الکتریسیته: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Reza Amper (بحث | مشارکتها) |
جز تمیزکاری برچسب: افزودن پیوند وبنوشت (وبلاگ) یا انجمن (فروم) |
||
خط ۱:
[[پرونده:Lightning3.jpg|بندانگشتی|[[آذرخش]] یکی از دراماتیکترین تأثیرات الکتریسیته است.]]
'''برق'''<ref name="autogenerated1">واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر نخست تا چهارم، ۱۳۷۶ تا ۸۵</ref> یا '''نیروی کهربایی'''<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=dictionary.abadis.ir|نشانی=https://dictionary.abadis.ir/fatofa/
در [[الکتریسیته]]، بارهای [[الکتریکی]] [[میدان الکترومغناطیسی|میدانهای الکترومغناطیسی]] را تولید میکنند و این میدانها سایر بارها را تحت تأثیر قرار میدهند. [[الکتریسیته]] به چند دلیل مختلف فیزیکی اتفاق میافتد:
خط ۱۳:
* '''[[الکترونیک]]''': در حالی که با [[مدار الکتریکی|مدارهای الکتریکی]] در ارتباط است، شامل [[فعال (مدار)|اجزای فعال الکتریکی]] از جمله [[لامپ خلاء|لامپهای خلأ]]، [[ترانزیستور]]ها، [[دیود]]ها و [[مدار مجتمع|مدارهای مجتمع]] میباشد.
پدیدههای الکتریکی از گذشته دور مورد مطالعه قرار گرفتهاند، اما پیشرفت در درک نظری تا قرنهای هفدهم و هجدهم به آرامی اتفاق افتاد. حتی آن زمان نیز کاربرد [[الکتریسیته]] اندک بود، و این موضوع تا اواخر قرن نوزدهم و زمانی که [[مهندسی برق|مهندسان]] قادر به استفاده از برق در مناطق صنعتی و مسکونی شوند، ادامه یافت. پیشرفت سریع در [[تکنولوژی الکتریکی]] صنعت و جامعه را دگرگون ساخت. کاربرد گسترده [[الکتریسیته]] سبب شد که از آن در موارد کاربردی بدون محدودیت شامل [[حمل و نقل]]، [[اچویایسی|گرمایش]]، [[روشنایی]]، [[مخابرات]] و [[محاسبات]] استفاده شود. اکنون [[الکتریسیته]] پایههای جامعه صنعتی مدرن را تشکیل میدهد.<ref>{{Citation |first=D.A. |last=Jones |title=Electrical engineering: the backbone of society |journal=Proceedings of the IEE: Science, Measurement and Technology |pages=1–10 |volume=138 |issue=1 |doi=10.1049/ip-a-3.1991.0001 |year=1991}}</ref>
== تاریخچه ==
{{اصلی|تاریخچه الکترومغناطیس}}
{{اصلی|
[[پرونده:Thales.jpg|بندانگشتی|[[تالس]]، اولین محقق شناخته شده دربارهٔ الکتریسیته]]
[[الکتریسیته]] برگرفته شده از کلمه الکتروکوس است که نام یونانی کهربا است، که با مالش آن قادر به جذب ذرات ریز است.
خیلی پیشتر از هر اطلاعی از [[الکتریسیته]]، مردم از شوکهای [[ماهی الکتریکی|ماهیهای الکتریکی]] آگاهی داشتند. در نوشتههای [[مصریان باستان]] که از [[سده ۲۸ (پیش از میلاد)]] باقی ماندهاند، نام اینگونهها را ''تندرگرهای [[نیل]]'' گذاشتند، و آنها را محافظ سایر ماهیها میدانستند. هزاران سال قبل، ماهیهای [الکتریکی] به وسیله [[زبان یونانی باستان|یونان باستان]]، [[امپراطوری روم]] و [[جغرافیا و نقشهکشی در تمدن اسلامی|طبیعتشناسان مسلمان]] گزارش شد.<ref>{{Citation |title=Review: Electric Fish |first=Peter |last=Moller |journal=BioScience |volume=41 |issue=11 |date=December 1991 |pages=794–96 [794] |doi=10.2307/1311732 |jstor=1311732 |publisher=American Institute of Biological Sciences |last2=Kramer |first2=Bernd}}</ref>
[[پرونده:Franklin-Benjamin-LOC.jpg|بندانگشتی|[[بنجامین فرانکلین]] در قرن ۱۸ام، تحقیقات وسیعی بر روی [[الکتریسیته]] انجام داد که این تحقیقات توسط [[جوزف پریستلی]] با عنوان تاریخچه و شرایط فعلی [[الکتریسیته]] تنظیم شد. فرانکلین با این فرد مکاتبات گستردهای انجام داد.]]
[[الکتریسیته]] تا سال ۱۶۰۰ به مدت چند هزار سال تنها به عنوان یک کنجکاوی ذهنی قلمداد میشد، تا اینکه [[ویلیام گیلبرت]]، دانشمند انگلیسی، مطالعات دقیقی پیرامون [[الکتریسیته]] و [[مغناطیس]] انجام داد. او تأثیر [[سنگ آهنربا]] را به وسیله مالش [[کهربا]] شناسایی کرد.<ref name=stewart /> او واژه ''electricus'' را به خاصیت جذب اجسام کوچک، پس از مالش، نسبت داد. پس از این رویداد، واژه ''[[الکتریسیته]]'' و ''[[الکتریکی]]'' برای اولین در کتاب [[سیودودکسیا اپیدمیکا]]، نوشته [[توماس براون]] چاپ شد.<ref>{{Citation |first=Gordon |last=Chalmers |title=The Lodestone and the Understanding of Matter in Seventeenth Century England |journal=Philosophy of Science |year=1937 |volume=4 |issue=1 |pages=75–95 |doi=10.1086/286445}}</ref>
بعدها افرادی چون [[اتو وان گریکه|اتو فن گریکه]]، [[رابرت بویل]]، [[استفن گری (دانشمند)|استفن گری]] و [[چارلز فرانکویس]] این مسیر را ادامه دادند.<ref name="guarnieri 7-1">{{Cite journal |last=Guarnieri |first=M. |year=2014 |title=Electricity in the age of Enlightenment |journal=IEEE Industrial Electronics Magazine |volume=8 |issue=3 |pages=60–63 |doi=10.1109/MIE.2014.2335431 |ref=harv}}</ref> در قرن ۱۸ام، [[بنجامین فرانکلین]] تحقیقات گستردهای پیرامون [[الکتریسیته]] انجام داد. او با فروش داراییهای خود، هزینه کارش را فراهم کرد. مشهور است که او در سال ۱۷۵۲ یک کلید فلزی را به انتهای یک بادبادک مرطوب وصل کرد و آن را در آسمان طوفانی به هوا فرستاد.<ref>{{Citation |first=James |last=Srodes |title=Franklin: The Essential Founding Father |pages=92–94 |year=2002 |publisher=Regnery Publishing |isbn=0-89526-163-4}} It is uncertain if Franklin personally carried out this experiment, but it is popularly attributed to him.</ref> [[جرقه]]های متوالی که از کلید به پشت دستش میپریدند، نشان دادند که [[آذرخش]] قطعاً پدیدهای [[الکتریکی]] در طبیعت است.<ref>{{Citation |last=Uman |first=Martin |authorlink=Martin A. Uman |title=All About Lightning |publisher=Dover Publications |year=1987 |url=http://ira.usf.edu/CAM/exhibitions/1998_12_McCollum/supplemental_didactics/23.Uman1.pdf |format=PDF |isbn=0-486-25237-X}}</ref>
او همچنین رفتار ظاهراً متناقض<ref>{{Citation |last=Riskin |first=Jessica |title=Poor Richard’s Leyden Jar: Electricity and economy in Franklinist France |year=1998 |url=http://www.stanford.edu/dept/HPS/poorrichard.pdf |page=327}}</ref> [[بطری لیدن]] را به عنوان وسیلهای برای ذخیره مقادیر زیاد بار [[الکتریکی]] توصیف کرد.<ref name="guarnieri 7-1" />
[[پرونده:M Faraday Th Phillips oil 1842.jpg|بندانگشتی|[[مایکل فارادی]] اساس تکنولوژی موتور الکتریکی را شکل داد.]]
