ویکی‌پدیا

زبان لارستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
(نمایش تمامی تغییرات در حال بررسی)
[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Adelhastam (بحث | مشارکت‌ها)
۲۴۵ ویرایش‌ها
زبانی بنام اچمی وجود ندارد به زبان لارستانی اصلاح شد
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۱:
{{ادغام در|زبان اچمی|بحث=بحث:زبان اچمی}}
{{infobox language
|name= اَچُمی
|altname=
|nativename= {{lang|lrl|اَچُمی}}
|states=[[ایران]] و بعنوان مهاجر در کشورهای حوضه [[خلیج فارس]]
|region=[[لار]]، [[گراش]]، [[شهرستان بستک]]، [[خنج]]، جنوب فارس، غرب هرمزگان
|speakers=۳۰۰۰۰۰۰
|date=۲۰۱۹
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[هندوایرانی]]▼
|fam3=[[زبان ایرانی]]
|fam4=[[زبان‌های ایرانی غربی]]▼
|fam5=[[زبان‌های ایرانی جنوب غربی]]
|script= [[الفبای عربی]]، [[الفبای فارسی]]<ref>{{cite web|title= Ethnologue report for language code: lrl |url= http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lrl|website=Ethnologue}}</ref>
|iso3=lrl
<nowiki>|</nowiki>glotto=lari1253
<nowiki>|</nowiki>glottorefname=Lari
}}
 
''' زبان لارستانی'''یکی از گویش های پهلوی باستان از زبانهای فارسی تبارِ شاخه جنوب غربی<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=lrl Ethnologue report for language code: lrl]</ref><ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=15-16 Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Southwestern]</ref><ref>Anonby, E. J. 2003b. Update on Luri: How many languages? Journal of the Royal Asiatic Society 13.2:171–197.</ref> است که توسط [[مردم لارستانی|جنوب فارس و غرب هرمزگان]] مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه این زبان به خاطر تفاوت‌های زیادش با زبان پارسی معیار به عنوان یک زبانِ مستقل از شاخهٔ زبان‌های ایرانی‌تبار جنوب غربی قلمداد می‌شود. گویشهای زبان اچمی همانند [[زبان لری]] نواده [[پارسی میانه]] محسوب می‌شوند. این زبان به خاطر نگه داشتن واژگان بسیاری از [[پارسی میانه]]، زبانی خالصتر از زبان پارسی مدرن است و حتی هنوز ارتباط نزدیکی با [[پارسی باستان]] دارد.<ref>[http://irssh.com/yahoo_site_admin/assets/docs/15_IRSSH-659-V6N1.329192517.pdf An Analytic Study of the Grammatical Tenses in Lari, Mahinnaz Mirdehghan]</ref><ref>D. N. Mackenzie, R. E. Emmerick, Dieter Weber (1991) "Corolla iranica", 1991, Published by P. Lang, {{ISBN|3-631-43589-4|en}}, 9783631435892</ref>
'''اَچُمی''' نام رسمی زبان مردم جنوب استان [[فارس]] و نیمه غربی استان [[هرمزگان]] ، جنوب [[کرمان]] و شرق [[بوشهر]] است و در میان مهاجران ایرانی به کشورهای حاشیه خلیج فارس رواج دارد.
اچمى [[زبان]] ساکنان جنوبی [[استان فارس]] و مردم غرب [[هرمزگان]] است، این زبان در جای جای این منطقه نمودهای گوناگونی دارد که بیشتر این تفاوت‌ها در تلفظ واژگان است. زبان اچمى بیش از نُه [[لهجه]] را دربر می‌گیرد: [[لار|لاری]]، [[فرامرزان|فرامرزی]]، [[بشاگردی]]، [[اَرَدی]]، [[لهجه کوخردی|کُوخِردی]]، [[خنج|خُنجی]]، [[اسیر|اسیری]]، [[اوز|اِوَزی]]، [[جناح|جناحی]] (جمسی)، [[گوده|گَوده‌ای]]، [[گراش|گِراشی]]، [[فیشور|فیشوَری]]، [[دیده‌بان (لارستان)|دیده بانی]]، [[فداغ|فداغی]]، [[بیخه|بیخه‌ای]] و [[بستک|بَستَکی]] و [[گلار | گلاری]].
با نام‌های زبان خودمونی و زبان لاری و لارستانی نیز شناخته می‌شود اما محدوده جغرافیایی گویش وران ان فرا تر از لارستان است!
از گویشهای به جامانده [[پارسی پهلوی]] است و قواعد خاص خود را دارد.
 
