ایران و استعمار سرخ و سیاه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Gharouni (بحث | مشارکت‌ها)
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
خط ۳۰:
== پیش زمینه ==
[[پرونده:Iran Ministry of Royal Court Emblem.png|300px|بندانگشتی|مقاله ایران و استعمار سرخ و سیاه به خواست شاه و در وزارت دربار تهیه شد و برای انتشار در اختیار [[داریوش همایون]] قرار گرفت]]
مقاله ''ایران و استعمار سرخ و سیاه'' در [[وزارت دربار]] تهیه می‌شود و متن آن قبل از انتشار برای تأمین نظر [[محمدرضا پهلوی|محمدرضا شاه]] چند بار تغییر می‌کند. نخستین اطلاعات مربوط به این مقاله به ۱۴ دی ۱۳۵۶ برمی‌گردد که مقاله از طرف [[امیرعباس هویدا]] و وزارت دربار در اختیار [[داریوش همایون]] وزیر وقت اطلاعات و جهانگردی و دبیر کلدبیرکل [[حزب رستاخیز]] قرار می‌گیرد، با این قید که به دستور شخص شاه یا نخست وزیرنخست‌وزیر ([[جمشید آموزگار]]) مقاله باید به سرعت در نشریات چاپ شود.<ref name=":0">[http://www.magiran.com/ppdf/nppdf/2825/p0282555570101.pdf مقاله ایران و استعمار سرخ و سیاه چگونه تهیه شد؟]</ref> آن طور که [[هوشنگ نهاوندی]] یکی از رجال دوره پهلوی می‌گوید این مقاله به پیشنهاد امیرعباس هویدا و موافقت شاه در پاسخ به سخنرانی‌های [[آیت الله خمینی]] به صورت نوار کاست در کشور منتشر می‌شد نوشته شد.<ref name="tarikhirani.ir">{{یادکرد وب|عنوان=معمای رشیدی مطلق؛ نویسنده واقعی مقاله جنجالی کیست؟|نشانی=http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/4017/معمای.رشیدی.مطلق؛.نویسنده.واقعی.مقاله.جنجالی.کیست؟.html|وبگاه=تاریخ ایرانی|بازبینی=2019-06-20|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=}}</ref>
 
== انتشار ==
عصر روز ۱۶ دی ۱۳۵۶ نامه‌های لاک و مهر شده محتوی مقاله ''ایران و استعمار سرخ و سیاه'' از [[وزارت اطلاعات و جهانگردی]] به دو [[روزنامه اطلاعات]] و کیهان می‌رسد تا در شماره روز بعد به مناسبت سالگرد [[کشف حجاب]] به چاپ برسد. وقتی که قائم مقام روزنامه اطلاعات از محتوای مقاله آگاهی می‌یابد با [[داریوش همایون]] (وزیر وقت اطلاعات) تماس گرفته و در مورد تبعات انتشار مقاله‌ای تا این حد تحریک‌کننده هشدار می‌دهد که با تهدید همایون مجبور به چاپ و انتشار این مقاله در صفحه هفتم (صفحه نظرها و اندیشه‌ها) می‌شود. اما در مورد [[روزنامه کیهان]] وقایع مسیری متفاوت پیدا می‌کند. غروب روز ۱۶ دی ماه [[هوشنگ اسدی]] سردبیر شب کیهان نامه را تحویل می‌گیرد و پس از چند تماس تلفنی موفق به یافتن [[مصطفی مصباح زاده]] مدیر روزنامه می‌شود و متن مقاله را برای وی می‌خواند و می گویدمی‌گوید: انتشار این نامه خطرناک است. دکتر مصباح زاده هم با نظر سردبیر شب موافقت می کنندو تصمیم می‌گیرند به رغم فشارها از انتشار مقاله خودداری کنند آن را موکول به فردا کنند تا فرصت [[تصمیم گیریتصمیم‌گیری]] با حضور امیر طاهری سردبیر فراهم شود. رو زبعد خبر حمله به نمایندگی روزنامه اطلاعات در تبر یز و اتشآتش زدن روزنامهروزنامه‌ها ها می رسد.می‌رسد؛ و ملا زاده نماینده روزنامه کیهان هم خواستار عدم انتشار مقاله می شودمی‌شود. به این ترتیب مقاله در ۱۷ دی در روزنامه کیهان چاپ نمی‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.entekhab.ir/fa/news/147775/شاه-هم-وقتی-می-خواست-امام-را-تخریب-کند-مدعی-گرفتن-چمدان-دلار-از-شیخ-عرب-می-شد|وبگاه=www.entekhab.ir|بازبینی=2019-06-20|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|عنوان=شاه هم وقتی می خواستمی‌خواست امام را تخریب کند، مدعی گرفتن چمدان دلار از شیخ عرب می شدمی‌شد!}}</ref><ref name=":0" />
 
