جمهوری آذربایجان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ویرایش 2A04:9DC0:0:4D:B000:0:3DE:1026 (بحث) به آخرین تغییری که In fact انجام داده بود واگردانده شد برچسب: واگردانی |
جز اصلاح چند پیوند. |
||
خط ۵۷:
}}
'''جمهوری آذربایجان''' {{به ترکی آذربایجانی|Azərbaycan Respublikası}} بزرگترین کشور [[قفقاز]] و در شرق [[اروپا]] و در کنار [[دریای
کشورهای [[ایران]] در جنوب، [[ارمنستان]] و [[ترکیه]] در غرب، [[گرجستان]] در شمال غربی و [[روسیه]] در شمال آذربایجان قرار دارند. همچنین این کشور دارای مرز آبی با کشورهای [[ترکمنستان]] و [[قزاقستان]] در کنارهٔ [[دریای مازندران]] است. جمعیت آذربایجان در سال ۲۰۱۲ حدود ۹٫۱۲۵ میلیون نفر بودهاست. [[تولید ناخالص داخلی]] آن در سال ۲۰۱۶ معادل ۷۵ میلیارد دلار<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Azerbaijan GDP - Gross Domestic Product 2014|نشانی=https://countryeconomy.com/gdp/azerbaijan?year=2014|وبگاه=countryeconomy.com|بازبینی=2019-03-10|کد زبان=en}}</ref> (بر اساس ارزش اسمی) بودهاست که تولید ناخالص سرانه اهالی کشور را معادل ۷۹۳۹ دلار میکند.<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=90&pr.y=6&sy=2016&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=912&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC&grp=0&a= Azerbaijan] International Monetary Fund</ref>
خط ۶۹:
[[پرونده:Ottoman iran azerbaijan.jpg|بندانگشتی|اعتراض رسمی ایران به عثمانی در خصوص انتخاب نام «آذربایجان» از سوی حزب مساوات برای آران]]
این منطقه در گذشته به نام [[اران]] معروف بودهاست که مسعودی در قرن ۱۰ میلادی در کتاب خود موسوم به «مروج الذهب» از اران به عنوان یکی از شهرها و مناطق آذربایجان نام برده (الاران من بلاد آذربایجان) ابن اثیر مورخ بزرگ دنیای اسلام نیزدر کتاب حجیم خود موسوم به «الکامل» شروان و اران را بخشی از آذربایجان دانستهاست. حمدالله مستوفی (۷۴۰ هجری قمری) شهرها و حدود آذربایجان را چنین شرح میدهد: حدودش با ولایات عراق عجم مغان و گرجستان و ارمنستان پیوستهاست.{{جعبه نقل قول
|عنوان=تحریف تاریخ در شوروی
|نقلقول= امسال، در مدارس شوروی، از دو درس تاریخ و علوم اجتماعی، امتحان نهایی به عمل نخواهد آمد، چرا که در چند دههٔ گذشته، تاریخ آن کشور به صورت کاملاً تحریف شدهای در کتابهای درسی مورد بحث قرار گرفتهاست.
خط ۸۳:
در روستای «بویوک دَکَن» واقع در بخش نوخای قفقاز نوشتهای به خط و [[زبان یونانی باستان]] به دست آمده که تاریخ آن را سده ۲ میلادی دانستهاند و در آن از «[[آلبانیای قفقاز|آلبانیا]]» یاد شدهاست. در نوشتههای مورخان باستان از جمله [[پلیبیوس]] و [[استرابون]] نیز این با نام «[[آلبانیای قفقاز|آلبانیا]]» آمدهاست. به نظر بعضی محققان، آلبانیا در منابع پارتی زبان به صورت «اردان» آمدهاست. در منابع عهد اسلامی این نام [[اران]] و «[[الران]]» نوشتهاند. این نام به احتمال قوی با نام پارتی «اردان» مرتبط است. پس از لشکرکشیهای تیمور و داستان ترکمانهای [[آق قویونلو]] و قره قوینلو نام [[اران]] به تدریج از کتابها برداشته شد<ref name="dreza" />
پس از پایان جنگ ایران و روس و ضمیمه شدن این سرزمین به خاک روسیه در سال ۱۹۱۱ م [[مساوات (حزب)|حزب مساوات]] در اراضی کنونی جمهوری آذربایجان تأسیس یافت. مساواتیان در مارس ۱۹۱۸ م قیامی مسلحانه در باکو ترتیب دادند که اندکی بعد به دیگر نواحی آن کشیده شد. اینان در ۲۷ مه ۱۹۱۸ در شهر تفلیس دولتی تشکیل دادند و با نام «جمهوری آذربایجان» اعلام استقلال کردند. در پایان ۱۹۱۹ و اوایل ۱۹۲۰ م دولت مساواتیان دستخوش بحران سیاسی و اقتصادی شد. در بهار ۱۹۱۹ م در نواحی مغان و لنکران دولت شوروی تأسیس یافت. در ۲۶ آوریل ۱۹۲۰ کمیته موقت انقلاب به ریاست [[نریمان نریمانف]] تشکیل گشت. در ۲۸ آوریل ۱۹۲۰ م دولت مساواتیان ساقط شد و کمیته انقلاب قدرت را در باکو در دست گرفت و خود را دولت «جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان» نامید<ref name="dreza">رضا، عنایت الله، «آذربایجان شوروی»، [[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]، جلد ۱، چاپ اول: تهران، ۱۳۶۷ ش، ص۲۳۷–۲۴۳</ref>
[[تورج دریایی]] میگوید: «این استالین بود که تصمیم گرفت برای مداخله در امور ایران نام این منطقه را از [[اران|آران]] (در [[تاریخ باستان]] با نام [[آلبانیای قفقاز|آلبانی]]) به آذربایجان تغییر دهد و آن را خاری کند در چشم ایران.»<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی=دریایی |نام=تورج |عنوان=
|