ما لچانوا زبان‌شناس معاصر [[روس]]، عقیده دارد که [[کومزاری]] نیز یکی از لهجه‌های [[لارستانی]] است.
== گویشهای اچمی ==
زبان اچمی نه گویش دارد:
# بستکی
# گراشی
# اوزی
# بیدشهری
# جزیرتی
# ساحلی
# کرمانی
# کمزاری
# دشتی
ریشه کلمه [[اچُمی]] که در اصل فعل اَچُم در این زبان است که در لهجه و گویش برخی مناطق جنوب به‌طور مثال [[گراش]] و حتی بستک آن را اچُم تلفظ می‌کنند.
 
[[لطفعلی خنجی]] پژوهش مبسوطی بر دستور زبان اچمى انجام داده که در کتابی به نام «نگرش تفصیلی بر زبان اچمی و گویش خنجی» منتشر شده است.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=Moridi | نام=Behzad | عنوان=The Dialects of Lar (The State of Research) | ژورنال=Iran and the Caucasus | ناشر=Brill Academic Publishers | جلد=13 | شماره=2 | سال=2009 | ماه=dec | صفحه=335–340 | پیوند=http://dx.doi.org/10.1163/157338410x12625876281389 | doi=10.1163/157338410x12625876281389 | زبان=en | تاریخ بازبینی=2015-08-31}}‌</ref><ref>{{یادکرد وب | نام خانوادگی=دارالحدیث | نام=موسسه علمی فرهنگی | عنوان=نگرش تفصیلی بر زبان لارستانی و گویش خنجی (خنجی لطفعلی) | وبگاه=کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی (ع) | پیوند=http://www.lib.ir/book/57713420/نگرش-تفصیلی-بر-زبان-لارستانی-و-گویش-خنجی/ | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-08-31}}‌</ref>
اما زبان اَچُمی از گویش‌های به جا مانده از زبان پارسی [[زبان پارسی میانه]] یا [[پارسی پهلوی]]، مربوط به دوره [[ساسانیان]] و پیش از آن می‌باشد و یکی از هفت ریشه اصلی [[زبان فارسی]] کنونی است. بیشتر ساکنان جنوبی [[استان فارس]] و غرب [[هرمزگان]] شامل شهرستان‌های [[لار]]، [[گراش]]، [[بستک]]، [[اوز]]، [[خنج]] و [[اشکنان]] و روستاهای [[دهستان دهتل|دهتل]]، [[دهفیش]]، [[دهستان بیدشهر|بیدشهر]]، [[بستقلات]]، کوره، لاغران و [[کاریان]]، احمدمحمودی، بلغان، چاه طوس، و قسمتهایی از [[بندرلنگه]]، [[گاوبندی]] (پارسیان)، [[بندر خمیر]]، [[رویدر]] ،[[بردستان]]، [[پدل لمزان]]، [[دهکویه]]، [[نهند]]، [[کوهیج]]، [[گلار]] و… به این گویش صحبت می‌نمایند. گویش لارستانی از گویشهای پارسی‌تبار یعنی متعلق به شاخه جنوب غربی گویشهای ایرانی است.
 