== نویسنده ==
مقاله با نام مستعار احمد رشیدی مطلق نوشته شده بود و از نخستین روزهای پس از انتشار در مورد نویسنده اصلی آن ابهام وجود داشت، ابهامی که تا امروز نیز ادامه دارد و از افراد مختلفی به عنوان نویسنده این مقاله اسم برده می‌شود.
* [[فرهاد نیکوخواه]]: به گفته [[اردشیر زاهدی]]، فرهاد نیکو خواه که معاون مطبوعاتی امیرعباس هویدا بود مقاله را به خواست شاه و هویدا تهیه کرده‌است.
* [[داریوش همایون]]: وی شخصاً این مسئله را تکذیب کرده و عنوان داشته بدون اطلاع از محتویات صرفاً پاکت نامه را در اختیار دو روزنامه کیهان و اطلاعات قرار داده استداده‌است.<ref>[http://www.asriran.com/fa/news/66046/احمد-رشيدي-مطلق-كيست احمد رشیدی مطلق کیست؟]</ref>
* [[محمدرضا شاه]]: بعضی رسانه‌ها هم از شخص شاه به عنوان نویسنده مقاله یاد کردند، هر چند منابع معتبری این ادعا را تأیید نمی‌کنند ولی اتفاق نظر بر سر اطلاع شاه از محتوای مقاله و دستور مستقیم دربار وجود دارد.<ref>[http://cgie.org.ir/fa/news/8504 مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» چگونه تهیه شد؟] مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی</ref><ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1001662 پشت پرده چاپ یک مقاله] روزنامه شرق</ref>
* علی شعبانی: [[پرویز ثابتی]]، [[داریوش همایون]] و [[فیروز گوران]] روزنامه‌نگاری به نام علی شعبانی را نویسنده اصلی این مقاله معرفی کرده‌اند.<ref name="tarikhirani.ir" /><ref>مستند سقوط یک شاه ساخته مازیار بهاری، مصاحبه با داریوش همایون([https://www.youtube.com/watch?v=s0yOYSy4-Lw&index=7&list=PL42A399F2ECB655E7 دقیقه ششم از قسمت دوم])</ref>
 
