دمنوش: تفاوت میان نسخهها
[نسخهٔ بررسیشده] | [نسخهٔ بررسیشده] |
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
جز تمیزکاری یادکردها (وظیفه ۱۹) |
||
خط ۱۱:
دمنوش نوعی [[نوشیدنی]] است که در آن جزئی از [[گل]]، [[برگ]]، [[ساقه]]، [[ریشه]]، [[دانه]]، پوستِ [[میوه]] یا اجزای دیگر [[گیاهان دارویی]] که قابل حل در آب است، به صورت خشک یا تازه مورد استفاده قرار میگیرد.<ref name="ReferenceA">{{پک|苑田|2010|ک=ハーブティーブレンドレシピ260|ص=10}}</ref> بیشتر دمنوشها فاقد [[کافئین]] هستند.<ref>{{پک|佐々木 |2007|ک=ハーブティー事典-108|ص=14}}</ref>
به نوشیدنی ساخته شده از گیاهان دارویی و [[ادویهجات]] دمنوش گفته میشود.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.dictionary.com/browse/herbal-tea|عنوان=herbal tea|تاریخ بازدید=۱۹ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=Dictionary.com| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrQOxDv | تاریخ بایگانی =
;تفاوت دمنوش با [[چای]]
چای نوعی نوشیدنی است که از برگ گیاهی به نام [[کاملیا سیننسیس]] تهیه میشود. مانند [[چای سیاه]] یا [[چای سبز]] اما دمنوش یا چای گیاهی از برگ، [[گل]]، پوست درخت (مانند دارچین)، [[میوه]]، ریشه یا دانهٔ گیاهانی بخصوصی به غیر از کاملیا سیننسیس تهیه میشود.<ref name="Tisane">{{یادکردوب|نشانی=http://www.learn-about-tea.com/tisane-tea.html|عنوان=Tisane Tea|تاریخ بازدید=۱۹ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=learn-about-tea.com| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrRJSvB | تاریخ بایگانی =
;تفاوت دمنوش با [[جوشانده]]
در دمنوش گیاه را کمی کوبیده و در آب جوشیده شده به مدت چند دقیقه در حالی که در ظرف بسته است، روی بخار ملایم قرار میدهند و بعد صاف میکنند. نوشیدنی حاصل از [[گل گاوزبان]]، [[گل ختمی]]، [[به لیمو]]، [[سنبل الطیب]] نوعی دمنوش گیاهی است. در مقابل اگر گیاه را مستقیم با آب سرد یا گرم بجوشانند، جوشاندهای بدست میآید که خاصیت و اثر آن قوی تر از دمنوش است، چرا که حین جوشاندن مواد بیشتری از گیاه خارج میشود.
بسیاری از گیاهان باید به صورت دم کردهاستفاده شود و اگر بر اثر ناآگاهی یا غفلت جوشانده شود، خاصیت آن تغییر میکند و گاهی موادی از گیاه آزاد میشود که دارای عوارض ناگواری خواهد بود.<ref name="mayadin">{{یادکردوب|نشانی=http://mayadin.tehran.ir/default.aspx?tabid=176&ArticleId=3333|عنوان=آشنایی با دمنوشهای گیاهی |تاریخ بازدید=۱۵ فروردین ۱۳۹۵|ناشر=شهرداری تهران| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrSDfTr | تاریخ بایگانی =
;تفاوت دمنوش با [[عرقیات|عرقیات گیاهی]]
عرقیات گیاهی، از [[تقطیر]] [[اسانس]] ریشه، پوست یا گلبرگ گیاهان طبی در آب حاصل میشود، نظیر [[گلاب]] و عرق [[نعناع]].<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://jamejamonline.ir/online/1071616596348982052/کدورت،-مهمترین-نشانه-آلودگی-عرقیات|عنوان=کدورت، مهمترین نشانه آلودگی عرقیات |تاریخ بازدید=۱۵ فروردین ۱۳۹۵|ناشر=جام جم آنلاین| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrVljBm | تاریخ بایگانی =
; اجزای گیاهی مورد استفاده
خط ۸۵:
* مصرف همزمان داروهای شیمیایی با گیاهی خاص ممکن است موجب بروز تداخل دارویی گردد؛ بنابراین باید پزشک را از مصرف این گیاهان مطلع نمود.<ref name="plant">{{یادکردوب|نشانی=http://prmp.mums.ac.ir/index.php/component/content/article/43-persian-category/320-plantcare|عنوان= گل گاو زبان |تاریخ بازدید=۹ آبان ۱۳۹۳|ناشر=مرکز تحقیقات فارماکولوژیک گیاهان دارویی دانشگاه علوم پزشکی مشهد | پیوند بایگانی =
http://prmp.mums.ac.ir/index.php/component/content/article/43-persian-category/320-plantcare| تاریخ بایگانی =۹ آبان ۱۳۹۳}}</ref>
* گیاهان دارویی باید از منابع معتبر و مطمئن تهیه شوند. فروشندگان گیاهان دارویی باید اطلاعات و شناخت کافی در زمینهٔ خواص داروهای گیاهی داشته باشند. بهتر است داروهای گیاهی از مراکزی تهیه شوند که دارای مجوز یا عضو اتحادیه باشند.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://sinahospital.tums.ac.ir/detail.aspx?content=news&gidview=12808|عنوان=مصرف خودسرانه گیاهان دارویی خطرآفرین است |تاریخ بازدید=۹ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=بیمارستان تخصصی و فوق تخصصی سینا || پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrZ5u6i | تاریخ بایگانی =
