رهاوی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رَهاوی''' یکی از ۱۲ [[مقام (موسیقی ایرانی)|مقام]] اصلی موسیقی قدیم ایران است<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۶}}</ref> که در [[ردیف (موسیقی)|ردیف]] موسیقی ایرانی اکنون به صورت یک [[گوشه (موسیقی)|گوشه]] در [[دستگاه نوا]]<ref name>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک="gooshe"تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۳۹۸}}</ref> یا [[دستگاه شور]]<ref>{{پک|طلایی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف|ص=۷}}</ref> حفظ شده‌است.

[[Image:Maqam-rahavi.svg|وسط|انگشتی|600px|درجات مقام رهاوی بر اساس رسالهٔ شرفیهٔ صفی‌الدین ارموی.<ref name="page47">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۴۷}}</ref>]]

تصویر زیر ساختار گوشهٔ رهاوی در در [[دستگاه نوا]] بر پایهٔ [[سی (نت موسیقی)|سی]] را نشان می‌دهد:<ref name>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک="gooshe"تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۳۹۸}}</ref>

در دستگاه شور، [[نت شاهد]] در گوشهٔ رهاوی درجهٔ دوم شور، و [[نت ایست]] آن درجه [[زیرپایه]] شور است. در گوشهٔ رهاوی به نت‌ها و درجاتی که قبلاً زیاد توجه نمی‌شد پرداخته می‌شود و ملودی بیشتر در روی سه نتِ اجرا می‌شود که عبارتند از زیرپایه شور، درجهٔ دوم شور، و درجهٔ سوم شور. درجهٔ سوم شور، شاهد [[بیات ترک]] نیز هست. درجهٔ دوم شور هم علاوه بر این که شاهد رهاوی است، شاهد [[سه‌گاه]] و ایست اول افشاری و زیرپایه ایست دوم افشاری نیز هست. به همین دلایل است که رهاوی فضای جدیدی از نت‌های شور پدید می‌آورد که ضمن این که بیات ترک و سه‌گاه را تداعی می‌کند، بیشتر شبیه افشاری است.<ref name="gooshe">{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۳۹۸}}</ref> نت شروع نیز [[زیرپایه]]ٔ شور است.<ref>{{پک|فربودمنش|۱۳۹۳|ک=نظریه ساختاری موسیقی|ص=۱۶۸}}</ref> رهاب در بیشتر ردیف‌ها بعد از درآمد می‌آید و اشتراکات زیادی با درآمد شور دارد،<ref group=en>{{پک|Nettl|1987|ک=The Radif of Persian Classical Music|ص=126|زبان=en}}</ref> اگر چه در گوشهٔ رهاب، ارزش نت‌ها به لحاظ ملودی، نسبت به درآمدهای قبلی شور تغییر می‌کند و برخلاف گوشه‌های قبل، نت‌هایی که متمایل به نت پایه هستند (زیرپایه، و درجات دوم و ششم) نقش مهم‌تری در ایجاد ملودی پیدا می‌کنند.<ref>{{پک|فخرالدینی|۱۳۹۴|ک=تحلیل ردیف موسیقی ایران|ص=۱۷۶}}</ref>