== محتوا ==
{{نقل قول۲|left|<small>مالکان که برای ادامه تسلط خود همواره از ژاندارم تا وزیر و از روضه‌خوان تا چاقوکش را در اختیار داشتند، وقتی با عدم توجه عالم روحانیت و در نتیجه مشکل ایجاد هرج و مرج علیه انقلاب روبرو شدند و روحانیون برجسته حاضر به همکاری با آن‌ها نشدند، در صدد یافتن یک «روحانی» برآمدند که مردی ماجراجو و بی اعتقاد و وابسته و سرسپرده به مراکز استعماری و بخصوص جاه‌طلب باشد و بتواند مقصود آن‌ها را تأمین نماید و چنین مردی را آسان یافتند.</small>|<small>متن مقاله ایران و استعمار سرخ و سیاه</small>}}
{{همچنین ببینید|تظاهرات ۱۵ خرداد}}
نویسنده با یادآوری رویدادهای ۱۵ و ۱۶ خرداد ۱۳۴۲ آن را تلاش مشترک عناصر فئودال (استعمار سیاه) و چپ (استعمار سرخ) برای مقابله با طرح‌های [[انقلاب سفید]] معرفی می‌کند، در این مقاله‌ها عناصر [[حزب توده]] ورشکستگان سیاسی نامیده می‌شوند که توسط فئودالها تأمین مالی میشوندمی‌شوند و تلاش دارند نظر علمای برجسته مذهبی را به خود جلب کنند که با ناکام ماندن در این امر به سراغ یک روحانی ماجرا جو، بی اعتقاد، سرسپرده به مراکز استعماری و جاه طلب یعنی [[آیت الله خمینی]] می‌روند و او را با اهداف خود ضد انقلابضدانقلاب سفید همراه می‌کنند.
 
در ادامه خمینی فردی معرفی می‌شود که با وجود حمایت‌های خاص در [[سلسله مراتب]] مذهبی جایگاهی به دست نیاورده و در نتیجه در پی شهرت تلاش دارد خود را وارد سیاست کند، در این مقاله ادعا می‌شود [[روح‌الله خمینی]] مدتی در [[هندوستان]] به سر برده و با مراکز استعماری انگلیس ارتباطاتی داشته و حمایت مادی و معنوی هم دریافت می‌کرده.
خط ۵۱:
== پیامدها ==
{{همچنین ببینید|تظاهرات ۱۹ دی قم}}
فردای انتشار مقاله جو غالب [[حوزه‌های علمیه]] در [[قم]] متشنج بود و کلاس‌های درس به تعطیلی کشیده شد در روز نوزده دی [[بازار قم]] هم به حوزه پیوست هواداران خمینی به دفتر [[حزب رستاخیز]]، [[دفتر روزنامه]] اطلاعات و روزنامه فروشی‌ها حمله کردند، با دخالت نیروهای دولتی خشونت بالا گرفت و در تیراندازی [[نیروهای نظامی]] بر اساس گزارش ساواک ۶ نفر<ref>محمدرضا انصاری، حیدر رضایی، مرتضی شریفی، علی‌اصغر خمسه‌ای، علی‌اصغر ناصری و غلامرضا همراهی</ref><ref>[http://www.irna.ir/fa/News/82378877/ جنایت رژیم پهلوی در ۱۹ دی ۵۶]</ref> کشته شدند. اعتراضات و درگیری‌ها در روز ۲۰ دی هم در شهرهای تبریز، اصفهان و مشهد با شدت کمتری ادامه یافت.<ref>{{یادکرد وب|عنوان='مارهای افسرده'؛ مخاطب هشدار هاشمی رفسنجانی کیست؟|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2011/01/110109_l23_hashem_irafsanjani_warninig.shtml|وبگاه=BBC News فارسی|بازبینی=2019-06-20|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=انتشار مقاله ایران و استعمار سرخ و سیاه و پیامدهای آن|نشانی=http://pahlaviha.pchi.ir/show.php?page=contents&id=16916|وبگاه=موسسه مطالعات و پژوهش هایپژوهش‌های سیاسی|بازبینی=2019-06-20|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=}}</ref> از نظر بسیاری اعتراضات به انتشار این مقاله نخستین جرقه برای شعله‌ور شدن [[انقلاب ۱۳۵۷|انقلابی]] بود که در بهمن ۱۳۵۷ به فروپاشی رژیم پهلوی و انقراض سلطنت در ایران انجامید.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مقاله‌ای از جنس حماقت|نشانی=https://www.farsnews.com/news/13961020002067/مقاله‌ای-از-جنس-حماقت|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2018-01-11|بازبینی=2019-06-20|نویسنده=|کد زبان=fa}}</ref>
 
== جستارهای وابسته ==