در کشور [[ژاپن]] برای بستهبندی دمنوشها شرایط زیر مقرر شدهاست: ذکر کشور محل کشت یا برداشت گیاه، ذکر نام علمی گیاه، ذکر قسمت مورد استفادهٔ گیاه از قبیل: گل، برگ، ریشه و غیره و ذکر تاریخ انقضای مصرف.<ref name="ReferenceC">{{پک|ボタニカルズ |2010|ک=ボタニカルズ式 ハーブティー Perfect Book|ص=14}}</ref>
=== استفاده در زمان شیردهی و بارداری ===
مادران باردار یا شیرده تنها پس از مشاوره با پزشک، مجاز به مصرف دمنوش هستند.<ref name="plant"/> در هنگام بارداری، بسیاری از گیاهان مورد استفاده در دمنوش میتواند مضر باشد. حتی ممکن است در اوایل حاملگی، احتمال سقط یا وزن کم هنگام تولد را افزایش دهد. برخی از این دمنوشها مضر عبارتند از: [[یونجه]]، [[توت مار]]، [[افدرا]]، [[چای ترش]]، [[کاوا]]، [[علف لیمو]]، ریشه [[شیرین بیان]]، [[مریم گلی]]، برگ [[گزنه]]، [[گل ساعتی]]، [[بابونه رومی]]، [[رزماری]]، [[ساسافراس]]، [[نخلک ارهای]] و [[بومادران معمولی]]<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.babycenter.com/0_herbal-teas-during-pregnancy_3537.bc|عنوان=Herbal teas during pregnancy |تاریخ بازدید=2016 March 9 |ناشر=BabyCenter| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrcXkje | تاریخ بایگانی =
جهت ازدیاد شیر مادر بعد از زایمان، [[رازیانه]] (معروفترین داروی طبیعی به منظور افزایش شیر مادر بهشمار میرود)، [[زیره]]، [[قاصدک]]، برگ [[تمشک قرمز]]، [[خار مریم]]، [[شنبلیله]]، [[شوید]] و [[بادیان رومی]] توصیه میشود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=-157-156-155-141-112-62-50-42}}</ref>
خط ۹۷:
{{اصلی|فهرست عوارض جانبی گیاهان دارویی}}
مصرف داروهای گیاهی به اعتقاد پزشکان، عوارض نهفتهای دارد که برای مردم مشخص نیست و به همین دلیل، مصرفکنندگان فکر میکنند که مصرف این داروها روند بهبودی را سریعتر میکند. در همین حال برخی از بیماران نیز با مصرف داروهای گیاهی در دوران بیماری، درمان اصلی را به تعویق میاندازند. برخی گیاهان دارویی بسیار قوی یا سمی هستند و میتوانند باعث از کارافتادگی [[کبد]] و حتی [[مرگ]] مصرفکننده شوند.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2010/07/100706_l21_herbal_medicine.shtml|عنوان=مصرف داروهای گیاهی نجاتبخش یا کشنده ؟|تاریخ بازدید=۹ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=بیبیسی| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGri3chH | تاریخ بایگانی =
== دمنوشهای محبوب ==
خط ۱۰۶:
== در فرهنگ کشورهای جهان ==
[[پرونده:BombillaParaguay.JPG||بندانگشتی|چپ|300px| تصویری از بومبیلا، چای [[ماته]] به شکل سنتی توسط [[نی نوشیدنی|نی]] فلزی بخصوص به نام بومبیلا نوشیده میشود.]]
* در ایران در سالهای اخیر دمنوشهای گیاهی و میوهای مورد استقبال و مصرف برخی خانوارها قرار گرفتهاست. دلایل این استقبال گوناگون است. برخی برای نفع درمانی از این دمنوشها استفاده میکنند. تعدادی برای تنوع بخشیدن به نوشیدنی روزانه، آن را مصرف میکنند و برخی، نوشیدن دمنوش گیاهی را نوعی شیک بودن دانسته و جهت پذیرایی از آن استفاده میکنند.<ref name="mayadin"/> بر اساس تحقیقاتی که در سال ۹۲ در ایران به عمل آمدهاست. ۸/ ۴۱ درصد از کل گیاهان دارویی که توسط مردم استفاده میگردد به صورت دم کردنی بودهاست.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://tazkiyeh.behdasht.gov.ir/uploads/Darooyi_Payiz92.pdf|عنوان=استفاده از گیاهان دارویی در ایران: بررسی و تحلیل آمار مصرفکنندگان، شیوههای مصرف، منابع تهیه و آگاهی دهنده |تاریخ بازدید=۱۵ فروردین ۱۳۹۵|ناشر=فصلنامه طب و تزکیه، سال بیست و دوم، شماره ۳| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrmqeSe | تاریخ بایگانی =
* استقبال و رویکرد دوباره به چایهای گیاهی، در [[ایالات متحده آمریکا]] از [[دهه ۱۹۶۰ (میلادی)]] آغاز شد. با پیدایش [[جنبش اجتماعی|جنبشهای اجتماعی]] نظیر [[جنبش استعداد بشری]] و [[هیپی|هیپیگری]] دور تازهای از بازگشت به طبیعت در بین مردم آمریکا ظهور کرد و این موج به تدریج در سراسر جهان گسترش یافته و هنوز هم ادامه دارد.<ref>{{پک|佐々木|1998|ک=ハーブティー-おいしく飲んで美しく健康に 57種のハーブからつくる192のハーブティティー|ص=12}}</ref>
* در کشورهایی مثل [[مراکش]]، [[تونس]]، [[ترکیه]] و [[مصر]] مصرف چای [[نعناع فلفلی]] همراه با شکر فراوان رواج بسیاری دارد. نعناع فلفلی برای رفع گرمازدگی و رفع خستگی چای مناسبی است.