در سال ۱۷۹۱، [[لوییجی گالوانی]] اکتشاف خود در زمینه [[بیوالکتریک]] را منتشر کرد. او نشان داد که [[الکتریسیته]] واسطه ایست که به وسیله آن سیگنالها از [[یاختههای عصبی]] به ماهیچهها انتقال مییابند.<ref name="guarnieri 7-2">{{Cite journal |last=Guarnieri |first=M. |year=2014 |title=The Big Jump from the Legs of a Frog |journal=IEEE Industrial Electronics Magazine |volume=8 |issue=4 |pages=59–61, 69 |doi=10.1109/MIE.2014.2361237 |ref=harv}}</ref><ref name=kirby>{{Citation |first=Richard S. |last=Kirby |title=Engineering in History |pages=331–33 |year=1990 |publisher=Courier Dover Publications |isbn=0-486-26412-2}}</ref><ref name="guarnieri 7-1" /> در قرن ۱۸ام، باتری [[الساندرو ولتا]]، یا [[پیل ولتایی]]، که از روی هم قرار گرفتن لایههای متناوب روی و مس ساخته شده بود، برای دانشمندان منبع انرژی قابل اعتمادتری نسبت به [[مولد الکترواستاتیکی|ژنراتورهای الکترواستاتیکی]] قدیمی فراهم کرد.<ref name="guarnieri 7-2" /><ref name=kirby /> کشف [[الکترومغناطیس]]، یا همان وحدت پدیدههای الکتریکی و مغناطیسی، بین سالهای ۱۸۱۹–۱۸۲۰ به وسیله [[هانس کریستین اورستد]] و [[آندره ماری آمپر]] اتفاق افتاد. در سال۱۸۲۱، [[مایکل فارادی]] [[موتور الکتریکی]] را اختراع کرد و در سال ۱۸۲۷ [[گئورگ زیمون اهم]] از نظر ریاضی مدار الکتریکی را مورد بررسی قرار داد.<ref name=kirby /> در سالهای ۱۸۶۱ و ٬۱۸۶۲[[جیمز کلرک ماکسول]] در کتاب ''دربارهٔ خطوط فیزیکی نیرو''، [[الکتریسیته]] و [[مغناطیس]] را بهطور قطعی به هم مرتبط ساخت.<ref>Berkson, William (1974) [https://books.google.com/books?id=hMc9AAAAIAAJ&pg=PA148&dq=maxwell+on+physical+lines+of+force#v=onepage&q=maxwell%20on%20physical%20lines%20of%20force&f=false Fields of force: the development of a world view from Faraday to Einstein] p.148. Routledge, 1974</ref>
درحالی که در اوایل قرن ۱۹ام، پیشرفتهای سریعی در برق اتفاق افتاد، اواخر قرن ۱۹ام، شاهد بزرگترین پیشرفت در [[مهندسی برق]] بود. با تلاش افرادی چون [[الکساندر گراهام بل]]، [[اتو بلاثی]]، [[توماس ادیسون]]، [[گالیله فراری]]، [[الیور هویساید]]، [[انیوس جدلیک]]، [[چارلز آلگرنون پارسونز]]، [[ویلیام تامسون]]، [[ارنست فون زیمنس]]، [[جوزف سوان]]، [[نیکولا تسلا]] و [[جرج وستینگهاوس]]، الکتریسیته از حس کنجکاوی علمی به ابزاری مهم در زندگی مدرن و نیروی محرکی برای [[انقلاب صنعتی دوم]] تبدیل شد.
در سال ٬۱۸۸۷ [[هاینریش هرتز]]<ref name=uniphysics />{{Rp|843–44}}<ref name="Hertz1887">{{cite journal |
اولین وسیله [[حالت جامد (الکترونیک)|حالت جامد]] [[ردیاب سبیل گربهای]] بود که برای اولین بار در دهه ۱۹۳۰ در گیرندههای رادیویی به کار رفت. یک سیم سبیل گربهای به یک بلور جامد (مانند بلور [[ژرمانیوم]]) متصل است تا با استفاده از تأثیر نقطه تماس، یک سیگنال رادیویی را شناسایی کند.<ref>[http://encyclopedia2.thefreedictionary.com/solid+state "Solid state"], ''The Free Dictionary''</ref> در جز حالت جامد، [[جریان الکتریکی]] به عناصر و ترکیبات جامد وابسته است که به منظور پر کردن کاستی الکترونهاست که [[حفره الکترونی]] نامیده میشود. مفهوم حفرههای خالی و پر با توجه به فیزیک کوانتومی قابل درک است. ماده سازنده نیز اغلب یک [[نیمرسانا]] بلوریست.<ref>John Sydney Blakemore, ''Solid state physics'', pp. 1–3, Cambridge University Press, 1985 {{شابک۲|0-521-31391-0}}.</ref><ref>Richard C. Jaeger, Travis N. Blalock, ''Microelectronic circuit design'', pp. 46–47, McGraw-Hill Professional, 2003 {{شابک۲|0-07-250503-6}}.</ref>
وسایل حالت جامد با اختراع [[ترانزیستور]] در سال ۱۹۴۷، ارتقا یافتند. وسایل حالت جامد رایج عبارتند از: [[ترانزیستور]]ها، تراشههای [[ریزپردازنده]] و [[حافظه دسترسی تصادفی]]. نوع ویژهای از حافظهها که [[حافظه فلش]] نام دارد در [[یواسبی فلش درایو]]ها به کار میروند و به تازگی، [[درایو حالت جامد|درایوهای حالت جامد]] جایگزین سیستم چرخش مکانیکی دیسک مغناطیسی در [[دیسک سخت]] شدهاست. وسایل حالت جامد در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ محبوبیت فراوانی کسب کردند، که مصادف با تغییر از تکنولوژی [[لامپ خلاء]] به [[دیود]]های نیمرسانا، [[ترانزیستور]]ها، [[مدار مجتمع]] و [[الئیدی]] بود.
سطر ۱۲۳ ⟵ ۴۹:
[[پرونده:Electroscope.svg|بندانگشتی|بار روی [[الکتروسکوپ]] سبب میشود تا ورقهها از یکدیگر دور شوند.]]
وجود بار الکتریکی سبب افزایش نیرو الکترواستاتیکی میشود: بارها به یکدیگر نیرو اعمال میکنند، نیرویی که در گذشته شناخته شده ولی علتش نامعلوم بود.<ref name=uniphysics>{{Citation |first=Francis |last=Sears |title=University Physics, Sixth Edition |publisher=Addison Wesley |year=1982 |isbn=0-201-07199-1 |display-authors=etal}}</ref>{{Rp|457}} یک گوی سبک که از یک نخ آویزان است، هنگام تماس با میله شیشهای باردار که تحت مالش با پارچه قرار گرفته، میتواند باردار شود. اگر گوی دیگری نیز با همان میله شیشهای باردار شود، گوی قبلی را دفع میکند: بار تلاش میکند تا دو گوی را از هم دور کند. دو گوی باردار شده به وسیله میله پلاستیکی نیز یکدیگر را دفع میکنند. اما، اگر یک گوی به وسیله میله شیشهای و گوی دیگر به وسیله یک میله پلاستیکی باردار شود این دو گوی یکدیگر را جذب میکنند. [[شارل آگوستن دو کولن]] این پدیده را در قرن هیجدهم کشف کرد. او استنباط کرد که بار الکتریکی خود را به دو شکل نمایان میکند. این کشف به قانون مشهوری منجر شد: اجسام با بار همنام یکدیگر را دفع و اجسام با بار غیر همنام یکدیگر را جذب میکنند.<ref name=uniphysics />
این نیرو ذرات باردار را تحت تأثیر قرار میدهد، بنابرین بار تمایل دارد تا جای امکان بهطور مساوی در یک سطح هادی پخش شود. اندازه نیرو الکترومغناطیسی، چه جاذبه باشد و چه دافعه، با استفاده از [[قانون کولن]] بدست میآید. مطابق این قانون، نیرو با حاصلضرب بار دو ذره در [[قانون مجذور معکوس|مجذور معکوس]] فاصله بین آن دو متناسب است.<ref>"The repulsive force between two small spheres charged with the same type of electricity is inversely proportional to the square of the distance between the centres of the two spheres." Charles-Augustin de Coulomb, ''Histoire de l'Academie Royal des Sciences'', Paris 1785.</ref><ref name=Duffin>{{Citation |first=W.J. |last=Duffin |title=Electricity and Magnetism, 3rd edition |publisher=McGraw-Hill |year=1980 |isbn=0-07-084111-X}}</ref>{{Rp|35}} نیروی الکترومغناطیس بسیار نیرومند است و در واقع بعد از [[نیروی هستهای قوی]]، نیرومندترین نیرو بهشمار میآید،<ref>{{Citation |last=National Research Council |title=Physics Through the 1990s |pages=215–16 |year=1998 |publisher=National Academies Press |isbn=0-309-03576-7}}</ref> اما بر خلاف آن این نیرو در تمام فواصل اعمال میشود.<ref name=Umashankar>{{Citation |first=Korada |last=Umashankar |title=Introduction to Engineering Electromagnetic Fields |pages=77–79 |year=1989 |publisher=World Scientific |isbn=9971-5-0921-0}}</ref> در مقایسه با [[نیروی گرانش]]، نیرو الکترومغناطیسی که دو الکترون را دفع میکند، ۱۰۴۲ بار قویتر از نیروی جاذبه گرانشی بین آن دو است.<ref name=hawking>{{Citation |first=Stephen |last=Hawking |title=A Brief History of Time |publisher=Bantam Press |page=77 |year=1988 |isbn=0-553-17521-1}}</ref>
مطالعات نشان میدهند که منشأ بار انواع مخصوصی از [[ذرات زیراتمی]] هستند که ویژگی بار الکتریکی را دارند. بار الکتریکی سبب تقویت [[نیروی الکترومغناطیسی]] میشود، که یکی از چهار [[نیروهای بنیادی|نیروی بنیادی]] به حساب میآید. آشناترین حاملان بار الکتریکی [[الکترون]]ها و [[پروتون]]ها هستند. تحقیقات حاکی از وجود [[قانون بقای بار الکتریکی]] هستند و این بدان معناست که در یک [[سیستم ایزوله]] بدون توجه به هر تغییری که در سیستم روی دهد، مقدار بار کلی آن ثابت میماند.<ref>{{Citation |first=James |last=Trefil |title=The Nature of Science: An A–Z Guide to the Laws and Principles Governing Our Universe |publisher=Houghton Mifflin Books |page=74 |year=2003 |isbn=0-618-31938-7}}</ref> در یک سیستم ممکن است بار از جسمی به جسم دیگر منتقل شود که این اتفاق میتواند به صورت تماس مستقیم باشد، یا با عبور از یک ماده رسانا مانند سیم، روی دهد.<ref name=Duffin />{{Rp|2–5}} واژه [[الکتریسیته ساکن]] به وجود بار روی یک جسم، گفته میشود که اغلب هنگام مالش در ماده غیرهمسان به یکدیگر ایجاد میشود و بار از یکی به دیگری انتقال مییابد.
