correspondence/Iran; Explain It Again, Please: Who Says I Can't Wear a Hat?] وبگاه نیویورک تایمز</ref>
==
▲[[انقلاب ایران]] این انقلاب نخستین انقلابی است که [[اسلام‌گرایی]] و [[بنیادگرایی اسلامی|بنیادگرایی]] را در منطقه به پیروزی رساند. در این انقلاب [[ایدئولوژی]]های مختلفی نظیر [[سوسیالیسم]]، [[لیبرالیسم]] و [[ناسیونالیسم]] نیز مشارکت داشتند.
بگفته [[ایلین شولینو]] خمینی در انقلاب ایران مظاهر متفاوتی برای انقلابگران داشت او برای روشنفکران و لیبرال‌های ملی نماد یک دموکرات، برای روحانیون یک رهبر با تقوی، برای بازاریان و تجار یک فرد معتقد به [[اقتصاد بازار آزاد]] (و غیر وابسته به دولت)، برای طیف چپ و کارگران نماد عدالت اجتماعی، برای خانواده‌ها نماد ارزش‌های اصیل، و برای کل کشور نماد وحدت و استقلال را داشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|تاریخ= ۱۲ فروردین ۱۳۹۲|نشانی=http://www.iran-emrooz.net/index.php/think/more/44737/|عنوان=انقلاب ایران و نگرانی‌های ضد آرمانی (۴)|ناشر=ایران امروز|تاریخ بازبینی=}}</ref> در ایران حتی بخش مهمی از روشنفکران لائیک و چپ نیز خود را با خمینی همسو می‌دیدند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|تاریخ= ۱۲ فروردین ۱۳۹۲|نشانی=http://www.iran-emrooz.net/index.php/think/more/44737/|عنوان=انقلاب ایران و نگرانی‌های ضد آرمانی (۴)|ناشر=ایران امروز|تاریخ بازبینی=}}</ref>
[[فریدون هویدا]]، برادر [[امیرعباس هویدا]] معتقد است، آمیزه‌ای که از مذهب و نیروی جوانان در ایران بوجود آمد، سر سقوط شاه بود.<ref>سقوط شاه. فریدون هویدا. انتشارات اطلاعات. ۱۳۶۵ تهران ص ۱۱۰</ref> ویلیام شوکراس، وقایع نگاری که روزهای پایان عمر محمدرضا پهلوی را در کتابی تحت عنوان «آخرین سفر شاه» به رشته تحریر درآورده‌است، انقلاب ایران را یک قیام گسترده مردمی و اسلامی می‌دانست.<ref>آخرین سفر شاه. ویلیام شوکراس. نشر البرز. ۱۳۷۰ تهران صص ۱۳</ref> [[ویلیام سالیوان]]، سفیر آمریکا در ایران، انقلاب ایران را انقلابی عمیقاً مذهبی ارزیابی می‌کرد.<ref>خاطرات دو سفیر. ماموریت در ایران. ویلیام سالیوان. نشر علم. ص ۱۳۲</ref> [[آنتونی پارسونز]] سفیر [[انگلستان]] نیز، در جای جای خاطراتش مخالفان عمده را جوانان مذهبی و ماهیت انقلاب را اسلامی می‌دانست <ref>خاطرات دو سفیر. غرور و سقوط. آنتونی پارسونز. نشر علم. ص متعدد</ref> او معتقد بود که هیچ یک از گروه‌های دیگر مخالف را یارای مقابله با قدرت رهبری آیت‌الله خمینی نبود.<ref>خاطرات دو سفیر. غرور و سقوط. آنتونی پارسونز. نشر علم. ص ۳۸۹</ref> [[جیمی کارتر]] یک سال قبل از پیروزی انقلاب (آذر ۱۳۵۶) و در جریان سفر شاه به آمریکا، در ملاقاتی خصوصی به شاه گوشزدکرد که منشاء خطر، رهبران مذهبی هستند.<ref>خاطرات دو سفیر. ترجمه بخشی از خاطرات کارتر(Keeping Faith)نشر علم. ص ۴۴۸</ref> [[سایروس ونس]] وزیر امورخارجه وقت آمریکا معتقد بود، مغناطیسی که گروه‌های مختلف ناراضی را به دور خود جمع کرد، اوپوزیسیون مذهبی بود.<ref>خاطرات دو سفیر. ترجمه بخشی از خاطرات ونس(Hard Choices)نشر علم. ص ۴۴۸</ref> [[ولادیمیر کوزیچکین]]، مسئول ارشد [[کاگ‌ب]] در ایران نیز فصلی از کتاب خود را «خمینی رهبر» نام نهاده و ماهیت انقلاب ایران را اساساً اسلامی و مذهبی می‌داند.