خط ۱۶۰:
| [[بابونه گاوی]] || [[w:Tanacetum parthenium|Tanacetum parthenium]]|| [[پرونده:Tanacetum parthenium.jpg|100px]] ||گل شکفته شده با کمی از سرشاخه||جوشاندهٔ آن کمک درمانی خوبی برای گریپ (عرق آور) است. همچنین در سوءهاضمه (ضد عفونیکننده و بادشکن) و دفع [[انگل]]های رودهای مؤثر است. این نوع بابونه دارای قدرت ضد تورمی نیست.<ref>{{پک|ولاگ|استودولا|۱۳۹۲|ک=گیاهان دارویی|ص=144}}</ref>
|-
| [[بادرنجبویه (گیاه)|بادرنجبویه]]{{سخ}}بادرشبو ||[[w:Dracocephalum moldavica|Dracocephalum moldavica]]||[[پرونده:Dracocephalum moldavica20090710 14.jpg|100px]]||برگ||گل آن شباهت به سر [[اژدها]] دارد. آرامبخش است و در تسکین [[سردرد]] تأثیر دارد.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://gbiz.jp/naturemb/life1060.html|عنوان=ドランゴンヘッド|تاریخ بازدید=۲۳ فروردین ۱۳۹۵|ناشر=Global Biz | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGro6hkE | تاریخ بایگانی =
|-
| [[بادیان ختایی]] || [[w:Illicium verum|Illicium verum]]|| [[پرونده:Illicium verum 2006-10-17.jpg|100px]] ||دانه||طعم آن به ادویه شباهت دارد. پودر آن را میتوان به [[قهوه]] اضافه کرد. برای گرم کردن بدن مؤثر است. نوشیدن این چای در هنگام شروع سرماخوردگی توصیه میشود همچنین در تسکین دل درد و افزایش [[شیر مادر]] هم تأثیر است.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=117}}</ref>
خط ۱۷۴:
| [[بهلیمو]] ||[[w:Aloysia citrodora|Aloysia citrodora]]{{سخ}}مترادف [[w:Aloysia triphylla|Aloysia triphylla]] ||[[پرونده:Aloysia triphylla1.jpg|100px]] ||برگ||به چای به لیمو «چای جادویی» و «چای آرامش» نیز گفته میشود. برگ این گیاه در رفع تپش قلب، [[سردرد]]های یک طرفه، [[سرگیجه]]، حالات عصبی و خستگیهای روحی بسیار مفید است. به لیمو برای تقویت معده بسیار مؤثر است که برای این منظور بهتر است همیشه به صورت دم کرده مانند چای مصرف شود.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.iran.pezeshk.us/archives/32417|عنوان= خواص درمانی دم نوش به لیمو|تاریخ بازدید=۲۶ بهمن ۱۳۹۴|ناشر=روزنامه اخبار پزشکی ایران - سایت پزشکان بدون مرز| پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/6fKyXcAdd| تاریخ بایگانی =۲۶ بهمن ۱۳۹۴}}</ref>
|-
| [[پرسیاوشان]] || [[w:Adiantum capillus-veneris|Adiantum capillus-veneris]]|| [[پرونده:Capelvenere03(Parco dei Nebrodi).JPG|100px]] ||کلیه قسمتهای اندام هوایی آن|| پرسیاوشان دارای اثر مدر بوده در درمان علائم سرماخوردگی و [[سرفه]] مورد استفاده قرار میگیرد.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://ssu.ac.ir/index.php?id=5094|عنوان=پرسیاوشان Adiantum capillus veneris |تاریخ بازدید=۶ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrpac4K | تاریخ بایگانی =
|-
| [[پنجانگشت]] || [[w:Vitex agnus-castus|Vitex agnus-castus]]|| [[پرونده:Vitex agnus-castus 002.JPG|100px]] ||میوه||گیاه پنج انگشت یا «فلفل بری»، برای زنانی که دوران یائسگی را سپری میکنند، مفید است. این گیاه گُرگرفتگی زنان را در دوران [[یائسگی]] کاهش میدهد همچنین برای رفع [[سندرم پیش از قاعدگی]] دختران مفید است.<ref name="fars" /><ref>{{پک|榊田|2014|ک=いちばんわかりやすいハーブティー大事典|ص=77}}</ref>
خط ۲۰۰:
| [[رازیانه]]||[[w:Foeniculum vulgare|Foeniculum vulgare]] || [[پرونده:F. vulgare frutos-1.JPG|100px]]||دانه ||از قدیم به عنوان یک گیاه مؤثر جهت لاغر شدن مورد توجه بودهاست در [[زبان یونانی]] به رازیانه (márathon) گفته میشود که معنی آن لاغر شدن است. رازیانه باعث کم شدن اشتها میشود. در بهبود یبوست و کم شدن گازهای جمع شده در شکم مؤثر است. گیاهی کاملاً شناخته شده در زیاد شدن [[شیر مادر]] است اما بخاطر اثراتی که در رحم دارد در دوران حاملگی باید از مصرف زیاد آن خودداری شود. به صورت چای به تنهایی یا همراه با [[عسل]] در درمان سرفه بکار میرود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=50}}</ref>
|-
| [[گل راعی|راعی]] (علف چای)<ref name="HTML">{{یادکردوب|نشانی=http://fdo2.sums.ac.ir/moavenat/tahghigh/danestaniha/archivedanestaniha/indexbykhabi.HTML|عنوان=علف چای (Hypericum perforatum) |تاریخ بازدید=۲۹ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی شیراز| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGruK30J | تاریخ بایگانی =