بار الکترون و پروتون مخالف همند، بنابرین مقدار بار ممکن است مثبت یا منفی باشد. طبق قرارداد باری که به وسیله الکترونها حمل میشود منفی و باری که به وسیله پروتونها حمل میشود مثبت است، این موضوع از تلاشهای [[بنجامین فرانکلین]] سرچشمه گرفتهاست.<ref>{{Citation |first=Jonathan |last=Shectman |title=Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries of the 18th Century |publisher=Greenwood Press |pages=87–91 |year=2003 |isbn=0-313-32015-2}}</ref> اندازه بار را با علامت Q نشان میدهند که واحدش [[کولن]] است.<ref>{{Citation |first=Tyson |last=Sewell |title=The Elements of Electrical Engineering |publisher=Lockwood |page=18 |year=1902}}. The ''Q'' originally stood for 'quantity of electricity', the term 'electricity' now more commonly expressed as 'charge'.</ref> هر الکترون حدوداً بار −۱٫۶۰۲۲×۱۰−۱۹ کولن را حمل میکند. بار پروتون نیز معادل الکترون بوده ولی علامتش مثبت میباشد، یعنی ۱٫۶۰۲۲×۱۰−۱۹ کولن. بار تنها به وسیله [[ماده (فیزیک)|ماده]] جذب نمیشود، بلکه در [[پادماده]] نیز، هر [[پادذره]] باری هم اندازه و مخالف ذره مربوطهاش تحمل میکنند.<ref>{{Citation |first=Frank |last=Close |title=The New Cosmic Onion: Quarks and the Nature of the Universe |publisher=CRC Press |page=51 |year=2007 |isbn=1-58488-798-2}}</ref>
بار را میتوان به وسیله ابزار گوناگونی سنجید، یک ابزار جدید برای سنجش بار [[الکتروسکوپ]] نام دارد، که اگرچه هنوز در کلاسهای درسی به کار میرود، جایگزین [[برق سنج]] الکترونیکی شدهاست.<ref name=Duffin />{{Rp|2–5}}
=== جریان الکتریکی ===
سطر ۲۰۵ ⟵ ۶۳:
حرکت بارهای الکتریکی را جریان الکتریکی گویند که شدت آن با واحد [[آمپر (یکا)|آمپر]] سنجیده میشود. جریان میتواند شامل حرکت هر ذره بارداری باشد؛ که اکثراً الکترونها هستند ولی هر بار در حال حرکتی، یک جریان به حساب میآید. جریان الکتریکی میتواند در [[رسانای الکتریکی|هادیهای الکتریکی]] به حرکت درآید اما ممکن است نتواند در [[عایق الکتریکی|عایقهای الکتریکی]] به جریان افتد.<ref>Shock and Awe: The Story of Electricity – Jim Al-Khalili BBC Horizon</ref>
مطابق قرارداد تاریخی، جریان مثبت مسیری را که هر بار مثبت شامل شدهای طی کند، میپیماید یا از مثبتترین بخش یک مدار به منفیترین بخشش انتقال مییابد. جریانی که از این الگو پیروی کند، [[جریان الکتریکی|جریان قراردادی]] نام دارد. بنابرین حرکت الکترونهای دارای بار مخالف در یک [[مدار الکتریکی]]، یکی از آشناترین اشکال جریان، در خلاف جهت حرکت الکترونها، مثبت فرض میشود.<ref>{{Citation |first=Robert |last=Ward |title=Introduction to Electrical Engineering |publisher=Prentice-Hall |page=18 |year=1960}}</ref> اما، بر اساس شرایط، یک جریان الکتریکی میتواند شامل یک جریان از [[ذرات باردار]]، هم در یک مسیر و هم در هر دو مسیر باشد. قرارداد مثبت به منفی برای سادهسازی این شرایط وضع شدهاست.
[[پرونده:Lichtbogen 3000 Volt.jpg|بندانگشتی|یک [[قوس الکتریکی]] یک دمونستراسیون الکتریکی از جریان الکتریکی فراهم میآورد.]]
فرایندی که در آن جریان الکتریکی از مواد عبور میکند با واژه [[رسانایی الکتریکی]] مورد استفاده قرار میگیرد، و طبیعت آن با ذرات باردار و مادهای که به وسیله آن جابجا میشوند، متفاوت است. مثالهایی برای جریان الکتریکی شامل رسانای فلزی، که الکترونها در رسانایی مانند فلزات جریان مییابند و [[برقکافت]] میشود، که در آن [[یون]]ها ([[اتم]]های باردار) در مایعات یا [[پلاسما (فیزیک)|پلاسماهایی]] مانند جرقههای الکتریکی جریان مییابند. در حالی که ذرات به خودی خود کندند، و گاهی اوقات با [[سرعت رانش]] میانگین یک میلیمتر در ثانیه پیش میروند،<ref name=Duffin />{{Rp|17}} [[میدان الکتریکی]] که آنها را پیش میبرد، سرعت آنها را به نزدیکی [[سرعت نور]] میرساند و سیگنالهای الکتریکی را قادر میسازد که با سرعت سیمها را بپیمایند.<ref>{{Citation |first=L. |last=Solymar |title=Lectures on electromagnetic theory |publisher=Oxford University Press |page=140 |year=1984 |isbn=0-19-856169-5}}</ref>
جریان دارای چند تأثیر قابل مشاهده است که بهطور تاریخی ابزاری برای شناسایی وجودش بهشمار میرود. جریان میتواند آب را تجزیه کند و این موضوع در سال ۱۸۰۰ به وسیله [[ویلیام نیکلسون (شیمیدان)|ویلیام نیکولسون]] و [[آنتونی کارلیسله]] کشف شد و امروزه آن را با نام [[برقکافت]] میشناسیم. در سال ۱۸۳۳، [[مایکل فارادی]] راه آنان را به خوبی ادامه داد. جریان در یک [[مقاومت (قطعه الکتریکی)|مقاومت الکتریکی]] سبب تجمع گرما در مقاومت میشود. در سال ۱۸۴۰، این اثر را [[جیمز ژول]] از نظر ریاضی مورد مطالعه قرار داد.<ref name=Duffin />{{Rp|23–24}}
در وسایل مهندسی یا خانگی جریان به دو دسته [[جریان مستقیم|مستقیم]] و [[جریان متناوب|متناوب]] تقسیم میشود. این واژهها به تغییرات جریان در بازه زمانی اشاره دارد. جریان مستقیم، برای مثال از یک [[باتری]] گرفته میشود و بیشتر لوازم الکترونیکی بدان نیاز دارند. این جریان یک سویه بوده که از قسمت مثبت مدار به قسمت منفی جریان مییابد.<ref name=bird>{{Citation |first=John |last=Bird |title=Electrical and Electronic Principles and Technology, 3rd edition |publisher=Newnes |year=2007 |isbn=978-1-4175-0543-2}}</ref>{{Rp|11}} اگر این جریان به وسیله الکترونها حمل شود، جهت جریان در خلاف جهت گفته شده خواهد بود. جریان متناوب جریانیست که بهطور مکرر جهت جریانش تغییر میکند. این تغییر اغلب به شکل یک [[موج سینوسی]] است.<ref name=bird />{{Rp|206–07}} بنابرین، جریان متناوب دارای پالس عقب و جلو بوده و در یک رسانا بدون حرکت بارها جریان تولید میکند. ارزش میانگین زمانی یک جریان متناوب صفر است، اما این جریان انرژی را در یک مسیر میرساند و سپس تغییر جهت میدهد. جریان متناوب تحت تأثیر ویژگیهای الکتریکی در [[شرایط پایدار]] جریان مستقیم، مانند [[القاوری]] و [[ظرفیت خازنی]] قرار میگیرد.<ref name=bird />{{Rp|223–25}} این ویژگیها زمانی مهم میشوند که شدت جریان [[پاسخ گذرا|گذرا]] باشد.
=== میدان الکتریکی ===
{{اصلی|میدان الکتریکی}}
{{اصلی|الکترواستاتیک}}
مفهوم [[میدان (فیزیک)|میدان]] الکتریکی توسط [[مایکل فارادی]] مطرح شد. میدان الکتریکی در اطراف جسم باردار شکل میگیرد و به تمام ذرات باردار درون میدان نیرو وارد میکند. میدان الکتریکی بین دو بار، مشابه میدان جاذبه بین دو [[جرم (فیزیک)|جرم]] عمل میکند و مانند آن در فضای بینهایت گسترش میباید و یک رابطه مجذور معکوس با فاصله نشان میدهد.<ref name=Umashankar /> اما، یک فرق اساسی در این بین وجود دارد. میدان جاذبه همیشه در نقش جذبکننده عمل میکند و میکوشد تا دو جسم را به یکدیگر برساند، در حالی که میدان الکتریکی میتواند هم سبب جذب شود و هم دفع. از آن جا که اجسام بزرگ مانند سیارهها دارای بار خالص نیستند، اغلب میدان الکتریکی در اطراف آنها صفر است؛ لذا با وجود اینکه نیرو جاذبه بسیار ضعیفتر است، در گیتی نیروی غالب بهشمار میآید.<ref name=hawking />
[[پرونده:VFPt image charge plane horizontal.svg|بندانگشتی|خطوط میدان از یک بار مثبت در بالای صفحه رسانا ناشی میشوند.]]
