خشکسالی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایشگر دیداری
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۹:
مجموعه‌ای از تحقیقات بین‌المللی که در اواخر دهه ۵۰ شمسی صورت گرفت، حاکی از آن بود که بیش از ۱۵۰ تعریف متفاوت از خشکسالی در نوشته‌های مختلف علمی مطرح شده و به چاپ رسیده‌است. کثرت این تعاریف بازتابی از تنوع و گستره وسیع این مقوله است که نشان‌دهنده آن است که این تعاریف بر حسب نیاز در نواحی مختلف و رهیافت‌های متعدد به این پدیده در رشته‌های علمی گوناگون، شکل گرفته‌است.
دونالد ویلهایت، اقلیم‌شناس و مایکل گلانتز، دانشمند علوم اتمسفر طی تحقیق جامعی که در مقاله‌ای با عنوان «درک پدیده خشکسالی: نقش تعاریف» به چاپ رساندند، این تعاریف متعدد را بر مبنای چهار رهیافت بنیادین برای سنجش پدیده خشکسالی طبقه‌بندی کردند: آب‌وهواشناسی، هیدرولوژیکی (آب‌شناسی)، زراعتی و اقتصادی-اجتماعی. سه دسته اول به بررسی روش‌های اندازه‌گیری و سنجش دوره کم‌آبی به عنوان یک پدیده فیزیکی می‌پردازند. دسته چهارم، اما، دوره کم‌آبی را از منظر عرضه و تقاضا بررسی می‌کند؛ اثرات کمبود آب را در نظام‌های اقتصادی-اجتماعی، ردگیری می‌کند.<ref name="skkm">[http://etemadnewspaper.ir/?News_Id=9983 خشکسالی چیست؟]، سینا خاتمی، کاوه مدنی، روزنامه اعتماد، شماره ۲۱۹۳، ۱۳۹۳/۱۲/۱۰.</ref>
 
=== خشکسالی آب و هوایی ===
این رده از خشکسالی عموماً بر مبنای درجه خشکی-که در مقایسه با یک مقدار «نرمال» یا متوسط سنجیده می‌شود- و طول دوره خشکی تعریف می‌شود. شرایط جوی یا اتمسفریک که منتج به کاهش نزولات جوی (انواع برف و باران) می‌شوند از منطقه‌ای به منطقه دیگر تغییرات زیادی دارند؛ بنابراین، تعاریف مختلف دوره کم‌آبی باید به عنوان شاخصی منطقه‌ای در نظر گرفته شوند. منظور از منطقه، در اینجا، یک ناحیه جغرافیایی وسیع از یک کشور یا قاره است که دارای ویژگی‌های طبیعی و انسانی متمایزی نسبت به مناطق همسایه باشد.
به عنوان نمونه، برخی تعاریف خشکسالی آب و هوایی، دوره‌های کم‌آبی را بر پایه تعداد روزهای همراه با ریزش‌های جوی کمتر از سرحدی معین برمی‌شمارند در حالی که این سنجش تنها برای مناطقی مناسب است که دارای رژیم ریزش‌های جوی مستمر در طول سال هستند از قبیل مناطق جنگلی باران‌خیز استوایی، اقلیم‌های نیمه‌گرم‌سیری مرطوب، یا اقلیم‌های معتدل (یعنی مناطق مرطوب در حد فاصل بین مدارهای قطبی و مدارهای حاره). لازم است ذکر شود که «اقلیم» معیار و محکی از الگوهای متوسط تغییرات دما، رطوبت، فشار جوی، باد، بارندگی و دیگر مشخصه‌های آب‌وهواشناسی برای منطقه‌ای معین و عموماً برای مدت‌زمان ۳۰ سال است.
دیگر رژیم‌های اقلیمی بر اساس الگوی بارندگی فصلی مشخص می‌شوند. دوره‌های ممتد بدون بارندگی در بسیاری از مناطق دنیا نظیر بعضی نقاط ایران مرسوم است. برای این مناطق تعریف پیشین، تعداد روزهای همراه با ریزش‌های جوی کمتر از حد معین، غیرواقع‌گرایانه و گمراه‌کننده است؛ بنابراین به تعاریف دیگری نیاز است که می‌توانند بین میزان واقعی ریزش‌های جوی و مقادیر متوسط ماهانه، فصلی، یا سالانه آن رابطه برقرار کنند.
 
=== خشکسالی هیدرولوژیکی (آب‌شناسی) ===