|-
| [[رز]]{{سخ}}گونههای نمونه [[رز گالیکا]]{{سخ}}[[گل گلاب]]{{سخ}}[[رز سنتیفولیا]]||[[w:Rosa gallica|Rosa gallica]] || [[پرونده:Wild Rosa gallica Romania.jpg|100px]]|| گل||رزهایی که برای تهیه چای استفاده میشوند از نوع رزهای باغی قدیمی هستند و انواع رزهای باغی جدید برای درست کردن چای بکار نمیرود. رز بر روی اعصاب اثر قوی دارد و در هنگام ناراحتی و نگرانی نوشیدن آن باعث آرام شدن اعصاب خواهد شد. در برطرف کردن درد هنگام قاعدگی، نامنظمی قاعدگی و عوارض ناشی از یائسگی مؤثر است. همچنین در درمان گلو درد بکار میرود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=76}}</ref>
|-
| [[رومارن]]{{سخ}}رزماری{{سخ}}اکلیل کوهی || [[w:Rosmarinus officinalis|Rosmarinus officinalis]] || [[پرونده:Rozemarijn.jpg|100px]]|| برگ، گل و ساقه|| اثر محرک رزماری روی سیستم اعصاب مرکزی برجسته است. از رزماری به صورت خوراکی در درمان اضطراب، سردرد و [[میگرن]] استفاده میشود. مصرف رومارن در موارد ضعف عمومی، خستگی مفرط و بیحالی بیمار در دوران نقاهت مفید تشخیص داده شدهاست.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://ssu.ac.ir/index.php?id=9116|عنوان=رزماری Rosmarinus officinalis|تاریخ بازدید=۶ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrvAl2A | تاریخ بایگانی =
|-
| [[ریحان]] ||[[w: Ocimum basilicum|Ocimum basilicum]] ||[[پرونده:Basil Flower2.jpg|100px]] ||برگ و سرشاخههای جوان و گلدار ||این گیاه به عنوان [[شاه]] گیاهان دارویی شهرت دارد. در غالب نواحی [[مرداب]]ی که [[پشه]] و حشرات فراوان دارد، گلدان آن در دهانه پنجره منازل، جهت دفع حشرات گذاشته میشود. ریحان در تقویت عمل دستگاه هضم، تسریع عمل هضم، از بین بردن نفخ، دل درد یا استفراغ مؤثر است و به کسانی که معدهٔ ضعیف دارند توصیه میشود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=92}}</ref>
خط ۲۱۰:
| [[زالزالک برگریز]]{{سخ}}|| سرخه ولیک [[w:Crataegus monogyna|Crataegus monogyna]] || [[پرونده:Hawthorn fruit.JPG|100px]]||میوه||میوهٔ آن را با دست و بدون دم میچینند و با سرعت خشک میکنند در غیر اینصورت به سرعت کپک میزند. برای درمان فعالیتهای قلبی، [[آرتریوسکلروز]] (ضخیمشدن و سفتی دیوارهٔ سرخرگ)، ناراحتی قلبی به علت اشکالات عصبی، [[میگرن]]، بیخوابی و تنظیم فشارخون به کار میبرند. منحصراً باید تحت نظر پزشک مصرف شود.<ref>{{پک|ولاگ|استودولا|۱۳۹۲|ک=گیاهان دارویی|ص=۱۶۴}}</ref>
|-
| [[زالزالک زرد]]{{سخ}}||کیالک [[w:Crataegus azarolus|Crataegus azarolus]] || [[پرونده:Crataegus azarolus HRM.jpg|100px]]|| موه|| معمولاً پایه چای ترکیبی [[هلو]] یا [[توت]]، کیالک است و در واقع چای کیالک را با هلو یا توت خوشطعم کردهاند. این دمنوش وضع جریان خون را بهبود میبخشد و به سلامت قلب و عروق کمک میکند. آرامبخش است و رسوبات حاصل از مصرف [[نمک]] اضافی از بدن را دفع میکند.<ref name="damnush">{{یادکردوب|نشانی=http://www.ssu.ac.ir/cms/index.php?id=2957&tx_ttnews%5Btt_news%5D=24258&cHash=c737ca8d4f8bace36c680c2ad07adc4d|عنوان=جادوی دمنوشها|تاریخ بازدید=۸ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrwdBLv | تاریخ بایگانی =
|-
| [[زرشک معمولی]] || [[w:berberis vulgaris|berberis vulgaris]]||[[پرونده:Berberis vulgaris4.jpg|100px]]|| میوه||دمنوش میوه زرشک دارای مقدار زیادی [[ویتامین ث]] است.<ref>{{پک|ولاگ|استودولا|۱۳۹۲|ک=گیاهان دارویی|ص=۱۲۵}}</ref>
خط ۲۲۲:
| [[زیره]] || [[w: Carum carvi|Carum carvi]]||[[پرونده:Kümmelsamen für WP.jpg|100px]] ||دانه||این گیاه از قدیم چه بخاطر عطر آن و چه بخاطر دارا بودن خاصیت هضم مورد توجه مردم بودهاست. این گیاه فعالیت جهاز هاضمه را تحریک نموده، تشنجات عضلات صاف را کاهش داده از تشکیل گاز معده جلوگیری میکنند. این گیاه میکروارگانیسمهای مضر را دفع نموده از ازدیاد انگلهای روده جلوگیری میکند. مصرف بیش از حد زیره برای [[کبد]] و [[کلیه]]ها مضر است.<ref>{{پک|ولاگ|استودولا|۱۳۹۲|ک=گیاهان دارویی|ص=۱۳۸}}</ref>
|-