میدان الکتریکی بهطور عمومی در فضا متغیر است<ref>Almost all electric fields vary in space. An exception is the electric field surrounding a planar conductor of infinite extent, the field of which is uniform.</ref> و شدت آن در هر نقطه با نیرویی مشخص میشود که به وسیله هر بار اندک ثابتی احساس میگردد.<ref name=uniphysics />{{Rp|469–70}} بار فرضی که [[ذره آزمون]] نام دارد، بسیار کوچک است تا میدان الکتریکی آن با میدان الکتریکی اصلی تداخل نداشته باشد و همچینی ثابت است تا از تأثیر [[میدان مغناطیسی|میدانهای مغناطیسی]] جلوگیری کند. از آن جا که میدان الکتریکی با واحد نیرو شناسایی میشود، و نیرو نیز یک [[بردار اقلیدسی]] است، در نتیجه یک میدان مغناطیسی یک بردار است که هم [[شدت میدان|شدت]] دارد و هم [[مسیر (هندسه)|مسیر]]. در واقع این یک [[میدان برداری]] است.<ref name=uniphysics />{{Rp|469–70}}
مطالعه میدان الکتریکی حاصل از بارهای ثابت [[الکتریسیته ساکن]] نام دارد. میدان به وسیله مجموعهای از خطوط فرضی نمایش داده میشود که در هر نقطه از میدان مسیر آن را نمایش میدهند. این مفهوم به وسیله فارادی مطرح شد،<ref name="elec_princ_p73">{{Citation |last=Morely & Hughes |title=Principles of Electricity, Fifth edition |page=73 |isbn=0-582-42629-4}}</ref> که واژه [[خطوط میدان]]ی که او بیان کرده بود، هنوز نیز کاربرد دارد. خطوط میدان مسیرهایی هستند که یک بار مثبت نقطهای هنگامی که بدان نیرو وارد میشود، آن مسیرها را طی میکند. به هر حال، آنها یک مفهوم ذهنی هستند و واقعیت فیزیکی ندارند و میدان به فضای بین خطوط نفوذ دارد. خطوط میدان ناشی از بارهای ساکن چند ویژگی کلیدی دارند: اولاً، آنها از بارهای مثبت سرچشمه میگیرند و به بارهای منفی ختم میشوند. ثانیاً، باید با زاویهای قایم وارد اجسام رسانا شوند، ثالثاً، هرگز یکدیگر را قطع نمیکنند.<ref name=uniphysics />{{Rp|479}}
یک جسم رسانای توخالی تمام بارش را در سطح خارجی خود نگه میدارد. در نتیجه میدان در تمام نقاط داخل جسم صفر است.<ref name=Duffin />{{Rp|88}} این موضوع نقش اصلی را در [[قفس فاراده]] بازی میکند، این قفس یک پوسته فلزی رساناست که فضای داخلی خود را از تأثیرات الکتریکی خارجی جدا میکند.
نقش الکتریسیته ساکن در طراحی آیتمهای وسایل [[ولتاژ بالا]] پر رنگ است. برای شدت میدان الکتریکی که یک جسم متوسط میتواند تحمل کند، محدودیتی وجود دارد. فراتر از این نکته، [[شکست الکتریکی]] رخ میدهد و [[قوس الکتریکی]] سبب ایجاد صاعقه بین دو قسمت باردار میشود. برای مثال، هوا تمایل دارد با عبور دادن قوس الکتریکی و ایجاد شکاف، شدت میدان الکتریکی را به بیش از ۳۰ کیلوولت بر سانتیمتر برساند. در شکافهای بزرگتر، شدت شکست ضعیفتر است و شاید یک کیلوولت در هر سانتیمتر باشد.<ref name=hv_eng>{{Citation |first=M.S. |last=Naidu |first2=V. |last2=Kamataru |title=High Voltage Engineering |publisher=Tata McGraw-Hill |page=2 |year=1982 |isbn=0-07-451786-4}}</ref> مهمترین رویداد قابل مشاهده آن، [[آذرخش]] است، و زمانی اتفاق میافتد که با افزایش ستونهای هوا، بارها در ابرها جدا شوند و میدان الکتریکی هوا را افزایش دهند تا از حد تحمل، تجاوز کند. ولتاژ آذرخشهای بزرگ میتواند به بزرگی ۱۰۰ مگاولت باشد و انرژی به بزرگی ۲۵۰کیلووات ساعت را تخلیه کند.<ref>{{Citation |first=M.S. |last=Naidu |first2=V. |last2=Kamataru |title=High Voltage Engineering |publisher=Tata McGraw-Hill |pages=201–02 |year=1982 |isbn=0-07-451786-4}}</ref>
شدت میدان تا حد زیادی تحت تأثیر اجسام رسانای نزدیک میدان قرار دارد و در اشیای نوک تیز تشدید میشود. از این موضوع در [[برقگیر]]ها استفاده میشود که آذرخش، با استفاده از تیر نوک تیز مهار میشود تا ساختمان تحت محافظت، از صدمه دیدن در امان بماند.<ref name="Nahin2002">{{cite book |author=Paul J. Nahin |authorlink=Paul J. Nahin |title=Oliver Heaviside: The Life, Work, and Times of an Electrical Genius of the Victorian Age |date=9 October 2002 |publisher=JHU Press |isbn=978-0-8018-6909-9}}</ref>{{Rp|155}}
=== پتانسیل الکتریکی ===
سطر ۲۸۹ ⟵ ۹۵:
[[پرونده:Panasonic-oxyride.jpg|بندانگشتی|یک جفت [[باتری ایای]]. علامت + نشان دهنده قطبش اختلاف پتانسیل بین خروجیهای باتری است.]]
مفهوم پتانسیل الکتریکی با میدان الکتریکی ارتباط نزدیکی دارد. به بار کوچکی که در یک میدان الکتریکی قرار میگیرد، نیرو وارد میشود، و برای حرکت دادن این بار بر خلاف نیرویی که بدان وارد میشود، به [[کار (فیزیک)|کار]] نیازمندیم. پتانسیل الکتریکی در هر نقطه میزان انرژی لازم برای آوردن بار آزمون از فاصله [[بینهایت (ریاضی)|بینهایت]] دور به آن نقطه است. واحد آن اغلب [[ولت]] است، و یک ولت، پتانسیلی است که با استفاده از یک [[ژول]] کار میتوان یک بار یک [[کولن]]ی را از فاصله بینهایت دور به یک نقطه آورد.<ref name=uniphysics />{{Rp|494–98}} توصیح پتانسیل اگرچه رسمی است، کاربرد چندان ندارد، و مفهوم کاربردیتر، [[ولتاژ|اختلاف پتانسیل الکتریکی]] است که به انرژی لازم برای به حرکت درآوردن بار آزمون بین دو نقطه مشخص گفته میشود. میدان الکتریکی درای ویژگی مخصوصی است و آن اینست که [[نیروی پایستار|پایستار]] است، و این بدان معناست که به مسیری که بار میپیماید وابسته نیست: تمام مسیرهای بین دو نقطه به انرژی یکسانی نیاز دارند، و بنابرین یک مقدار منحصر به فرد برای اختلاف پتانسیل مورد نیاز است.<ref name=uniphysics />{{Rp|494–98}} یکای ولت به عنوان واحد اندازهگیری و توصیف اختلاف پتانسیل الکتریکی یا [[ولتاژ]] شناخته میشود.
برای اهداف کاربردی، بهتر است نقطهای را به عنوان مبدأ انتخاب کنیم و پتانسیل را با توجه به آن اندازهگیری و مقایسه کنیم. مبدأ خیلی مناسب میتواند [[زمین الکتریکی]] باشد، که فرض بر اینست که در تمام نقاط پتانسیلش یکسان است. نام نقطه مبدأ [[زمین الکتریکی]] است. زمین به عنوان منبع بی پایان از بارهای معادل مثبت و منفی فرض میشود و به همین دلیل از نظر الکتریکی خنثی و غیرقابل باردار شدن است.<ref>{{Citation |first=Raymond A. |last=Serway |title=Serway's College Physics |publisher=Thomson Brooks |page=500 |year=2006 |isbn=0-534-99724-4}}</ref>
پتانسیل الکتریکی یک [[کمیت اسکالر]] است، به همین دلیل تنها اندازه دارد و فاقد جهت میباشد. پتانسیل الکتریکی مشابه [[بلندی]] است: همانطور که یک جسم رها شده به دلیل اختلاف ارتفاع به وسیله میدان جاذبه به سمت پایین سقوط میکند، بار الکتریکی نیز به دلیل اختلاف پتانسیل ناشی از میدان مغناطیسی سقوط میکند.<ref>{{Citation |first=Sue |last=Saeli |title=Using Gravitational Analogies To Introduce Elementary Electrical Field Theory Concepts |url=http://physicsed.buffalostate.edu/pubs/PHY690/Saeli2004GEModels/older/ElectricAnalogies1Nov.doc |accessdate=2007-12-09 |bibcode=2007PhTea..45..104S |last2=MacIsaac |first2=Dan |volume=45 |year=2007 |pages=104 |journal=The Physics Teacher |doi=10.1119/1.2432088 |issue=2}}</ref> همانطور که در نقشههای موجود، [[خط کانتوری|خطوط کانتوری]] نقاط هم ارتفاع را نشان میدهند، میتوان مجموعه خطوطی که نقاط هم پتانسیل را نشان میدهند (با نام [[خط همپتانسیل|خطوط همپتانسیل]] شناخته میشود)، پیرامون یک جسم دارای بار الکترومغناطیسی رسم کرد. خطوط همپتانسیل با تمام خطوط نیرو زاویه قائم میسازند. همچنین آنها با سطح [[رسانای الکتریکی]] موازی اند، در غیر این صورت نیرویی تولید میشود که حاملان بار را به سطح پتانسیل میبرد.