با این‌حال، معدودی از تحلیلگران و کارشناسان مانند [[مارک داونز]]، اگرچه اپوزیسیون علیه شاه را در
جریان [[انقلاب اسلامی]]، دارای رنگ و بوی مشخصاً اسلامی می‌دانند، اما اسلام را تنها ایدئولوژی حاضر در انقلاب نمی‌دانند. اینان گروه‌هایی مانند [[مارکسیسم|مارکسیستها]]، کمونیست‌ها، لیبرال‌ها، و گروه‌های دیگر غیر اسلامی نیز از نیروهای مؤثر در انقلاب می‌دانند.<ref>''Iran's Unresolved Revolution''. Mark Downes. Published by Ashgate, ۲۰۰۲. Original from the University of Michigan. ISBN ۰۷۵۴۶۳۱۸۸۵ pp.۸۲</ref> نویسندگان دیگری نیز همچون [[هاله افشار]] تشکیل یک «ائتلاف» و «اتحاد موقت ناسازگار» در جریان انقلاب را (میان نیروهای مذهبی و سایر نیروها) صرفاً برای مقاومت و براندازی شاه قلمداد کرده، و نه بعنوان صرفاً تاییدی بر یک دولت اسلامی پس از انقلاب.<ref>«Valayateh Faqih: A blueprint for Islamic government?» in ''Islam and the Post-revolutionary State in Iran''. Homa Omid. St. Martin's Press, ۱۹۹۴. {{ISBN|0-333-48446-0|en}} pp.60</ref>
علاوه بر افراد فوق، معدودی از کارشناسان مسایل ایران نیز معتقدند که انقلاب اسلامی، حداقل در آغاز انقلابی اسلامی نبوده‌است. [[گری سیک]] به عنوان یکی از آگاه‌ترین کارشناسان سیاسی [[آمریکا]] در مسایل ایران در کتاب معروف خود «همه سقوط می‌کنند» (All Fall Down) می‌نویسد:
{{نقل قول|در ایران هدف اولیه نیروهای مخالف، سرنگونی رژیم سلطنتی و استقرار جمهوری اسلامی نبود. بسیاری از کسانی که در آغاز این حرکت در تظاهرات خیابانی شرکت کردند و موج اولیه انقلاب را بوجود آوردند، به اجرای قانون اساسی سال ۱۹۰۶ راضی بودند.}}
==تأثیرات انقلاب ۱۳۵۷==
===
در جریان انقلاب ۱۳۵۷ و دههٔ اول پس از آن، به دلیل مخالفت آن با نظم سرمایه دارانهٔ پیش از انقلاب، اقتصاد ایران دچار [[درون‌تابی ساختاری]] شد. وجوه مشخصهٔ این دوره اختلال گسترده در فرایند تولید و انباشت سرمایه و برهم‌خوردن مناسبات تولید سرمایه دارانه بود که این، به نوبهٔ خود موجب «پرولتاریا زدایی» اقتصاد شهری، دهقانی شدن کشاورزی و افزایش شدید فعالیت‌های خدماتی کوچک شد.<ref name=behdad_a>{{یادکرد
|نویسنده=سهراب بهداد و فرهاد نعمانی
سطر ۳۸۹ ⟵ ۳۹۵:
به نوشته [[فرد هالیدی]] یکی از پیامدهای این انقلاب، به وجود آمدن یک طبقه حاکم بود که از نظر اقتصادی، تحصیلی و حتی خانوادگی با هم پیوندهای نزدیکی داشتند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=فرد هالیدی|تاریخ=۶ اسفند ۱۳۸۷|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2009/02/090224_og_bd_lse_revolution.shtml|عنوان=مدرن‌ترین انقلاب تاریخ|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ بازبینی=}}</ref>
=== تأثیرات بر وضعیت خاورمیانه ===
رهبران انقلاب پس از پیروزی سیاست [[صدور انقلاب اسلامی ایران|سیاست صدور انقلاب اسلامی ایران]] را اتخاذ کردند تا نمونه‌های مشابه آن را در ممالک اسلامی و حتی غیر اسلامی محقق گردانند. این سیاست، صراحتاً و در زمان‌های مختلف توسط آیت‌الله خمینی اعلام شده‌است.<ref>صحیفه نور، جلد 20، ص 118. (نقل از سجادی، سید عبدالقیوم. 1386. «امام خمینی(ره) و جنبشهای اسلامی معاصر» فصلنامه علوم سیاسی، شماره 5)
</ref><ref>صحیفه نور، ج 11، ص 266 . (نقل از سجادی، سید عبدالقیوم. 1386. «امام خمینی(ره) و جنبشهای اسلامی معاصر» فصلنامه علوم سیاسی، شماره 5)</ref>
| |||