| [[سپستان]] || [[w:Cordia myxa|Cordia myxa]]||[[پرونده:Cordia myxa.JPG|100px]] ||میوه، پوست و برگ||در ایران در سواحل جنوبی و جزایر جنوبی و جنوب کشور از [[خوزستان]] تا [[بلوچستان]] میروید. از سپستان به عنوان نرمکننده سینه در درمان سرفه وگرفتگی صدا، مقوی معده، مدر و خلطآور استفاده میشود و همچنین باعث کاهش فشار خون میشود. برگ سپستان دارای اثر قابض میباشد.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://ssu.ac.ir/index.php?id=6798|عنوان=سپستان Cordia myxa|تاریخ بازدید=۱۳ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGryKrxL | تاریخ بایگانی =
|-
| [[سنبلالطیب]]{{سخ}}علف گربه{{سخ}}والرین|| [[w: Valeriana officinalis|Valeriana officinalis]]||[[پرونده:Baldrianwurzel getrocknet.JPG|100px]] ||ریشه || به عنوان «آرامبخش طبیعی» نیز شهرت دارد. چای آن بوی تند و بخصوصی دارد. تحریکات عصبی را کاهش میدهد. ناراحتیهای قلبی را که ریشهٔ عصبی داشته و همچنین تشنجات را تسکین میدهد. از آن برای مداوای فشار عصبی، خستگی، کار فکری بیش از حد و بیخوابی مزمن استفاده میگردد. این ریشه علیه تهوع، گاز شکم و انگلهای رودهای مؤثر است.<ref>{{پک|ولاگ|استودولا|۱۳۹۲|ک=گیاهان دارویی|ص=۳۳۳}}</ref> مصرف زیاد سنبل الطیب، در کنار خاصیت آرامبخشی، میتواند باعث مسمومیت شود. مقدار زیاد این داروی گیاهی، علائمی مثل خستگی، احساس سبکی سر، گشاد شدن مردمک چشم و مسمومیت کبدی به دنبال دارد و مصرف آن همراه با داروهای سیستم عصبی مرکزی مثل [[داروهای ضد افسردگی|ضدافسردگیها]]، ضد اضطرابها، آرام بخشها، خوابآورها و [[آنتی هیستامین]]ها میتواند بسیار خطرناک باشد. مصرف فراوردههای حاوی سنبل الطیب میتواند اثر درمانی [[وارفارین]] را خنثی نماید. در نتیجه از مصرف همزمان آنها خودداری شود. مصرف سنبل الطیب در جذب نمکهای آهن تداخل ایجاد مینماید. در نتیجه رعایت حداقل زمان دو ساعت در مصرف آنها ضروری میباشد.<ref name="HTML" />
خط ۲۵۲:
| [[کنگر فرنگی]]{{سخ}}آرتیشو ||[[w:Cynara scoolymus|Cynara scoolymus]]|| [[پرونده:Artichokess.jpg|100px]] || برگ||
کنگر فرنگی دارای اثر مدر، [[صفرا]] آور، پائینآورنده [[کلسترول]] خون و پائینآورندهٔ چربی خون بوده و در درمان علامتی برخی از بیماریهای کبدی و اختلالات گوارشی (نظیر سوء هاضمه و [[تهوع]]) یا به منظور کاستن چربی و کلسترول خون مورد استفاده قرار میگیرد. از آن در اختلالات کبدی نظیر یبوستهای ناشی از عدم دفع صفرا، وجود صفرا در خون، ورم روده، پیدایش تخمیرات و مسمومیتهای ناشی از عدم دفع مواد از روده، قولنجهای کبدی، سنگهای صفراوی استفاده به عمل میآید. در بیماریهایی نظیر [[آنژین]]، [[گریپ]] و تبهای گرمسیری موجب دفع سموم از بدن بیمار از راه ادرار و بهبود بیماری میشود. کنگر فرنگی در رفع ورم حاد و مزمن کلیه و مسمومیتهای ناشی از عدم دفع ادرار، خارش اطفال و غیره اثرات رضایتبخش دارد همچنین به عنوان مقوی معده، کمکنندهٔ [[قند خون]] و در دفع سنگ کلیه و [[مثانه]] کاربرد دارد.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://ssu.ac.ir/index.php?id=7857|عنوان=کنگر فرنگی Cynara scolymus
|تاریخ بازدید=۳ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGrzCXPC | تاریخ بایگانی =
|-
| [[گزنه دوپایه]]||[[w: Urtica dioica|Urtica dioica]] ||[[پرونده:Brennnessel 1.JPG|100px]] ||برگ تازه و ریشه و شیره حاصل از آن||دانه گزنه دارای اثر مسهلی، قاعدهآور و ضد کرم است و اگر بیش از ۱۵ گرم مصرف شود اثر مسهلی شدید ظاهر میکند و ممکن است خطرناک باشد. با مصرف گزنه تعداد گلبولهای قرمز خون افزایش مییابد. شیره گیاه گزنه مقدار قند موجود در ادرار مبتلایان به [[بیماری قند]] را کاهش میدهد. گزنه در رفع اخلاط خونی، [[خوندماغ|خون آمدن از بینی]]، خونروی در فواصل قاعدگی، استفراغ خونی و خونرویهای مختلف بدون تردید اثر بندآورندهٔ خون دارد. عصاره ریشه گزنه بعضی حالات کلینیکی و هیپرتروفی غده پروستات را در صورتی که حالت خوشخیم داشته باشد بهبود میبخشد و اگر بیمار در مراحل اولیه بیماری باشد، از پیشرفت آن جلوگیری میکند. اگر گزنه به مقادیر نسبتاً زیاد مصرف شود، موجب قطع دفع ادرار خواهد شد.<ref>{{پک|زرگری|۱۳۷۶|ک=گیاهان داروئی، جلد چهارم|ص=۴۱۵}}</ref>
خط ۲۷۸:
| [[میوه گل رز]]{{سخ}}رز هیپ ||[[w:Rose hip|Rose hip]] ||[[پرونده:Rosa californica.jpg|100px]] || میوه||برای تهیه چای میوه گل رز از نوع [[رز اگلندتریا]] یا [[رز روگوزا]] یا غیره استفاده میشود اما متداولترین نوع رز برای تهیه چای میوه گل رز [[نسترن]] است. میوه گل رز حاوی مقادیر زیادی [[ویتامین]] و عنصر غذایی است که مهمترین آن [[ویتامین سی]] است. میوه گل رز ۲۰ برابر [[لیمو]] ویتامین سی دارد. قبل از ریختن در آب جوش برای بیرون آمدن عصاره آن بهتر است با قاشق له شود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=78}}</ref>