میدان الکتریکی بهطور رسمی به عنوان نیرو وارده به واحد بار تعریف میشود، اما مفهوم پتانسیل اجازه استفاده از تعریفی مفیدتر و معادل را میدهد: میدان الکتریکی [[شیو (حسابان)|گرادیان]] مکانی پتانسیل الکتریکیست. واحدش اغلب ولت بر متر بوده، جهت بردار میدان، بزرگترین شیب پتانسیل و جایی است که خطوط همپتانسیل در نزدیکترین حالت قرار دارند.<ref name=Duffin />{{Rp|60}}
=== آهنربای الکتریکی ===
سطر ۳۲۵ ⟵ ۱۰۸:
[[پرونده:Electric motor cycle 3.png|بندانگشتی|موتور الکتریکی از یک اثر مهم در الکترومغناطیس استفاده میکند: جریان در میدان مغناطیسی نیرویی عمود بر میدان و جریان تجربه میکند.]]
کشف اورستد در سال ۱۸۲۱ در اینباره که پیرامون سیمهای حامل جریان الکتریکی [[میدان مغناطیسی]] وجود دارد، نشان داد که بین الکتریسیته و مغناطیس رابطهای مستقیم وجود دارد. بعلاوه، به نظر میرسید این فعل و انفعال با نیروی جاذبه و الکتریکی (دو نیروی طبیعت که تا آن زمان شناخته شده بودند)، متفاوت است. نیرویی که به سوزن قطبنما وارد میشد آن را نه به سیم حامل جریان نزدیک و نه آن را دور میکرد، اما با آن زاویه قائم میساخت.<ref name=berkson /> واژههای نسبتاً ناآشنای اورستد این بود: «تضاد الکتریکی به روشی چرخشی عمل میکند.» این نیرو همچنین به جهت جریان نیز بستگی داشت، یعنی اگر جهت جریان برعکس میشد، جهت نیرو نیز معکوس میگشت.<ref>{{Citation |first=Silvanus P. |last=Thompson |title=Michael Faraday: His Life and Work |publisher=Elibron Classics |page=79 |year=2004 |isbn=1-4212-7387-X}}</ref>
اورستد اکتشاف خود را بهطور کامل متوجه نشد، اما مشاهده کرد که آثار متقابل بودند: جریان به آهنربا نیرو و آهنربا به جریان نیرو وارد میکنند. بعدها [[آندره ماری آمپر]] این پدیده را بررسی کرد. او کشف کرد که دو سیم موازی حامل جریان به یکدیگر نیرو وارد میکنند. دو سیم که جهت جریانشان یکسان است، یکدیگر را جذب میکنند و دو سیم که جهت جریانشان مخالف هم است یکدیگر را دفع میکنند.<ref name="elec_princ_92-93">{{Citation |last=Morely & Hughes |title=Principles of Electricity, Fifth edition |pages=92–93}}</ref> این فعل و انفعال به واسطه میدان مغناطیسی ایجاد میشود که هر جریان تولید میکند و اساس [[آمپر (یکا)|تعریف جهانی آمپر]] را شکل میدهد.<ref name="elec_princ_92-93" />
[[پرونده:Electric motor cycle 3.png|بندانگشتی|موتور الکتریکی از یک اثر مهم در الکترومغناطیس استفاده میکند: جریان در میدان مغناطیسی نیرویی عمود بر میدان و جریان تجربه میکند.]]
رابطه بین میدانهای مغناطیسی و جریان بسیار مهم است، زیرا سبب شد تا مایکل فارادی در سال ۱۸۲۱، [[موتور الکتریکی]] را اختراع کند. [[موتور تکقطبی]] فارادی از یک [[آهنربا]] قرار گرفته داخل مخزن [[جیوه]] تشکیل میشد. جریان به وسیله سیمی آویزان از محور بالای آهنربا و غوطهور در جیوه برقرار میشد. آهنربا نیرویی مماسی بر سیم وارد میکرد و برای اینکه جریان برقرار شود، آن را پیرامون آهنربا میپیچاند.<ref name=iet_faraday>{{Citation |last=Institution of Engineering and Technology |authorlink=Institution of Engineering and Technology |title=Michael Faraday: Biography |url=http://www.iee.org/TheIEE/Research/Archives/Histories&Biographies/Faraday.cfm |accessdate=2007-12-09 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070703063432/http://www.iee.org/TheIEE/Research/Archives/Histories%26Biographies/Faraday.cfm |archivedate=2007-07-03 |df=}}</ref>
آزمایشهای فارادی در سال ۱۸۳۱ نشان داد در سیمی که عمود بر یک میدان مغناطیسی حرکت میکند، بین دو نقطه نهایی آن اختلاف پتانسیل ایجاد میشود. آنالیزهای متعاقب این فرایند، که با نام [[القای الکترومغناطیسی]] مشهور است، او را قادر ساخت تا [[قانون القای فارادی|قانون مشهور القای فارادی]] را بیان کند، قانونی که مطابق آن اختلاف پتانسیل مدار بسته، متناسب با تغییرات [[شار مغناطیسی]] حلقه است. استفاده از این کشف، او را قادر ساخت تا اولین [[مولد الکتریکی]] را در سال ۱۸۳۱ اختراع کند، مولدی که انرژی مکانیکی دیسک مسی در حال چرخش را به انرژی الکتریکی تبدیل میکرد.<ref name=iet_faraday /> [[مولد تکقطبی|دیسک فارادی]] هیچ استفاده عملی نداشت، ولی نشان داد که میتوان با استفاده از مغناطیس نیروی الکتریکی تولید کرد، امکانی که میتوان آن را با پی روی از کارهای او بهبود بخشید.
=== الکتروشیمی ===
سطر ۳۷۳ ⟵ ۱۳۲:
یک مدار الکتریکی اتصالی داخلی از اجزای الکتریکی است تا بارهای الکتریکی در مسیر بسته به منظور هدفی معین جریان یابند.
اجزای یک مدار الکتریکی میتواند شکلهای مختلفی داشته باشد، که میتواند شامل عناصری چون [[مقاومت]]ها، [[خازن]]ها، [[کلید (مدار)|کلیدها]]، [[ترانسفورماتور]]ها [[الکترونیک|وسایل الکترونیکی]] میباشد. [[مدار الکتریکی|مدارهای الکتریکی]] حاوی اجزای [[کنشپذیری (مهندسی)|فعال]] به ویژه [[نیمرسانا]]ها میباشند و رفتاری [[سامانه خطی|غیر خطی]] نشان میدهند که نیازمند آنالیز پیچیدهای است. سادهترین اجزای الکتریکی آنهایی هستند که نامشان [[کنشپذیری (مهندسی)|غیرفعال]] و [[سامانه خطی|خطی]] اند: اگرچه ممکن است بهطور موقت انرژی را ذخیره کنند، ولی شامل هیچ منبعی از آن نمیشوند و به تحریکها، پاسخهای خطی میدهند.<ref name=Alexander>{{Citation |
شاید [[مقاومت]] سادهترین عنصر غیرفعال مدار باشند: همانطور که نامش نشان میدهد، او در مقابل جریان مقاومت نشان میدهد و انرژی را به صورت گرما به هدر میدهد. مقاومت حاصل حرکت بار در یک رساناست: برای مثال، ر فلزات، مقاومت ناشی از برخورد بین الکترونها و یونهاست. [[قانون اهم]] قانون ابتدایی [[نظریه مدارها]] میباشد و بیان میکند که جریان گذرا از یک مقاومت، با اختلاف پتانسیل دو سر آن متناسب است. مقاومت بیشتر مواد در طیفهای مختلف دما و جریان تقریباً ثابت است؛ موادی که از این شرایط پیروی میکنند، مواد «اهمی» نام دارند. [[اهم]]، واحد مقاومت بوده و به افتخار [[گئورگ زیمون اهم]] انتخاب شدهاست و علامتش با توجه به حروف یونانی، به شکل Ω است. یک Ω مقاومتی است که در پاسخ به جریان یک آمپری، اختلاف پتانسیل یک ولتی ایجاد میکند.<ref name=Alexander />{{Rp|30–35}}
[[خازن]] حاصل توسعه بطری لیدن است و وسیلهایست که میتواند بار را ذخیره کند، او بدین وسیله انرژی الکتریکی را در میدان حاصل ذخیره میکند. از دو صفحه رسانا ساخته شده که به وسیله یک [[عایق الکتریکی|عایق]] [[دیالکتریک]] از یکدیگر جدا شدهاند. در عمل، ورقههای فلزی نازک به یکدیگر چسبیدهاند تا سطح تماس در واحد حجم و در نتیجه [[ظرفیت خازنی]] را افزایش دهند. واحد ظرفیت خازن [[فاراد]] است، که بعد از [[مایکل فارادی]] این نام اختصاص داده شد و با علامت F نشان داده میشود: یک فاراد عبارتست از اختلاف پتانسیل یک ولتی حاصله به هنگام ذخیره یک کولن بار الکتریکی در خازن. یک خازن متصل به منبع تغذیه در ابتدا به این دلیل که بار الکتریکی انباشته میکند، جریانی ایجاد مینماید. این جریان رفته رفته با پر شدن خازن کم میشود و در انتها به صفر میرسد؛ لذا یک خازن جریان
[[شرایط پایدار]] ایجاد نمیکند، بلکه مسیر آن را میبندد.<ref name=Alexander />{{Rp|216–20}}
[[القاگر]] یک رساناست که اغلب به شکل سیم پیچ است و در میدان مغناطیسی حاصل از جریان عبوری انرژی ذخیره میکند. زمانی که جریان تغییر میکند، میدان مغناطیسی و همچنین ولتاژ بین دو سر رسانا نیز دچار تغییر و تحول میگردد. ولتاژ حاصله با [[مشتق زمانی]] جریان متناسب است. ثابت تناسب [[القاوری|آندوکتانس]] نام دارد. واحد آندوکتانس [[هانری (یکا)|هانری]] است که به افتخار [[جوزف هانری]]، هم دوره فارادی انتخاب شدهاست. یک هانری آندوکتانسی است که اگر جریان گذرا از آن القاگر در هر ثانیه یک آمپر تغییر کند، اختلاف پتانسیل یک ولتی را ایجاد میکند. از برخی جهات رفتار القاگر برعکس خازن است: القاگر به جریان نامتغیر اجازه میدهد اما در مقابل جریان در حال تغییر ایستادگی میکند.<ref name=Alexander />{{Rp|226–29}}
=== توان الکتریکی ===
سطر ۴۰۸ ⟵ ۱۶۷:
=== موج الکترومغناطیسی ===
{{اصلی|تابش الکترومغناطیسی}}
کار فارادی و آمپر نشان داد که یک میدان مغناطیسی متغیر در زمان به عنوان منبع یک میدان الکتریکی عمل میکند و یک [[میدان الکتریکی]] متغیر در زمان منبع میدان مغناطیسی است. بنابرین، زمانی که یکی از این دو میدان در بازه زمانی تغییر میکنند، میدان دیگری ایجاد میشود.<ref name=uniphysics />{{Rp|696–700}} این پدیده ویژگیهای [[موج]] را داراست و بهطور طبیعی با نام [[تابش الکترومغناطیسی]] یاد میشود. در سال ۱۸۶۴، [[جیمز کلرک ماکسول]]، امواج الکترومغناطیسی را از نظر تئوری بررسی کرد. ماکسول مجموعهای از روابط را بیان کرد که قادر بودند ارتباط بین میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی، بار الکتریکی و جریان الکتریکی را به روشنی نشان دهند. او به علاوه ثابت کرد که امواج، الزاماً با [[سرعت نور]] حرکت میکنند و بنابرین خود نور نیز شکلی از تابشهای الکترومغناطیس است. [[معادلات ماکسول]]، که نور، میدان و بار را یکپارچه میکند، یکی از بزرگترین نقاط عطف فیزیک تئوریست.<ref name=uniphysics />{{Rp|696–700}}
بنابرین، تلاش بسیاری از محققان، امکان استفاده از الکترونیک را برای تبدیل سیگنالها به جریان [[فرکانس رادیویی|فرکانس بالای]] نوساندار فراهم ساخت، و به وسیله رساناهای دارای شکل مناسب، الکتریسیته اجازه ارسال و دریافت این سیگنالها را به وسیله امواج رادیویی در فاصلههای بسیار دور صادر کرد.
