ناس (سوره): تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
گسترش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
جز ابهام‌زدایی
خط ۱۶:
'''سورهٔ ناس''' صدوچهاردهمین و آخرین [[سوره]]ٔ [[قرآن]] است و ۶ آیه دارد. معنی واژهٔ «ناس» در زبان فارسی، «مردم» است. این سوره [[سوره مکی|مکی]] دانسته شده، اما احتمال [[سوره مدنی|مدنی]] بودن آن هم داده شده‌است. سورهٔ ناس در [[جزء]] سی‌ام قرآن قرار دارد و بر اساس [[ترتیب نزول سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]] مشخص‌شده توسط [[محمدهادی معرفت]]، بیست‌ویکمین سورهٔ نازل‌شده بر [[پیامبر اسلام]] است که پیش از [[توحید (سوره)|توحید]] و پس از [[فلق]] نازل شده‌است. این سوره و فلق، سورهٔ صدوسیزدهم قرآن، «[[معوذتین|مُعَوِّذَتَیْن]]» و «مُشَقْشِقَتَان» نامیده شده‌اند. سورهٔ ناس در کنار [[کافرون]]، توحید و [[فلق]]، یکی از سوره‌های چَهارقُل (چارقُل) است.
 
یکی از نظرات دربارهٔ [[شأن نزول]] این سوره، تذکر به محمد نسبت به پناه‌بردن به پروردگارش از «شر وسوسه‌گر نهانی» است. همچنین در ''[[الدر المنثور|الدُّر المَنْثور]]'' آمده که شأن نزول این سوره، جادو شدن پیامبر اسلام توسط فردی [[یهودی]] بوده و دو سورهٔ معوذتین برای بی‌اثر شدن این جادو نازل شده‌اند. با وجود نیامدن این روایت در مصحف‌های تمام محدثان به‌سبب مصونیت محمد از سحر و جادو که در آیات ۸ و ۹ سورهٔ [[فرقان]] به آن اشاره شده، برخی{{کدام}} به این روایت اشکال وارد کرده‌اند. با این وجود، [[محمدحسین طباطبایی]] در ''[[المیزان]]'' این اشکال را رد کرده و معنی «سحر» در آیات سورهٔ فرقان را «بی‌عقل و دیوانه» بودن دانسته که با مریضی جسمی بر اثر این سحر تفاوت دارد.{{مبهم}}
 
روایات متفاوتی از محدثان [[شیعه]] در فضیلت قرائت این سوره آمده‌است. از جملهٔ این روایات، بهبودی محمد بر اثر خواندن سوره‌های معوذتین و قبولی [[نماز وتر|نماز وِتْر]] با خواندن این دو سوره و سورهٔ [[توحید (سوره)|توحید]] است. همچنین در ''تفسیر کشاف'' از جارالله زمخشری، محدث سنی [[معتزله|معتزلی]]، آمده که این دو سوره، محبوب‌ترین سوره‌ها نزد خدا هستند و خواندنشان مثل خواندن تمام کتاب‌های پیامبران الهی است.
خط ۲۶:
 
== نزول ==
بر سر [[سوره مکی|مَکّی]] و [[سوره مدنی|مَدَنی]] بودن سورهٔ ناس اختلاف وجود دارد. در میان مفسران [[شیعه]]، [[سید محمدحسین طباطبایی]]، مفسر شیعه، در [[تفسیر المیزان|''المیزان'']]<ref name=":02">{{پک|طباطبایی|۱۳۵۲|ک=تفسیر المیزان|ج=۲۰|ص=۳۹۵|زبان=ar}}</ref> و [[شیخ طبرسی]] در ''[[تفسیر مجمع‌البیان|مَجْمَع‌ُالْبَیان]]''<ref name=":22">{{پک|طبرسی|۱۳۵۹|ک=تفسیر مجمع‌البیان|جلد=۲۷|ص=۳۸۷}}</ref> آن را مدنی برشمرده‌اند؛ اما [[ناصر مکارم شیرازی]]، مفسر شیعه، در ''[[تفسیر نمونه]]''<ref>{{پک|مکارم شیرازی|۱۳۸۷|ک=تفسیر نمونه|ص=۵۰۱|رف=نمونه}}</ref> آن را مکی گفته‌است. [[جلال‌الدین محلی]] از مفسران [[سنی]] در ''[[تفسیر جلالین|تفسیر جَلالَیْن]]''<ref name=":52">{{پک|السیوطی|۱۳۷۴|ک=تفسیر جلالین|رف=جلالین|ص=۶۰۷|زبان=ar}}</ref> و [[زمخشری]] در ''[[تفسیر کشاف|تفسیر کَشّاف]]'' هم آن را مکی دانسته، اما احتمال مدنی‌بودنش را نیز داده‌اند.<ref>{{پک|زمخشری|۱۳۶۶|ک=تفسیر کشاف|ص=823|ج=4|زبان=ar}}</ref> از روایات دینی چنین به نظر می‌رسد که ناس و فلق با هم نازل شده باشند.<ref>{{پک|طباطبایی|۱۳۵۲|ک=تفسیر المیزان|ج=۲۰|ص=۳۹۵|زبان=ar}}</ref> بر اساس [[ترتیب نزول سوره‌های قرآن|ترتیب نزول]] مشخص‌شده توسط [[محمدهادی معرفت]]، سورهٔ ناس بیست‌ویکمین سورهٔ نازل‌شده بر پیامبر اسلام است.<ref>{{پک|معرفت|1371|ک=آموزش علوم قرآن|ج=2|زبان=fa|ص=166}}</ref>
 