|-
| [[نارنج]]{{سخ}}چای بهارنارنج (گل نارنج)||[[w:Citrus aurantium|Citrus aurantium]] ||[[پرونده:Citrus aurantium - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-042.jpg|100px]] ||برگ، پوست و گل || برگ آن هضمکننده، ضد اسپاسم، ضد تشنج و آرامکننده است. پوست میوهٔ نارنج هضمکننده و مقوی معده، قابض پوست و جمعکننده منافذ آن و ضد [[انگل]] است. گل نارنج آرامکننده و ضد تشنج، مسکن و ضد اسپاسم بهشمار میرود.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://ssu.ac.ir/index.php?id=5048|عنوان=نارنج Citrus aurantium |تاریخ بازدید=۳ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGs9Tf0l | تاریخ بایگانی =
|-
| [[نعناع]] ||[[w:Mentha spicata|Mentha spicata]]{{سخ}}مترادف [[w:Mentha viridis|Mentha viridis]]||[[پرونده:Minze.jpg|100px]] || برگ||این گیاه غالباً پرورش مییابد. نیرودهنده، مقوی معده و بادشکن است. باعث برطرف شدن خواب آلودگی و بالا رفتن قدرت تمرکز است. یکی از محبوبترین انواع چای در اروپا بهشمار میآید.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=38}}</ref>
خط ۳۰۴:
| [[آبقاشقی]]||[[w: Centella asiatica|Centella asiatica]]||[[پرونده:Starr 020803-0095 Centella asiatica.jpg|100px]]||برگ || رایج در کشور [[تایلند]] و شرق آسیا. این گیاه از دیرباز در کشور [[چین]] استفاده میشدهاست. امروزه در کشورهای غربی بخاطر اثرات آرامبخشی و بالا بردن قدرت تمرکز مورد توجه قرار گرفتهاست. آب قاشقی باعث بهبود جریان خون شده و جهت درمان فشارخون و بیماری کبد بکار برده میشود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=140}}</ref><ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=88}}</ref>
|-
| [[اوکالیپتوس]]{{سخ}}اکالیپتوس||[[w:Eucalyptus globulus|Eucalyptus globulus]]|| [[پرونده:Flore coloriée de poche du littoral méditerranéen de Gênes à Barcelone y compris la Corse (6244479086).jpg|100px]] ||برگ|| گیاه بومی شرق [[استرالیا]] و [[تاسمانی]] است. در ایران در اطراف [[دریای خزر]] و [[خوزستان]] کاشت شدهاست.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://ssu.ac.ir/index.php?id=9568|عنوان=اکالیپتوس Eucalyptus globulus labill|تاریخ بازدید=۳ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsBQrHe | تاریخ بایگانی =
|-
| [[بابا آدم (گیاه)|بابا آدم]]{{سخ}}|| [[w:Arctium lappa|Arctium lappa]]{{سخ}}|| [[پرونده:Arctium lappa02.jpg|100px]] ||ریشه||ریشه باید هنگامی که گیاه یکساله است و قبل از آن که گل دهد در فصل زمستان جمعآوری شود. از این گیاه به عنوان داروی کمکی در درمان بیماری [[دیابت]] نیز استفاده میشود. این گیاه اثر مدّر و معرّق نیز دارد.<ref>{{پک|ولاگ|استودولا|۱۳۹۲|ک=گیاهان دارویی|ص=108}}</ref> اثرات ریشه باباآدم به [[پنی سیلین]] شباهت دارد. خواص ضد [[باکتری]] و ضد [[قارچ]] دارد. در زدودن اختلالات پوست چرب و جلوگیری از پیدایش [[راش (ضایعه پوستی)|جوش]] توصیه میشود.<ref>{{پک|علیاکبر محمدی حسین پور|۱۳۹۱|ک=خلاصه گیاهدرمانی|ص=57}}</ref> همچنین ریشه بابا آدم جهت پاک کردن خون از سموم توسط تعرق بدن، پیشگیری از [[آنفلوآنزا]] و [[سرماخوردگی]] نیز کاربرد دارد.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=105}}</ref>
خط ۳۱۶:
| [[پوست مرکبات]]{{سخ}}یا پوست نارنج|| گونهٔ نمونه [[w:Citrus aurantium|Citrus aurantium]]|| [[پرونده:Orange peel.jpg|100px]] ||پوست||[[مرکبات]] هم دارای طعم شیرین و هم غیرشیرین است. پوست مرکبات غیرشیرین برای نمونه [[نارنج]]، از نظر داشتن خواص دارویی ارزش بیشتری از نوع شیرین مرکبات دارد. دمنوش پوست مرکبات اثر آرامبخشی قوی دارد و در رفع بی خوابی مؤثر است. پوست مرکبات در درست کردن چایهای ترکیبی گیاهی بسیار کاربرد دارد. در تسهیل عمل هضم و بهبود عملکرد معده تأثیر داشته، در رفع [[اسهال]] بکار میرود. در بهبود [[سندرم روده تحریکپذیر]] تأثیر دارد.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=34}}</ref>