سطر ۴۱۸ ⟵ ۱۷۷:
[[پرونده:Gorskii 04414u.jpg|بندانگشتی|دستگاه تولید برق متناوب ساخته شده در قرن بیستم در [[بوداپست]] [[مجارستان]]، در اتاق تولید [[نیروی برقآبی]] در نیروگاه تولید برق (عکس از سرگی میخائیلوویچ).]]
آزمایشهای تالس به وسیله میله کهربا اولین مطالعات پیرامون تولید انرژی الکتریکی بود. اگرچه این روش، که به [[اثر برق مالشی]] معروف است، میتواند اجسام سبک را بلند و جرقه تولید کند، بسیار ناموثر است.<ref name=batteries>{{Citation |first=Ronald |last=Dell |first2=David |last2=Rand |title=Understanding Batteries |pages=2–4 |year=2001 |journal=Unknown |publisher=Royal Society of Chemistry |isbn=0-85404-605-4 |bibcode=1985STIN...8619754M |volume=86}}</ref> تا پیش از اختراع پیل ولتایی در قرن هجدهم، هیچ منبع الکتریسیته مداومی در دسترس نبود. پیل ولتایی و نسل مدرنش، [[باتری]]های الکتریکی، انرژی شیمیایی را ذخیره میکنند و در هنگام نیاز آن را به شکل انرژی الکتریکی در دسترس قرار میدهند.<ref name=batteries /> باتری یک منبع برق همهکاره و رایج است که برای بسیاری از وسایل مناسب میباشد، ولی ذخیره انرژی آن محدود است و زمانی که شارژش تمام میشود باید تعویض یا شارژ شود. برای تقاضاهای الکتریکی عظیم باید بهطور مداوم انرژی تولید و به وسیله خطوط انتقال رسانا، منتقل شود.
الکتریسیته، اغلب به وسیله [[مولد الکتریکی|مولدهای الکتریکی]] تولید میشود که با [[بخار]] حاصل از احتراق [[سوخت فسیلی|سوختهای فسیلی]]، یا گرما آزاد شده از رآکتورهای هستهای، یا سایر منابع انرژی مانند [[انرژی جنبشی]] حاصله از باد و جریان آب، به حرکت در میآیند. [[توربین بخار]] مدرن که در سال ۱۸۸۴ توسط [[چارلز آلگرنون پارسونز]] اختراع شد، امروزه با استفاده از منابع متنوع گرما، حدود ۸۰ درصد [[توان الکتریکی]] جهان را تولید میکند. این مولدها هیچ شباهتی به مولد تکقطبی فارادی که در سال ۱۸۳۱ اختراع شد، ندارند، اما هنوز از قانون الکترومغناطیسی او پیروی میکنند که میگوید رسانایی که به میدان مغناطیسی متغیری متصل است بین دوسرش، اختلاف پتانسیل تولید میشود.<ref>{{Citation |first=Peter G. |last=McLaren |title=Elementary Electric Power and Machines |pages=182–83 |year=1984 |publisher=Ellis Horwood |isbn=0-85312-269-5}}</ref> اختراع [[ترانسفورماتور]] در اواخر قرن نوزدهم، بدان معنا بود که نیروی الکتریکی میتواند با ولتاژی بالاتر ولی جریانی کمتر انتقال یابد. [[انتقال انرژی الکتریکی|انتقال بهینه انرژی الکتریکی]] بدین معنا بود که میتوان الکتریسیته را در یک [[نیروگاه]] مرکزی تولید کرد که از [[صرفهجویی در مقیاس]] سود میبرد و به فاصلههای نسبتاً دوری فرستاده میشود.<ref name=Patterson_p44-48>{{Citation |first=Walter C. |last=Patterson |title=Transforming Electricity: The Coming Generation of Change |pages=44–48 |year=1999 |publisher=Earthscan |isbn=1-85383-341-X}}</ref><ref>{{Citation |last=Edison Electric Institute |title=History of the Electric Power Industry |url=http://www.eei.org/industry_issues/industry_overview_and_statistics/history |accessdate=2007-12-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071113132557/http://www.eei.org/industry_issues/industry_overview_and_statistics/history |archivedate=November 13, 2007 |deadurl=yes |df=}}</ref>
[[پرونده:Parque eólico La Muela.jpg|بندانگشتی|[[توان بادی]] در بسیاری از کشورها در حال گسترش است.]]
سطر ۴۶۵ ⟵ ۱۸۵:
از آنجا که انرژی الکتریکی را نمیتوان به اندازهای ذخیره کرد که قادر به پاسخگویی تقاضا در سطح ملی باشد، باید در هر زمان، به اندازهای که لازم است، تولید شود. این خود نیازمند اینست که [[صنعت الکتریسیته]] پیشبینی دقیقی از بارگذاری الکتریکی داشته و ارتباط پایداری با نیروگاههای خود برقرار کنند. باید مقدار معینی از الکتریسیته تولید شده، همواره ذخیره شود تا برای مواقع اضطراری و بروز اختلالات، تکیهگاهی محکم وجود داشته باشد.
با مدرنیته یک ملت و بهبود اقتصاد آن، تقاضا برای الکتریسیته با سرعت بالایی افزایش مییابد. در ایلات متحده آمریکا، تقاضای برق در سه دهه اول سده بیستم، سالانه ۱۲ درصد افزایش مییافت.<ref>{{Citation |last=Edison Electric Institute |title=History of the U.S. Electric Power Industry, 1882–1991 |url=http://www.eia.doe.gov/cneaf/electricity/chg_stru_update/appa.html |accessdate=2007-12-08}}</ref> اکنون کشورهای نو ظهور در عرصه اقتصاد، مانند چین و هند، چنین افزایشی را تجربه میکنند.<ref>{{Citation |last=Carbon Sequestration Leadership Forum |title=An Energy Summary of India |url=http://www.cslforum.org/india.htm |accessdate=2007-12-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071205080916/http://www.cslforum.org/india.htm |archivedate=2007-12-05 |deadurl=yes |df=}}</ref><ref>{{Citation |last=IndexMundi |title=China Electricity – consumption |url=http://www.indexmundi.com/china/electricity_consumption.html |accessdate=2007-12-08}}</ref> بهطور تاریخی، افزایش تقاضای الکتریسیته، از تقاضا برای سایر شکلهای انرژی پیش افتادهاست.<ref name=NRC1986>{{Citation |last=National Research Council |authorlink=United States National Research Council |title=Electricity in Economic Growth |publisher=National Academies Press |year=1986 |isbn=0-309-03677-1}}</ref>{{Rp|16}}
[[تأثیرات محیطی تولید الکتریسیته|نگرانیهای محیطی از تولید الکتریسیته]] منجر به افزایش تمرکزها برای استفاده از [[انرژی تجدیدپذیر|منابع تجدیدپذیر]]، به خصوص [[توان بادی]] و [[انرژی آبی]] شدهاست. اگرچه میتوان انتظار داشت که تأثیر محیطی وسایل مختلف الکتریکی ادامه مییابد، شکل نهایی آن تقریباً پاک است.<ref name=NRC1986 />{{Rp|89}}
=== کاربردها ===
[[پرونده:Gluehlampe 01 KMJ.png|بندانگشتی|[[لامپ رشتهای]]، یکی از کاربردهای اولیه الکتریسیته که با گرمایی ژولی کار میکند: عبور [[جریان]] از [[مقاومت]] گرما تولید میکند.]]