[[شأن نزول]] این سوره برای تذکر به پیامبر اسلام نسبت به پناه‌بردن به پروردگارش از «شر وسوسه‌گر نهانی» است و پیام این آیه در درجه اول خطاب به وی، و پس از آن خطاب به تمام انسان‌ها است.<ref>{{پک|طباطبایی|۱۳۵۲|ک=تفسیر المیزان|ج=۲۰|ص=۳۹۵|زبان=ar}}</ref><ref name=":62">{{پک|مکارم شیرازی|۱۳۸۷|ک=تفسیر نمونه|ص=۵۰۳|رف=نمونه}}</ref><ref name=":92">{{پک|شیخ طوسی|ک=تفسیر تبیان|زبان=ar|ج=10|ص=435}}</ref> واژه «قُل» (بگو) ابتدای آیه اول هم نشانه دیگری از موردخطاب قرارگرفتن محمد است.<ref>{{پک|طبرسی|۱۳۵۹|ک=تفسیر مجمع‌البیان|ص=390|زبان=fa|ج=27}}</ref>
 
در ''[[الدر المنثور|اَلدُّرُّ الْمَنْثور]]'' نوشتهٔ [[جلال‌الدین سیوطی]]، مفسر اهل سنت، آمده که مردی [[یهودی]] محمد را [[جادو]] کرده و وی بیمار می‌شود. [[جبرئیل|جَبرَئیل]] بر او نازل شده و دو سورهٔ معوذتین را برایش می‌آورد و پیامبر را از سحرشدن توسط فردی یهودی، که سحرش در یک چاه است، آگاه می‌کند. [[علی بن ابی‌طالب]] به‌دنبال [[جادو|سحر]] رفته و آن را نزد محمد می‌آورد، سپس درهنگام بازکردن هر گره، علی بن ابی‌طالب یک آیه از دو سوره را می‌خواند و با پایان دو سوره، محمد چنان از جا برمی‌خیزد که انگار پابندی از پایش بازشده‌باشد.<ref>{{پک|سیوطی|۱۳۶۳|ک=الدر المنثور|ج=۶|ص=۴۱۷|زبان=ar}}</ref> محمدحسین طباطبایی، مفسر شیعه در ''المیزان''، اشکال وارد به این روایت، تعارض آن با مصونیت پیامبر اسلام از جادو است که در آیات ۸{{یاد|أَوْ يُلْقَىٰ إِلَيْهِ كَنزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا ۚ وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَّسْحُورًا}} و ۹{{یاد|انظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا}} سورهٔ [[فرقان]] به آن اشاره شده‌است. با وجود نیامدن این روایت در مصحف‌های تمام محدثان به‌سبب مصونیت محمد از سحر و جادو که در آیات ۸ و ۹ سورهٔ [[فرقان]] به آن اشاره شده، محمدحسین طباطبایی این اشکال را رد کرده و معنی «سحر» در آیات سورهٔ فرقان را «بی‌عقل و دیوانه» بودن دانسته که با مریضی جسمی بر اثر سحر تفاوت دارد.{{مبهم}}<ref>{{پک|طباطبایی|۱۳۵۲|ک=تفسیر المیزان|ج=۲۰|ص=۳۹۳–۳۹۴|زبان=ar}}</ref>
 
== محتوای سوره ==