|-
| [[جینسنگ آسیایی]]{{سخ}}(جینسنگ چینی)|| [[w:Panax ginsing|Panax ginsing]] || [[پرونده:Ginseng in Korea.jpg|100px]] ||ریشه ||[[جینسنگ]] نامی عمومی برای هر یک از ۱۱ گونه گیاهان همیشه سبز، از [[سرده|سردهٔ]] [[جینسنگ|پاناکس]] از [[تیره (زیستشناسی)|تیره]] یا خانوادهٔ [[عشقهایان]] است. گونهٔ جینسنگ آسیایی در کشور [[کره (کشور)|کره]] و چین رایج است.<ref>{{پک|榊田|2014|ک=いちばんわかりやすいハーブティー大事典|ص=47}}</ref> این گیاه خواص زیادی دارد که عمدتاً مربوط به یکسری از ترکیبات آن به نام «جینسنوزید» هاست. این ترکیبات شبیه [[استروئید]]های بدن هستند که موجب سازگاری بیشتر بدن میشوند و اثرات استرس را در بدن متعادل کرده و با آن مقابله میکنند. جینسنوزیدها موجب افزایش فعالیت واسطههای شیمیایی در مغز و بهبود حافظه و افزایش قابلیت تمرکز میشود. موجب افزایش قدرت جسمانی و بهبود عملکرد بدن میشود. در [[دیابت نوع ۲]] میتواند موجب کاهش قندخون شود. باعث بالا رفتن سطح [[استروژن]] در زنان و بهبود علائم [[یائسگی]] میگردند. موجب افزایش قدرت [[سیستم ایمنی بدن]] و در نتیجه استفاده از آن در عفونتها میشود. اثرات رقیقکننده خون دارد. این گیاه خاصیت [[آنتی اکسیدان]]ی (موادی هستند که از تشکیل [[رادیکال آزاد|رادیکالهای آزاد]] در [[سلول]]ها جلوگیری میکنند. آنتی اکسیدانها نقش مهمی در پیشگیری از [[سرطان]] دارند) دارد که موجب استفاده از آن در سرطانها میشود. باعث تنظیم ضربان قلب و کاهش فشارخون میشود. هم چنین خواص بیشمار دیگری برای آن ذکر شده که خیلی از آنها بهطور کامل به اثبات نرسیدهاست.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://fdo2.sums.ac.ir/moavenat/tahghigh/danestaniha/archivedanestaniha/INDEXjinsing.HTML|عنوان=جین سینگ|تاریخ بازدید=۲۷ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsCPMLe | تاریخ بایگانی =
|-
| [[جینسنگ آمریکایی]] ||[[w:Panax quinquefolius|Panax quinquefolius]] || [[پرونده:Panax quinquefolius00.jpg|100px]] ||ریشه ||تب بر است. برای از بین بردن خستگی چشم بعد از استفاده طولانی مدت از کامپیوتر مناسب است. برای کم کردن استرس و اضطراب مفید است.<ref>{{پک|榊田|2014|ک=いちばんわかりやすいハーブティー大事典|ص=47}}</ref>
خط ۳۳۴:
| [[شیرینبرگ]]{{سخ}}استویا|| [[w:Stevia rebaudiana|Stevia rebaudiana]]|| [[پرونده:Das Süßkraut, lat. Stevia rebaudiana 04.jpg|100px]] || برگ||یکی از گیاهان مؤثر جهت رژیم لاغری بهشمار میآید. میزان شیرینی این گیاه ۲۰۰ برابر [[شکر]] بوده، در حالیکه میزان کالری آن صفر است. این چای برای کسانی که عادت به خوردن [[اسنک]] دارند به عنوان جایگزینی برای شیرینیجات توصیه میشود.<ref>{{پک|榊田|2014|ک=ハーブティー大事典 (贅沢時間シリーズ) |ص=117}}</ref>
|-
| [[صبر زرد طبی]]{{سخ}}آلوئهورا|| [[w: Aloe vera|Aloe vera]]|| [[پرونده:Starr 011104-0040 Aloe vera.jpg|100px]] || برگ||در اصل بومی [[آفریقا]] است ولی امروزه در بیشتر نقاط جهان کاشت میشود. ماده ژله مانندی بیرنگی که از برگ به دست میآید اثر ملینی قوی دارد و برای درمان یبوست استفاده میشود اما به علت تحریک اندامهای داخلی بدن توصیه میشود که به مدت طولانی استفاده نشود.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://an-herb.com/aloe-vera.html|عنوان=アロエベラの効能・効果|تاریخ بازدید=۱۵ فروردین ۱۳۹۵|ناشر=ハーブのちから| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsD6FR0 | تاریخ بایگانی =
|-
| [[علف لیمو]] ||[[w:Cymbopogon citratus|Cymbopogon citratus]] || [[پرونده:YosriNov04Pokok Serai.JPG|100px]]||برگ و ساقه || بومی [[آسیای جنوب شرقی]] و کشورهایی نظیر [[هند]]، [[سریلانکا]]، [[تایلند]] و [[هندوچین]] است.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://an-herb.com/lemongrass.html|عنوان=レモングラスの効能・効果|تاریخ بازدید=۱۳ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=ハーブのちから| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsGDtOW | تاریخ بایگانی =
|-
| [[کاوا]]{{سخ}}کاوا-کاوا|| [[w:Piper methysticum|Piper methysticum]]|| [[پرونده:Starr 040318-0058 Piper methysticum.jpg|100px]] || برگ||علائم متوسط یا شدید اضطراب را کاهش میدهد.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://congress.iauamol.ac.ir/Files/drug.pdf|عنوان=سخنرانی داروسازی - همایش گیاهان دارویی - دانشگاه آزاد اسلامی |تاریخ بازدید=۲۷ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=انجمن گیاهان دارویی ایران| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsIPNzH | تاریخ بایگانی =