الکتریسیته یک راه بسیار مناسب برای انتقال انرژی است و از آن استفادههای فراوان و در حال افزایشی اتفاق افتادهاست.<ref>{{Citation |first=Matthew |last=Wald |title=Growing Use of Electricity Raises Questions on Supply |newspaper=The New York Times |url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9C0CE6DD1F3AF932A15750C0A966958260 |date=21 March 1990 |accessdate=2007-12-09}}</ref> اختراع [[لامپ رشتهای]] در دهه ۱۸۷۰ سبب شد که [[نورپردازی]] به یکی از عمومیترین کاربردهای توان الکتریکی تبدیل شود. اگرچه برقرسانی خطرات خاص خود را دارد، جایگزین کردن شعلههای عریان چراغ نفتی با آن، بهطور چشمگیری حوادث آتشسوزی در خانهها و کارخانهها را کاهش داد.<ref>{{Citation |first=Peter |last=d'Alroy Jones |title=The Consumer Society: A History of American Capitalism |page=211 |publisher=Penguin Books}}</ref> امکانات عمومی با هدف روبه رشد قرار دادن بازار نور پردازی، در بسیاری از شهرها برقرار شد.<ref>{{cite web |url=https://www.en-powered.com/blog/the-bumpy-road-to-energy-deregulation |title=The Bumpy Road to Energy Deregulation |publisher=EnPowered |date=2016-03-28}}</ref>
تأثیر [[گرمای ژولی]] که در لامپهای رشتهای وجود دارد استفادههای مستقیم بیشتری در [[گرمایش الکتریکی]] دارد. درحالی که پرکاربرد و قابل کنترل است، میتواند مفید نیز باشد، زیرا بیشتر تولید الکتریکی نیازمند تولید گرما در نیروگاهها هستند.<ref>{{Citation |first=Charles and Penelope |last=ReVelle |title=The Global Environment: Securing a Sustainable Future |publisher=Jones & Bartlett |page=298 |year=1992 |isbn=0-86720-321-8}}</ref> تعدادی از کشورها مانند دانمارک، در زمینه محدود کردن و ممنوعیت استفاده از گرمایش الکتریکی در ساختمانها نو ساز قانونی وضع کردهاند.<ref>{{Citation |last=Danish Ministry of Environment and Energy |work=Denmark's Second National Communication on Climate Change |title=F.2 The Heat Supply Act |url=http://glwww.mst.dk/udgiv/Publications/1997/87-7810-983-3/html/annexf.htm |accessdate=2007-12-09 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080108011443/http://glwww.mst.dk/udgiv/Publications/1997/87-7810-983-3/html/annexf.htm |archivedate=January 8, 2008}}</ref> با این وجود، الکتریسیته یک منبع انرژی پر کاربرد برای گرمایش و [[خنکسازی]]،<ref>{{Citation |first=Charles E. |last=Brown |title=Power resources |publisher=Springer |year=2002 |isbn=3-540-42634-5}}</ref> با [[تهویه مطبوع]]/[[پمپ حرارتی|پمپهای حرارتی]] است که بخش در حال توسعهای برای تقاضای الکتریسیته به نظر میرسد و تأثیرات آن سبب شدهاست که صنعت برق به فکر تأمین این نیاز برآید.<ref>{{Citation |first=B. |last=Hojjati |first2=S. |last2=Battles |title=The Growth in Electricity Demand in U.S. Households, 1981–2001: Implications for Carbon Emissions |url=http://www.eia.doe.gov/emeu/efficiency/2005_USAEE.pdf |accessdate=2007-12-09 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080216100857/http://www.eia.doe.gov/emeu/efficiency/2005_USAEE.pdf |archivedate=2008-02-16 |df=}}</ref>
الکتریسیته در [[مخابرات]] و [[تلگراف الکتریکی]] کاربرد دارد که در سال ۱۸۳۷ توسط [[ویلیام فوترگیل کوکه]] و [[چارلز ویتستون]] به نمایش درآمد و یکی از اولین کاربردها بود. با ساخت [[اولین تلگراف بینقارهای]] و پس از آن [[کابل تلگراف بینقارهای]] در دهه ۱۸۶۰، الکتریسیته جهان را قادر ساخت تا در مدت چند ثانیه ارتباط برقرار کند. تکنولوژی [[فیبر نوری]] و [[ماهواره مخابراتی]] بهطور مشترک بازار سیستم برقراری ارتباط را به دست گرفتهاند، اما به نظر میرسد الکتریسیته بخش اساسی این فرایند باقی بماند.
اثر الکترومغناطیس بهطور آشکار در [[موتور الکتریکی]] به کار میرود، که ابزاری مؤثر و پاک برای توان محرک فراهم میآورد. یک موتور بی حرکت مانند [[وینچ]]، به راحتی مقداری نیرو فراهم میآورد، اما موتوری که با کاربرد برق حرکت میکند، مانند یک [[ماشین برقی]]، باید یا یک منبع توان مانند باتری را حمل کند یا جریان را از یک اتصال کشویی مانند یک [[شاخک برقرسان]] دریافت کند. همچنین از الکتریسیته برای تأمین سوخت [[حمل و نقل عمومی]] شامل اتوبوسها و قطارهای برقی استفاده میشود.<ref>{{Citation |title=Public Transportation |newspaper=Alternative Energy News |date=2010-03-10 |url=http://www.alternative-energy-news.info/technology/transportation/public-transit/}}</ref>
وسایل الکترونیک از [[ترانزیستور]]، که احتمالاً یکی از مهمترین اختراعات قرن بیستم است،<ref>{{Citation |first=Dennis F. |last=Herrick |title=Media Management in the Age of Giants: Business Dynamics of Journalism |publisher=Blackwell Publishing |year=2003 |isbn=0-8138-1699-8}}</ref> و یک بلوک بنیادین مدار تمام مدرن، استفاده میکنند. یک [[مدار مجتمع]] مدرن میتواند شامل چند میلیارد ترانزیستور کوچک شده در محلی به مساحت چند سانتیمتر مربع باشد.<ref>{{Citation |first=Saswato R. |last=Das |title=The tiny, mighty transistor |newspaper=Los Angeles Times |date=2007-12-15 |url=http://www.latimes.com/news/opinion/la-oe-das15dec15,0,4782957.story?coll=la-opinion-rightrail}}</ref>
== برق و جهان طبیعی ==
=== اثرات فیزیولوژیکی ===
{{اصلی|شوک الکتریکی}}
اگر به بدن انسان ولتاژی اعمال کنیم باعث میشود که جریان الکتریکی از بافتهای آن عبور کند، با اینکه رابطهٔ بین اینها غیر خطی است ولی با افزایش ولتاژ جریان عبوری نیز زیاد میشود.<ref name=tleis>{{
| first = Nasser | last = Tleis
سطر ۵۸۹ ⟵ ۲۱۱:
| year = 2008
| pages = 552–54
| isbn = 978-0-7506-8074-5}}</ref> آستانه درک انسان با توجه به فرکانس و مسیر عبوری جریان متغیر است ولی برای فرکانس اصلی (در آسیا ۶۰ هرتز) بین ۰٫۱ تا ۱ میلیآمپر متغیر است. با این وجود یک جریان ضعیف در حد میکروآمپر در شرایط مشخصی به عنوان [[الکترولرزه]] توسط بدن تشخیص داده میشود.<ref>{{Citation |first=Sverre |last=Grimnes |title=Bioimpedance and Bioelectricity Basic |publisher=Academic Press |year=2000 |pages=301–09 |isbn=0-12-303260-1}}</ref> اگر جریان خیلی قوی باشد موجب انقباض ماهیچهها، [[تارلرزه]] قلب و [[سوختگی]] بافت میشود.<ref name=tleis /> هیچ مشخصه ظاهری برای یک جسم هادی حاوی الکتریسیته وجود ندارد در نتیجه برق یک خطر منحصربفرد است. دردی که توسط یک شوک الکتریکی ایجاد میشود میتواند شدید باشد، این دلیل منجر شدهاست که در زمانهای مختلف این کار به عنوان یک روش برای [[شکنجه]] استفاده شود. به مرگی که ناشی از شوک الکتریکی باشد [[مرگ در اثر برق]] اطلاق میشود. در حال حاضر استفاده از این عبارت جز در بعضی حوزههای قضایی، که در آنها به معنی [[اعدام]] است، کاهش یافتهاست.<ref>{{Citation |first=J.H. |last=Lipschultz |first2=M.L.J.H. |last2=Hilt |title=Crime and Local Television News |publisher=Lawrence Erlbaum Associates |year=2002 |page=95 |isbn=0-8058-3620-9}}</ref>
=== پدیدههای الکتریکی در طبیعت ===
[[پرونده:Electric-eel2.jpg|بندانگشتی|[[مارماهی الکتریکی]] با نام الکتروفروس الکتریکوس]]