'''مثال‌هایی برای تفاوت این زبان با فارسی:'''
و از آنجا که تمام این گویش‌ها مربوط به ایالت [[ایراهستان]] قدیم بوده‌است. این گویش در جای جای منطقه جنوب به شکلهای متنوعی خود را نشان داده و نمود کرده‌است که بیشتر این تفاوت‌ها در تلفظ واژگان است. این زبان قرابت فراوانی با زبان[[کردی]] دارد. زبان اچمی لهجه‌های بسیار فراوانی را در بر می‌گیرد. در بسیاری از مناطقی که به این گویش صحبت می‌کنند، کلمات و واژگانی خاص نسبت به بقیه مناطق اطراف خود به کار می‌برند که در بعضی موارد تأثیر گرفته از زبانهای [[زبان هندی|هندی]]، [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان پرتغالی|پرتغالی]] و [[عربی]] است که به علت مراودات بسیار زیاد مردم این مناطق با کشورهای مختلف می‌باشد. گویش لاری به علت حضور تاریخی یهودیان دارای پیچ و خمهای زبان [[عبری]] <span lang="fa" dir="rtl">هم</span> هست.
اُنی:::بنشین) هانی پهلوی
چو اَکِردایش::: چه کار می‌کنی یا خَشِش:::خوبی لومو (با لهجه خاص):::لیمو
پُس شارده:::پسر آورده
دِلُت واپَرِدِ:::دلت پریده (اینجا نیستی)
 
== جستارهای وابسته ==
== کلمات اچمی ==
* [[اچمی]]
عمده کلماتی که در گویش اچمی به کار برده می‌شود، بر اساس مناطق مختلف دارای تلفظ‌های متفاوت می‌باشد. مثلاً در برخی روستاها و شهرها به اول افعال حرکت اَ و برخی با حرکت اُ و دیگر مکانها با صدای اِ تلفظ می‌گردد. حال ممکن است این اصوات در پایان یا میانه‌های یک کلمه نیز وجود داشته باشد.
برای مثال همین کلمه اچم را می‌توان به صورتهای زیر مشاهده نمود: اَچَم، اَچُم، اُچَم، اُچُم، اَچِم یا در برخی موارد ممکن است تلفظ برخی از حروف نیز تغییر یابد مانند: اَشِم یا اَشَم که همان معنی برویم را می‌دهد.
 
{{== پانویس}} ==▼
یکی از خواص گویش اچمی دارا بودن یک صدا در برخی لهجه‌های این گویش است. این تلفظ میانه گ و ن می‌باشد که به صورت غنه (تلفظی در ادای کلمات عربی) ادا می‌گردد. در گویش بیدشهری حرف-ُ-در کلمه اَچُم به صورت اَچام تلفظ می‌شود که حرف ا بینُ و آ بیان می‌گردد
{{پانویس|۲}}
.
 
== منابع ==
* احمد نور احمدی؛ بررسی تطبیقی فعل، ضمیر و واژه در زبان لاری با فارسی میانه
▲{{پانویس}}
* محمد، صدیق «تارخ فارس» صفحه‌های (۵۰-۵۱-۵۲-۵۳)، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی.
* فرهنگ فولکلور مناطق جنوبی ایران، فرید ج. محقق فرهنگهای بومی
* [[:en:Lari language|مشارکت از صفحه زبان لارستانی از ویکی‌پدیای انگلیسی.]]
* بالود، محمد. (فرهنگ عامه در منطقه بستک) ناشر همسایه، چاپ زیتون، انتشار سال ۱۳۸۴ خورشیدی
* حبیبی، احمد. (ادبیات فولکلور جنوب) نشر قلم، قم، انتشار ۱۳۷۸ خورشیدی
 
{{لهجه‌های لارستانی}}
{{زبان‌های رایج در ایران}}
{{گویش و لهجه فارسی}}
▲|fam2=[[{{زبان‌های هندوایرانی]]}}
{{کد زبان‌های معرفی‌شده در ایزو ۶۳۹–۳ که حرف اول عنوان بین‌المللی آنها حرف L است}}
{{موضوعات بستک}}
 
[[رده:زبان‌های ایرانیایران]]
[[رده:شهرستان لارستان]]
[[رده:گویش‌های زبان فارسی|لارستانی]]
[[رده:لهجه‌های زبان فارسی]]
[[رده:لهجه‌های لارستانی]]
▲|fam4=[[رده:زبان‌های ایرانی جنوب غربی]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/زبان_لارستانی»