|-
| [[کهندار]]{{سخ}}جینکو|| [[w:ginkgo biloba|ginkgo biloba]]|| [[پرونده:Ginkgo biloba 010.JPG|100px]] || برگ||بومی کشور چین است. از چند هزار سال پیش در چین برای درمان سرفه بکار برده میشود. در بهبود [[آلرژی]] بکار میرود.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=88}}</ref> فعالکننده گردش خون در شرائین است به همین سبب در بهبود گرفتگی عضلات گردن و شانه، حساسیت به سرما و [[واریس]] تأثیر دارد. جریان خون را به مغز افزایش میدهد و در نتیجه قدرت تمرکز و حافظه بهبود مییابد. امروزه اثر آن در رابطه با [[آلزایمر]] تحت بررسی قرار دارد.<ref>{{پک|佐々木 |2007|ک=ハーブティー事典-108|ص=69}}</ref>
|-
| [[داودی (گیاه)|گل داودی]]{{سخ}}[[داودی ایندیسوم]] (دو گونه)|| [[w: Chrysanthemum morifolium|Chrysanthemum morifolium]] و [[w: Chrysanthemum indicum|Chrysanthemum indicum]]|| [[پرونده:Korean chrysanthemum tea-Gukhwacha-01.jpg|100px]] || گل|| [[چای گل داودی]] در کشور چین رایج است و یکی از انواع [[چای گل]] بهشمار میآید. آرامبخش و بر طرفکنندهٔ خستگی چشم بوده همچنین تب و سردرد ناشی از سرماخوردگی را کاهش میدهد.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.riffle.jp/item/a00095.html|عنوان=菊花茶の効能 |تاریخ بازدید=۷ اردیبهشت ۱۳۹۵|ناشر=健康茶の効能ガイド | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsL3eu8 | تاریخ بایگانی =
|-
| [[گل عینک]]{{سخ}}چشمک||[[w:Euphrasia rostkoviana|Euphrasia rostkoviana]] ||[[پرونده:Euphrasia rostkoviana Hayne (8071042485).jpg|100px]] ||برگ ||از [[قرون وسطی]] تا بحال به عنوان داروی مؤثر در ناراحتیهای [[چشم]] بکار برده میشود. برای رفع خستگی چشم و رفع خارش چشم که در اثر سرماخوردگی و آنفلوآنزا به وجود میآید و همچنین بهبود آبریزش بینی و تخفیف [[حساسیت فصلی]] مؤثر است.<ref>{{پک|板倉|2003|ک=からだに効くハーブティー図鑑|ص=99}}</ref>
خط ۳۶۱:
[[پرونده:Mr. Ollivanders Magic Potion fruit tisane.jpg|بندانگشتی|چپ|دمنوش مخلوط حاوی: [[سیب]]، [[میوه گل رز]]، [[خلال]] [[پرتقال]]، [[پاپایا]]، [[نعنای فلفلی]]، ریشه [[شیرینبیان]]، [[علف لیمو]]، [[دارچین]]، [[انگورفرنگی سیاه]]، [[رز]] و گل [[پنیرکیان]]]]
در دمنوشهای ترکیبی معمولاً چند گیاه جهت یک رسیدن یک منظور و هدف با هم ترکیب میشوند، برای مثال گروهی از دمنوشهای ترکیبی انرژیزا هستند و بعضی دیگر کمکنندهٔ فشارخون و گروهی دیگر آرامبخش هستند که برخلاف انرژیزاها که ضربان قلب و انرژی را افزایش میدهند به آرامش و تنشزدایی از بدن کمک میکنند.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.zamannews.ir/بخش-سلامت-17/16061-دمنوش-های-ساده-ترکیبی-با-توصیه-ابن-سینا|عنوان=دمنوشهای ساده و ترکیبی با توصیه ابن سینا |تاریخ بازدید=۸ اسفند ۱۳۹۴|ناشر=شبکه خبری زمان| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6hGsOFcQh | تاریخ بایگانی =
برخی از گیاهان دارویی از قدیم با هم مخلوط میشدند. این مخلوط میتواند اثرات تقویتکننده داشته باشد ضمن اینکه مخلوط کردن، سبب میشود برخی عوارض جانبی نیز کم یا حذف شود اما مخلوط کردن خودسرانه و بدون مطالعه، ممکن است باعث تداخل گیاهان دارویی شده و عوارض جانبی این گیاهان را افزوده یا حتی مخلوط کردن آنها سبب از بین رفتن برخی خواص یا ایجاد یک سمیت جزئی یا شدید شود.<ref>{{یادکردوب|نشانی=http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2888219|عنوان= دربارهٔ دمنوشها بیشتر بدانید|تاریخ بازدید=۲۰ اسفند ۱۳۹۴|ناشر= روزنامه جام جم| پیوند بایگانی =http://www.webcitation.org/6ftv9lpKh| تاریخ بایگانی =۲۰ اسفند ۱۳۹۴}}</ref> نمونهٔ اثرات تقویتکننده دو گیاه دارویی مخلوط [[بابونه آلمانی]] و [[گل ساعتی]] است. بابونه آلمانی ضد التهاب، مسکن، معرق و آرامبخش است همچنین گل ساعتی خواص آرامبخشی دارد. ترکیب این دو خواص آرامبخشی را افزایش داده در بهبود بی خوابی مؤثر است. نمونهٔ دیگر [[چای ترش]] حاوی [[اسید سیتریک]] بوده [[میوه گل رز]] مقادیر زیادی [[ویتامین ث]] دارد ترکیب این دو در دمنوش باعث تسریع و جذب بهتر ویتامین ث توسط عمل اسید سیتریک خواهد شد.<ref name="ReferenceC"/>
|