الکتریسیته توسط انسان اختراع نشدهاست و در طبیعت به شکلهای مختلف وجود دارد، یک نمود همیشگی آن [[آذرخش]] است. بسیاری از تعاملات آشنا در حد ماکروسکوپیک مانند حس [[لامسه]]، [[اصطکاک]] و [[پیوندهای شیمیایی]] ناشی از تعاملات بین میدانهای الکتریکی در مقیاس اتمی هستند. تصور میشود که [[میدان مغناطیسی زمین]] توسط یک [[دینام طبیعی]] ناشی از جریانهای دوار در مرکز سیاره ایجاد شدهاست.<ref>{{Citation |first=Thérèse |last=Encrenaz |title=The Solar System |page=217 |publisher=Springer |isbn=3-540-00241-3 |year=2004}}</ref> کریستالهای مشخصی مانند [[کوارتز]] و [[شکر]] زمانی که تحت فشار قرار میگیرند بین دو طرف خود اختلاف پتانسیل ایجاد میکنند.<ref name=crystallography>{{Citation |first=José |last=Lima-de-Faria |first2=Martin J. |last2=Buerger |title=Historical Atlas of Crystallography |journal=Zeitschrift für Kristallographie |volume=209 |issue=12 |page=67 |publisher=Springer |isbn=0-7923-0649-X |year=1990 |bibcode=1994ZK....209.1008P |doi=10.1524/zkri.1994.209.12.1008a}}</ref> این پدیده که [[اثر فشاربرقی]] نام دارد و از [[زبان یونانی|واژه یونانی]] piezein به معنی فشار گرفته شدهاست، در سال ۱۸۸۰ توسط [[پیر کوری]] و [[ژاکس کوری]] کشف شدهاست. این اثر دوطرفه است یعنی اگر یک ماده پیزوالکتریک را در میدان الکتریکی قرار دهیم ابعاد آن به مقدار بسیار ناچیز تغییر میکند.<ref name=crystallography />
بعضی از موجودات زنده مانند [[کوسه]]ها توانایی این را دارند که تغییرات میدان الکتریکی را حس کنند و به آن پاسخ دهند، این توانایی را [[دریافت الکتریسیته]] گویند،<ref name=Biodynamics>{{Citation |first=Vladimir & Tijana |last=Ivancevic |title=Natural Biodynamics |page=602 |publisher=World Scientific |year=2005 |isbn=981-256-534-5}}</ref> گونههای دیگری وجود دارند که قادرند برای شکار یا دفاع از خود ولتاژ ایجاد کنند به این توانایی [[پیدایش الکتروزیستی]] گویند.<ref name=Electroreception /> راسته [[برقماهیسانان]]، که معروفترین آنها [[مارماهی الکتریکی]] است، قادرند با ایجاد یک ولتاژ قوی توسط سلولهای تغییریافتهٔ ماهیچه موسوم به [[الکتروسلول]]، طعمه خود را تشخیص یا بیحس کنند.<ref name=Electroreception /><ref name=morris /> همهٔ حیوانات اطلاعات را در امتداد غشای سلولی توسط تپشهای (پالسهای) ولتاژ انتقال میدهند که به آن [[پتانسیل عمل]] میگویند، که وظیفه آن شامل ایجاد ارتباط بین [[ماهیچه]]ها و [[یاختههای عصبی]] توسط دستگاه عصبی است.<ref name="neural science">{{Citation |first=E. |last=Kandel |first2=J. |last2=Schwartz |first3=T. |last3=Jessell |title=Principles of Neural Science |pages=27–28 |year=2000 |publisher=McGraw-Hill Professional |isbn=0-8385-7701-6}}</ref> شوک الکتریکی این سیستم را تحریک میکند و موجب انقباض ماهیچهها میشود.<ref>{{Citation |first=Paul |last=Davidovits |title=Physics in Biology and Medicine |pages=204–05 |year=2007 |publisher=Academic Press |isbn=978-0-12-369411-9}}</ref> پتانسیل عمل در بعضی گیاهان مسئول فعالیتهای هماهنگی است.<ref name="neural science" />
== درک فرهنگی ==
در سال ۱۸۵۰، [[ویلیام اوارت گلدستون]] از [[مایکل فارادی]] پرسید، چرا الکتریسیته ارزشمند است. فارادی پاسخ داد، «یک روز شما مالیات آن را خواهید پرداخت.»<ref name="The Conversation">{{Citation |last=Jackson |first=Mark |url=http://theconversation.com/theoretical-physics-like-sex-but-with-no-need-to-experiment-19409 |title=Theoretical physics – like sex, but with no need to experiment |publisher=The Conversation |date=4 November 2013}}</ref>
در قرن ۱۹ام و اوایل قرن ۲۰ام، حتی در [[جهان غرب|جهان صنعتی غرب]]، هنوز الکتریسیته به بخشی از زندگی روزمره مردم تبدیل نشده بود. [[فرهنگ عامه]] زمان، اغلب آن را در قالب نیرویی اسرارآمیز و شبه جادویی به تصویر میکشید که قادر بود زندگی را نابود و مرده را زنده کند یا حتی قوانین طبیعت را به زانو درآورد.<ref name="Van Riper 69">{{Citation |last=Van Riper |first=A. Bowdoin |title=Science in popular culture: a reference guide |publisher=[[گروه انتشاراتی گرینوود]] |location=Westport |year=2002 |pages=69 |isbn=0-313-31822-0}}</ref> این گرایش با آزمایشهای [[لوییجی گالوانی]] در سال ۱۷۷۱ ایجاد شد که در آن پاهای قورباغههای مرده با به کار بردن [[الکتریسته حیوانات]] به حرکت درآمد. اندکی پس از کار گالوانی، «تجدید حیات» یا احیای مجدد افراد ظاهراً مرده یا غرق شده، در ادبیات پزشکی گزارش شد. این نتایج با [[مری شلی]] به هنگام انتشار [[فرانکنشتاین]] (۱۸۱۹)، مشهور شدند، اگرچه او واژهٔ تجدید حیات را به هیولا نسبت نداد. تجدید حیات هیولاها با استفاده از الکتریسیته، بعداها به موضوعی ترسناک در فیلمهای ژانر وحشت تبدیل شد.
با افزایش آشنایی عمومی با الکتریسیته به عنوان نیروی حیاتی [[انقلاب صنعتی دوم]]، صاحبانش در نقشهای مثبتی،<ref name="Van Riper 71">Van Riper, op.cit. , p. 71.</ref> مانند کارکنان در «مرگ انگشت در پایان دستکشهایشان مانند قطعه قطعه کردن سیمهای زندگی» در شعر [[پسران مارتا]] از [[رودیارد کیپلینگ]] در سال ۱۹۰۷ ظاهر شدند.<ref name="Van Riper 71" /> ماشینهای دارای قدرت الکتریکی از تمام انواع، در داستانهای ماجراجویانهای چون داستانهای [[ژول ورن]] و [[تماس سویفت]] برجسته شدند.<ref name="Van Riper 71" /> اربابان الکتریسیته، چه تخیلی و چه واقعی، از جمله دانشمندانی چون [[توماس ادیسون]]، [[چارلز آلگرنون پارسونز]]، و [[نیکولا تسلا]]، به عنوان جادوگران، علم میان مردم مشهور شدند.<ref name="Van Riper 71" />
با از بین رفتن تازگی الکتریسیته و تبدیل شدن به ابزاری واجب برای زندگی روزمره در نیمه دوم قرن بیستم، تنها زمانی نیازمند توجه به فرهنگ عامه میشد که جریان قطع میگشت. افرادی که جریان را برقرار میکنند، مانند قهرمانان بینام و نشان آهنگ [[ویچیتا لینمان]] (۱۹۶۸)، اثر [[جیمی وب]]،<ref name="Van Riper 71" /> هنوز اغلب در هیبت قهرمانانه و جادوگرانه خودنمایی مینمایند.<ref name="Van Riper 71" />
سطر ۶۷۰ ⟵ ۲۳۳:
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
* {{یادکرد ویکی|عنوان = Electricity |پیوند =
== منابع ==
* {{Citation |first1=Mahmood |last1=Nahvi |first2=Edminister |last2=Joseph |title=Electric Circuits |year=1965 |publisher=McGraw-Hill |isbn=978-0-07-142241-3}}
* {{Citation |first=Percy |last=Hammond |title=Electromagnetism for Engineers |year=1981 |journal=Nature |publisher=Pergamon |isbn=0-08-022104-1 |bibcode=1951Natur.168....4G |volume=168 |pages=4 |doi=10.1038/168004b0 |issue=4262}}
* {{Citation |first=A. |last=Morely |first2=E. |last2=Hughes |title=Principles of Electricity |edition=5th |year=1994 |publisher=Longman |isbn=0-582-22874-3}}
* {{Citation |first=M.S. |last=Naidu |first2=V. |last2=Kamataru |title=High Voltage Engineering |publisher=Tata McGraw-Hill |year=1982 |isbn=0-07-451786-4}}
* {{Citation |first=James |last=Nilsson |first2=Susan |last2=Riedel |title=Electric Circuits |publisher=Prentice Hall |year=2007 |isbn=978-0-13-198925-2}}
* {{Citation |first=Walter C. |last=Patterson |title=Transforming Electricity: The Coming Generation of Change |year=1999 |publisher=Earthscan |isbn=1-85383-341-X}}
* Benjamin, P. (1898). [https://books.google.com/books?id=VLsKAAAAIAAJ A history of electricity (The intellectual rise in electricity) from antiquity to the days of Benjamin Franklin]. New York: J. Wiley & Sons.
== پیوند به بیرون ==
{{Commonscat-inline|برق}}
{{ویکیگفتاورد}}
{{ویکیواژه}}
* [http://www.ibiblio.org/kuphaldt/electricCircuits/DC/DC_1.html ''مبانی مفاهیم برق''] فصلی از [http://www.ibiblio.org/kuphaldt/electricCircuits/DC/index.html ''درسهایی در مدارهای الکتریکی بخش اول جریان مستقیم''] کتاب و [http://www.ibiblio.org/kuphaldt/electricCircuits/ دنبالهها] (به زبان انگلیسی).
* [https://books.google.com/books?id=n-MDAAAAMBAJ&pg=PA772&dq=Popular+Mechanics+1931+curtiss#v=onepage&q&f=true «صد سال برق»، مه
* [http://www.hometips.com/hyhw/electrical/electric.html نشاندادن نحوه عملکرد سیستم برق در منازل مسکونی آمریکا همراه با تصویر (به زبان انگلیسی)]
* [http://www.worldstandards.eu/electricity/plugs-and-sockets/ برق سراسر جهان (به زبان انگلیسی)]
|